Slag bij Hastings
De Slag bij Hastings op 14 oktober 1066 was de eerste grote overwinning in de Normandische verovering van Engeland. De slag is vernoemd naar de Engelse plaats Hastings.
Op 28 september 1066 landde Willem de Veroveraar, hertog van Normandië, zonder tegenstand bij Pevensey met 3000 schepen volgeladen met manschappen, materieel en paarden. Daarmee wilde hij zijn rechten op de Engelse troon doen gelden.
De Angelsaksische koning Harold had zojuist het Vikingleger van koning Harald Hardråde vernietigd in de Slag van Stamford Bridge in Yorkshire. Toen Harold het nieuws van Willem's landing vernam, haastte hij zich naar het zuiden, onderweg zoveel mogelijk manschappen verzamelend. Hij nam positie in op Senlac Hill op 15 oktober, ongeveer tien kilometer van Hastings.
Het Engelse leger bestond vrijwel geheel uit infanteristen die zojuist de Vikingen hadden teruggevochten en daarna tweetal geforceerde marsen achter de rug hadden. Harold had ongeveer 8500 man tegenover Willems 8000 man. Harolds' voetvolk en boeren hadden nauwelijks beschermende middelen als harnassen voorhanden en hun wapens waren vaak geïmproviseerd.
Willem de Veroveraar verscheen op het slagveld in de ochtend van 14 oktober. Zijn leger bestond uit Normandische leenmannen, baronnen, ridders en avonturiers. Naast Normandiërs waren ook Fransen, Bretons en Vlamingen op het slagveld aanwezig. Willems leger was veel sterker en beter uitgerust dan de Angelsaksen. Niettemin was het een uitputtende slag, met wisselend succes.
Voor de strijd begon, gebeurde er iets merkwaardigs. Ivo Taillefer, de minstreel van Willem de Veroveraar, reed op zijn paard naar de open plek tussen de twee legers en begon met zijn zwaard en lans kunstjes te maken. Hij gooide zijn speer tweemaal in de lucht en ving hem op bij de punt. Daarna galoppeerde plots zijn paard naar voren, recht in de voorste stellingen van de Angelsaksers. Hij hakte en sloeg met zijn zwaard in de gelederen. De Engelsen schoten zijn paard neer en Taillefer kreeg een speer in de borst. Hij was de eerste Normandische dode die dag. Toen begonnen de Vlaamse en Franse boogschutters voortdurend wolken pijlen op de Angelsaksen in te schieten. Menige Angelsaksen kregen dodelijke pijlen in hun lichamen, maar vele pijlen bleven steken in een dak van schilden.
De Engelsen hielden stevig stand onder een intensieve beschieting van Willem's boogschutters uit de eerste Engelse linie. Ook een aanval van het geharnaste Normandische voetvolk, de tweede linie, kon de niet-geharnaste Engelsen niet verdrijven. Zelfs een charge van de Normandische cavalerie verbrak de Engelse verdediging niet. De zware Deense bijl, het voornaamste wapen onder de Engelsen, bleek opgewassen tegen het Normandische zwaard. De Engelse Housecarls waren een gevreesde en uitgelezen korps huursoldaten, die in vaste dienst van de Engelse koning stonden. Zij hadden maliënkolders aan tot kniehoogte en lange zware bijlen, waar geen enkel houten schild bestand tegen was. Ze richtten een ware slachting onder het Normandische voetvolk en ruiters. Ook de Thengs, de geharnaste Angelsaksische cavalerie, bleken geduchte tegenstanders. De aanvallende Normandiërs moesten ook nog tegen de helling van Senlac Hill oplopen en weer aflopen, wat zeer vermoeiend was.
Aanvankelijk dachten de Normandiërs dat hun hertog gesneuveld was en de strijd verloren. Maar de hertog duwde zijn helm naar achteren, waardoor hij zijn gezicht liet zien en riep; "Kijk, ik ben er nog. Ik ben nog in leven en met Gods hulp zal ik overwinnen!" De Normandiërs veinsden alsof ze van de helling wegvluchtten, achtervolgd door de Angelsaksen, die eindelijk in beweging kwamen en hun stellingen verlieten. Maar Normandische ridders wierpen zich op de Angelsaksische infanteristen die net de achtervolging van de Bretons hadden ingezet. Ze doodden velen van hen, maar de Engelse linies stonden nog op de heuvel.
De slag duurde de hele middag. Het leek erop dat Willem iets geleerd had van de vlucht van de Bretons, want hij lokte nog een paar maal Angelsaksische soldaten uit de linies door net te doen alsof hij op de vlucht sloeg. Die tactiek lukte wonderwel. De ongetrainde Engelse milities trapten er telkens weer in en velen sneuvelden. Maar de Housecarls stonden nog pal achter een muur van schilden, vol met afgeweerde pijlen en speren.
Toen de Bretonse infanterie voor de Engelsen op de vlucht ging, achtervolgde een deel van de Engelsen hen. Dit stelde Willem in staat met zijn cavalerie dit deel van het Engelse leger te vernietigen. Deze manoeuvres die Willem uithaalde werden uiteindelijk fataal voor de Angelsakers. De Engelsen moesten iets terugdoen, en konden niet eeuwig op de heuvel blijven staan in verdedigende stelling. Daarom achtervolgden ze de Normandiërs en dit werd voor de Angelsaken het einde. Het terrein lag bezaaid met lijken, gewonden, kadavers van paarden, allerhande materieel en het was een modderachtige toestand, met vele doornstruiken. Met zo'n toestand op de Senlac-heuvel was bewegingsvrijheid voor de strijdende partijen zeer miniem.
Toen koning Harold dodelijk gewond raakte (door een pijl in het rechteroog geraakt), vielen de Angelsaksen terug en konden de Normandische ridders doorzetten. Harold zat nog op zijn paard en leed gruwelijk. Normandische edelen omsingelden hem en doodden hem met hun zwaarden. Slechts een klein deel van de verdedigers wist het bos te bereiken en te ontkomen. Zo kon Willem, na een zwaarbevochten overwinning, aan zijn definitieve verovering beginnen. De hertog van Normandië liet zijn kamp op de Senlac-heuvel opslaan, daar waar koning Harold gevallen was en nog steeds onherkenbaar tussen de vele doden lag. De oude baron Walter Giffard raadde Willem aan de nacht niet op het slagveld door te brengen. Onder de gevallen Engelsen was er misschien één die de kracht nog vond om hem te overvallen en te doden. Maar Willem wimpelde de goed bedoelde raadgeving vriendelijk weg, en sliep die nacht in zijn legertent op de heuveltop.
De zondagmorgen 15 oktober kwamen twee kloosterlingen, Osegod en Airic, om het lichaam van Harold te zoeken. Ze boden Willem het gewicht van het lijk in goud, en vroegen Willem genade te tonen voor de oude koningin-moeder Gytha, die in 19 dagen vier zonen had verloren. Dat waren Harold II van Engeland, Tostig, Gyrth en Leofwine. de laatste twee sneuvelden met hun koning-broer op de Senlac-Hill. Willem weigerde hooghartig het goud maar liet de monniken hun gang gaan. Ze zochten vruchteloos, en gingen het verminkte lichaam van hun koning voorbij zonder het te herkennen. Korte tijd later zagen de Normandische ridders een jonge vrouw in een zwarte kapmantel als een schim over het slagveld gaan. Het was Harolds' vrouw Edith Zwanehals. Zij vond het koninklijk lijk. Harold had 13 wonden opgelopen en was onherkenbaar, behalve voor zijn vrouw. De koning mocht niet in de gewijde grond van de abdij van Waltham begraven worden, meende Willem de Veroveraar. De koning, die 9 maanden en 9 dagen over Engeland had geregeerd, werd door ridder Willem Malet naar Hastings gebracht. Harold werd in een wade van paars linnen ingewikkeld en onder een steen begraven, hoog boven de witte klippen.
Op bevel van de paus bouwde Willem de Veroveraar een klooster, Battle Abbey, op de plek van het slagveld. Volgens de overlevering staat het altaar van de kerk van Battle Abbey op de exacte plek waar koning Harold viel. Het stadje Battle ontwikkelde zich rond het klooster.
Het Tapijt van Bayeux is een omvangrijk borduurwerk waarop (in de vorm van een vroeg soort stripverhaal) de gebeurtenissen voorafgaand aan de strijd en de gebeurtenissen tijdens de slag worden uitgebeeld.
