Slaapapneu
Slaapapneu (ICD-10 G47.3) is een slaapstoornis waarbij tijdens de slaap perioden voorkomen van ademstilstand.
Inhoud |
[bewerk] Algemeen
Men spreekt al van apneu als dit langer dan 10 seconden duurt. Ernstig wordt het als deze periodes langer worden, omdat het van invloed kan zijn op het zuurstofgehalte in de lichaamsweefsels. De ademhalingsstilstand kan zelfs oplopen tot 1 à 2 minuten en dat 100 tot 300 keer per nacht.
Men spreekt van een slaapapneusyndroom (SAS), als iemand per nacht minstens 30 apneus van tenminste 10 seconden heeft. Omdat er een groot scala in ernst van SAS bestaat, wordt een Apneu-Hypopneu Index (AHI) gebruikt. Daartoe wordt het aantal apneus per uur slaap bepaald. In het algemeen wordt een AHI van 5 – 15 beschouwd als een milde vorm van slaapapneu, een AHI van 15 – 30 wordt beschouwd als een gemiddelde slaapapneu en een AHI van 30 of meer wordt beschouwd als een ernstige vorm van slaapapneu. Het spreekt voor zich, dat naast de AHI, vooral ook de directe gevolgen voor de degene die het ondergaat bepalen hoe ernstig de vorm van slaapapneu is
De oorzaak van de apneus kan zijn:
- een afsluiting (obstructie) van de luchtwegen (OSAS)
- een falen van de hersenen in het geven van impulsen naar de ademhalingsspieren (CSAS)
- een combinatie hiervan
De belangrijkste symptomen zijn:
- hevig snurken
- geregeld plotseling wakker worden met een schok
- abnormale slaperigheid gedurende de dag
- altijd moe zijn
- "kort lontje hebben"
[bewerk] Actueel probleem
Maar liefst 5% van de mannen heeft apneu (bij vrouwen zijn de aantallen iets lager), terwijl de meesten zich er niet van bewust zijn. Naarmate de vergrijzing voortschrijdt zal, ook door het groeiende overgewicht van de bevolking, het net zo'n serieus probleem worden als het nu bijvoorbeeld in Amerika is. Toch wordt het probleem door de meeste huisartsen slecht onderkend. Vaak komen mensen met vage klachten op het spreekuur, die worden afgedaan als burn-out verschijnselen. Rust geeft dan geen soelaas, maar verergert zelfs het probleem, door het sociale isolement waarin de patiënt terecht komt.
[bewerk] Behandeling
Er bestaan diverse opties voor behandeling. Daarbij moeten verschillende aspecten tegen het licht gehouden worden. Het is soms noodzakelijk de leefwijze aan te passen (gewichtsreductie, geen alcohol voor het slapen gaan, geen slaaptabletje). Soms is het mogelijk en/of noodzakelijk een operatie te laten verrichten die als doel heeft de luchtweg te verbeteren (bij een scheef neustussenschot of grote keelamandelen). Een andere manier bestaat erin een tennisbal te bevestigen in de rugzijde van de pyjama om zo te beletten dat op de rug wordt geslapen, vooral nuttig bij positie gebonden hypopnea of apnea. Andere middelen zoals neuspleisters of diverse spray's zijn weinig succesvol, maar zijn wel de moeite waard om te proberen aangezien het weinig kost en zeker geen schade oplevert.
Bij milde vormen van OSAS wordt tegenwoordig vaak voor 's nachts een beugel (mandibulaire repositie apparatuur of MRA) gebruikt, die ervoor zorgt dat de tong niet meer naar achteren kan zakken. De apparatuur lijkt veel op bepaalde uitneembare beugels (activatoren) die orthodontisten gebruiken. Uitgebreid onderzoek de afgelopen tien jaar heeft aangetoond dat veel patiënten met OSAS goed met MRA kunnen worden behandeld. Behandelingen met MRA hebben relatief weinig nadelen en bijwerkingen. Er bestaan momenteel meer dan 80 verschillende typen MRA.
Bij ernstig OSAS is continue positieve drukbeademing (continuous positive airway pressure of CPAP) de eerste keuze. CPAP is een soort omgekeerde stofzuiger, die met slang en neuskap een overdruk geeft in de neus/keelholte, waardoor deze niet langer kan dichtklappen. Deze therapie wordt vanwege zijn gelijkenis wel 'de straaljager' genoemd. Patiënten noemen zich daarom ook graag 'F16 piloten'. Daarmee proberen ze de negatieve kant van de behandeling een beter aanzicht te geven. Door middel van forums worden vaak ervaringen uitgewisseld. Hoewel deze behandeling zeer effectief kan zijn, wordt hij door veel patiënten als belastend ervaren.
Daarom wordt er actief gezocht naar alternatieven. Nieuwe operatie technieken zijn daarom in onderzoek: De eerste is een zogeheten HTP-procedure, waarbij het hyoid (tongbeen) iets naar voren wordt verplaatst. De andere nieuwe techniek (die vooralsnog alleen in Antwerpen wordt toegepast) is een hyoid-expansie procedure, waarbij een titanium prothese wordt geplaatst tussen de twee helften van het tongbeen, om de keel tijdens het slapen wijder en beter open te houden. Andere operatietechnieken zoals UPPP (uvulo-palato-pharyngo-plastiek), LAUP (laser assisted uvulo plasty) en somnoplastiek zijn ofwel pijnlijk of hebben een matig tot wisselend succes.
