Sjoelen
Sjoelen is een oud-Hollands gezelschapsspel, dat wordt gespeeld op een houten bak (de sjoelbak) met houten schijven. Aan het eind van de bak zitten vier poorten, met kleine openingen waar de schijven net doorheen passen. Het doel van het spel is de schijven door de poorten te schuiven. Als alle stenen zijn gegooid, worden de stenen die niet in een poort zitten weer teruggehaald. Deze zijn dan voor de tweede en derde beurt. Na drie beurten worden de punten geteld.
Het spel wordt tegenwoordig vaak in huiselijke kring als gezelschapsspel gespeeld, maar ook op braderieën, waarbij vaak een extra dagprijs voor de hoogste score van de dag wordt gegeven.
Inhoud |
[bewerk] De bak
De sjoelbak is 2 meter lang. De poorten hebben (van links naar rechts) als waarde 2, 3, 4 en 1. De waarde is aangegeven met behulp van koperen nagels (spijkers) die boven het poortje zijn aangebracht.
De schijven zijn van beukenhout en enigszins hol, zodat ze alleen met de buitenring de baan raken. Ze zijn 13 mm dik en 52 mm in diameter. Het spel heeft in totaal 30 schijven.
Sjoelen wordt ook als sport gespeeld. De Algemene Nederlandse Sjoelbond (ANS) is aangesloten bij het NOC*NSF.
[bewerk] Puntentelling
Iedere poort heeft een andere puntenwaarde. Aan de buitenkant zitten de 1 en de 2. In het midden de 3 en de 4. Als men in elk vak achter de opening een steen heeft zitten, dan is die combinatie geen 10 maar 20 punten waard. In ieder vak 2 stenen is dan 40 punten enz. Eventuele overgebleven stenen zijn de waarde van de poort. Met de 30 stenen kan 148 punten worden behaald, dat wil zeggen 7 combinaties van 4 stenen van elk 20 punten + 2 stenen × 4 punten.
Bovenop die maximale score van 148 punten kan nog een bonus van maximaal 8 punten worden behaald indien de speler de score van 148 punten behaald heeft in maximaal twee onderbeurten. Indien 148 in één onderbeurt is behaald krijgt de speler twee keer één schijf terug. Is de 148 behaald in twee onderbeurten, dan krijgt de speler één keer één schijf terug. De schijf wordt gespeeld waarna opnieuw wordt gestapeld. Indien de schijf twee keer terug moet worden gegeven, wordt diezelfde schijf nogmaals gespeeld. Alleen het resultaat van de gespeelde schijf in de eerste en, indien van toepassing, tweede keer telt. Het aantal behaalde bonuspunten wordt berekend volgens bovenstaande puntentelling, maximaal kan dus twee keer 4 bonuspunten worden behaald. De uiteindelijke score is de som van de behaalde punten en bonuspunten. Voorbeelden:
- Een speler heeft 148 punten gescoord in twee onderbeurten. Hij krijgt nu nog één schijf terug, welke hij in vak 2 werpt. De speler heeft nu 148 + 2 = 150 punten behaald.
- . Een speler heeft 148 punten gescoord in één onderbeurt. Hij krijgt nu nog twee keer één schijf terug. De eerste keer werpt hij deze in vak 4, de tweede keer in vak 1. De speler heeft nu 148+4+1=153 punten gescoord. Het absolute maximum is dus 148 + 4 + 4 = 156.
[bewerk] Trivia
In het Engels heet het spel wel shovelboard of shuffleboard, hoewel shuffleboard ook de naam is van een spel dat veel op curling lijkt. Ook in België wordt er veel gesjoeld, en in Duitsland heet het spel Jakkolo. Het Tsjechisch heeft het Nederlandse woord overgenomen: šulbak, hoewel dat woord ook in Duitsland gebruikt wordt.
