Monochromator
Een monochromator is een instrument dat van straling die uit een mengsel van golflengten bestaat slechts één bepaalde golflengte doorlaat.
Inhoud |
[bewerk] Principe
Een monochromator is in de regel een regelmatig tralie of rooster. Voor iedere soort licht moeten de elementen van het tralie op een regelmatig afstand van elkaar gerangschikt zijn die in de buurt ligt van de golflengte van de te monochromatseren straling.
[bewerk] Zichtbaar licht
Voor zichtbaar licht betekent dit dat de tralie afstand in de orde van enige micrometers dient te liggen. Men doet dit vaak door dicht naast elkaar krassen aan te brengen op een glasplaat. Eenieder die wel eens een CD in handen gehad heeft kent het kleurenspel op de kant die de informatie draagt wel. Afhankelijk van onder welke hoek men de CD bekijkt ziet men rood, groen of blauw licht. Dit is een goed voorbeeld van het diffractie effect dat gebruikt wordt in een monochromator. De putjes op de CD waarin de informatie is vastgelegd liggen inderdaad maar enige microns uiteen.
[bewerk] Röntgenstraling
Voor andere straling zijn andere afstanden nodig. Voor röntgenstraling bijvoorbeeld gebruikt men de regelmatige afstanden in een kristalrooster. Men snijdt bijvoorbeeld een dun plakje uit een groot kwartskristal en houdt dit kristal onder een zeer bepaalde hoek 2θ in de röntgenbundel om te voldoen aan de Bragg-relatie:
-
-
- 2dsinθ = λ
-
Hierbij staat d voor de afstanden tussen de atomen in het gekozen kristalvlak.
Het is zelfs mogelijk het kristal een beetje te buigen. In dat geval is het mogelijk de monochromatische bundel te focusseren. De verzameling brandpunten vormt in de regel een rechte lijn (een lijnfocus).
[bewerk] Infrarood
Ook voor infrarode straling is het mogelijk monochromatoren te bouwen. Instrumenten met een monochromator, zgn. dispersieve instrumenten zijn echter vrijwel geheel verdrongen door instrumenten met een ander instrument, de interferometer.
