Lange telling
Dit is een van de oudste artefacten met de Lange telling, hier afgebeeld is 7.16.6.16.18 (3 september 32 v. Chr.)
De Lange telling van de Mayakalender is een stelsel waarmee iedere dag vanaf het begin van de huidige kringloop (11 augustus 3114 v. Chr.) eenduidig weergegeven kan worden.
De telling is voornamelijk gebaseerd op het twintigtallig stelsel, waarin de Maya rekenden. Dit stelsel is afgeleid van het aantal tenen en vingers van een mens. Een dag werd een kin genoemd, een 20-tal dagen een uinic (mens). Er gingen 18 uinics in een steen of tun. Iedere tun van 360 dagen was het de gewoonte om een steen op te richten. De tun komt dus bijna overeen met een jaar, maar moet niet met een haab van 365 dagen verward worden. Behoudens de 18 uinic in een tun, werden alle hogere periodes meestal in twintigtallen gedacht. Er gingen bijvoorbeeld 20 tun in een katun en 20 katun in een baktun. Het einde van een periode, bijvoorbeeld de katun van ca 20 jaar ging gepaard met rituele viering, waar vaak mensenbloed bij geplengd werd. Deze gebeurtenissen staan vaak vermeld in de inscripties van de Maya overblijfselen.
Boven de baktun waren er nog grotere eenheden, bijvoorbeeld de calabtun = 20 pictun = 400 baktun (= ca 157700 jaar). In de aanduiding van data worden de grotere kringlopen niet vaak gebruikt, hoewel er zelfs een enkele aanduiding van de ouderdom van het universum is. Daar wordt echter een dertientallig talstelsel gebruikt. De geboorte van het heelal wordt met twintig dertientallen weergegeven als:
- 13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.13.0.0.0.0 4 Ahau 8 Cumku
Het is echter ook mogelijk dat de 13-tallen gezien moeten worden als een manier om het getal nul aan te geven. Om een 13 naar 1 te laten klikken zouden dan altijd 20 van de eenheid eronder nodig zijn.
Een datum werd meestal aangeduid door van boven naar beneden de baktun, katun, tun, uinic en kin weer te geven. In moderne notatie schrijft men deze vijf aanduidingen achter elkaar gescheiden door punten. Bijvoorbeeld 12.19.6.15.0 komt overeen met 1 januari 2000. Naast de lange telling van de datum zou echter meestal ook de aanduidling van de tzolkin en de haab gegeven worden. Voor 1 januari 2000 is dat 9 Ahau 9 Kankin.
De einddatum van de huidige kringloop wordt soms weergegeven als 13.0.0.0.0 en dit valt op 21 december 2012. Deze dag is echter 4 Ahau 3 Kankin (niet 4 Ahau 8 Cumku) en is daarmee geen (her-)scheppingsdatum. De Maya zouden deze dag dus niet met angst en vrees begroet hebben. Het huidige pictun komt pas op 15 oktober 4772 ten einde.
De lange telling bleef tot het einde van de klassieke tijd in gebruik. De jongste datum erin is van 909. Nadien werd de telling vervangen door de vereenvoudigde korte telling.
