Konrad Henlein

Konrad Henlein (Maffersdorf 6 mei 1898 – Pilsen 10 mei 1945) was de leider van de nazi-partij in het Sudetenland van de jaren dertig jaren van de twintigste eeuw.

Hij was de zoon van een Oostenrijkse vader en Tsjechische moeder. In de Eerste Wereldoorlog was Henlein vaandrig en werd aan het Italiaanse front krijgsgevangene gemaakt. Tijdens zijn gevangenschap ontwikkelde hij zijn eerste ideeën over een Grootduits nationalisme.

In 1925 werd hij turnleraar. Hij vulde deze functie zo in dat hij de vereniging waarvoor hij werkte reorganiseerde in een strakke, nationaal georiënteerde opvoedingsorganisatie. Drie jaar later zette Henlein zijn politieke ideeën om in handeling toen hij de Kameradschaftsbund oprichtte. Het doel was Sudetenland als eenheid te mobiliseren tegen het in 1918 ontstane Tsjechoslowakije waarin Sudetenland was komen te liggen.

Nadat de Tsjechoslowaakse regering een offensief was begonnen tegen Nationaalsocialistische en Duits nationalistische bewegingen richtte Henlein in 1933 het Sudetendeutsche Heimatfront (SHF) op. Het doel van het front was autonomie van Sudetenland.

De contacten met het Nationaalsocialistische bewind in Duitsland werden intussen steeds inniger. In 1935 werd de – inmiddels tot Sudetendeutsche Partei (SdP) omgedoopte - partij van Henlein de derde partij van Tsjechoslowakije met een campagne die voornamelijk door de NSDAP betaald werd. Het effect van de invloed van de NSDAP was dat het ledental van de SdP sterk toenam net als de roep om aansluiting van Sudetenland bij Duitsland.

De verhoudingen tussen de SdP en de Sudetenduitsers en de Tsjechoslowaakse regering werden zo kritisch dat er in 1938 in München een internationale conferentie gehouden werd over de positie van Sudetenland. Henlein bevond zich in de tijd voor en tijdens de conferentie niet in Tsjechoslowakije, maar in Duitsland.

Nadat in München werd besloten dat Sudetenland zich af mocht scheiden trokken Duitse troepen het Sudetenland binnen en keerde Henlein terug. Door Adolf Hitler werd hij tot leider (Gauleiter) van Sudetenland benoemd dat eveneens tot onderdeel van Duitsland werd gemaakt. In 1939 werd de rest van Tsjechoslowakije ingenomen door de Duitsers. Dit hield echter niet in dat Henlein werd gepromoveerd in functie. Hij bleef slechts leider van Sudetenland. Zijn politieke invloed bleef tijdens de oorlog gering.

Tegen het einde van de oorlog werd hij gevangen genomen door de Amerikanen. Tijdens zijn gevangenschap pleegde hij zelfmoord.