Hofstelsel
Het hofstelsel is een in de vroege Middeleeuwen ontstane wijze van exploitatie van landgoederen (hoven, domeinen) op basis van het tweeledig domein. Onder de Duitse term ‘Grundherrschaft’ worden zowel het hofstelsel als de heerlijkheid begrepen.
Een landgoed of domein werd georganiseerd rond een centraal hof; daaromheen lagen de boerderijtjes van de horige boeren. Elke boer had een stuk 'eigen' grond en moest daarnaast ook als herendienst het aan het centrale hof toebehorende land bewerken. Een andere vorm van herendienst was het op gezette tijden leveren van bepaalde goederen uit de productie van het eigen land. Ook moesten de horigen diverse werkzaamheden doen, zoals het uitvoeren van reparaties aan wegen, gebouwen en hekwerken, het leveren van geweven stoffen, enzovoort. Op deze wijze kon de grootgrondbezitter bij het ontbreken van handel toch in al zijn behoeften voorzien (autarkie).
