Hofpleinlijn
| Oorspronkelijke Hofpleinlijn | |
|---|---|
 |
|
| km: | station: |
| 0 | Rotterdam Hofplein |
| 1 | Rotterdam Bergweg |
| 2 | Schiebroek |
| 3 | Rotterdam Kleiweg |
| 4 | Rotterdam Wilgenplas |
| 5 | Adrianalaan |
| 6 | Berkel en Rodenrijs |
| 8 | Berkel |
| 11 | Pijnacker |
| 15 | Nootdorp Oost |
| 17 | Veenweg |
| 19 | Leidschendam-Voorburg |
| 20 | Voorburg 't Loo |
| 22 | Den Haag Laan van NOI |
| 24 | Den Haag HS |
De Hofpleinlijn was een dubbelsporige spoorlijn van Rotterdam Hofplein naar Den Haag (oorspronkelijk aangelegd naar Den Haag HS, later reden de treinen naar CS). Vanaf 1908 tot 2006 hebben diverse treindiensten over de spoorlijn gereden. In 2006 werden in het kader van RandstadRail aanpassingen verricht ten einde de lijn geschikt te maken voor een metrodienst. Nadat de gehele lijn enkele maanden buiten bedrijf is geweest is de gehele lijn op 11 november 2006 officieel geopend als (in naam) onderdeel van de Erasmuslijn, in exploitatie bij de RET.
In Rotterdam loopt de lijn over het Hofpleinviaduct met 189 overspanningen over een totale lengte van 1900 meter. Op dit gedeelte van de lijn zal slechts van 2006 tot 2008 een metrodienst in bedrijf zijn: daarna wordt de Erasmuslijn via een nieuw te boren tunnel, het zogenoemde Statenwegtracé, aangesloten op de Hofpleinlijn en zal het traject tussen het Rotterdam Kleiweg en Rotterdam Hofplein opgeheven worden.
Tot 1953 had de Hofpleinlijn ook een tak naar het Kurhaus in Scheveningen via Wassenaar.
Inhoud |
[bewerk] Beknopte historie
De spoorlijn werd in 1905 aangelegd door de Zuid-Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij (ZHESM). Het viaduct was een der eerste bouwwerken waarbij op grote schaal gewapend beton werd toegepast.
- 1 mei 1907: opening Den Haag HS – Scheveningen Kurhaus (stoomtractie)
- 1 oktober 1908: opening Rotterdam Hofplein – Scheveningen Kurhaus.
- 8 maart 1909: opening verbindingsboog Rotterdam DP – Kleiweg.
- 1 oktober 1927: elektrificatie verbindingsboog Rotterdam DP – Kleiweg.
- 3 april 1943: opheffing Renbaan Achterweg – Scheveningen Kurhaus.
- 15 juni 1947: heropening Renbaan-Buurtweg – Scheveningen.
- 17 december 1951: opening verbindingsboog Rotterdam Noord Goederen – Kleiweg.
- 4 oktober 1953: opheffing tak naar Scheveningen.
- 28 september 1975: opening verbindingsboog Den Haag Laan van NOI – Centraal.
- 1 januari 2002: opheffing verbindingsbogen Rotterdam Centraal – Kleiweg en Rotterdam Noord Goederen – Kleiweg.
- 7 november 2005: opening Nootdorpboog. Als gevolg van de aanpassingen voor RandstadRail is de lijn gescheiden van het spoorwegnet. Om de onderhoudswerkplaats van NedTrain in Leidschendam toch bereikbaar te houden voor spoorwegmaterieel, is een nieuwe verbindingsboog richting Voorburg aangelegd.
- 3 juni 2006 – 10 september 2006: diverse aanpassingen om de lijn geschikt te maken voor exploitatie met sneltrams in het kader van RandstadRail.
- 10 september 2006: ingebruikname van het trajectdeel Rotterdam Hofplein – Nootdorp.
- 11 november 2006: officiële opening van het gehele traject Rotterdam Hofplein – Den Haag Centraal als onderdeel van RandstadRail.
- Verwacht medio 2008: opheffing traject Kleiweg – Rotterdam Hofplein
[bewerk] Stations
Stations van RandstadRail aan de Hofpleinlijn (i.c.m. de Erasmuslijn vanaf 2008; zie ook onder):
Den Haag Centraal – Laan van NOI – Voorburg 't Loo – Leidschendam-Voorburg – Forepark – Leidschenveen – Nootdorp – Pijnacker – Pijnacker Zuid – Berkel Westpolder – Rodenrijs – Wilgenplas – (Meijersplein) – Melanchthonweg – (Hofplein) – Blijdorp – Rotterdam Centraal – Stadhuis – Beurs – Leuvehaven – Wilhelminaplein – Rijnhaven – Maashaven – Zuidplein – Slinge (tot 2008 is Rotterdam Hofplein het eindpunt, daarna vervalt dit station en wordt er doorgereden tot Slinge)
[bewerk] Stations aan de voormalige spoorlijn
- Rotterdam Hofplein
- Rotterdam Bergweg (opgeheven per 3 juni 2006)
- Rotterdam Kleiweg
- Rotterdam Wilgenplas
- Berkel en Rodenrijs
- Berkel (opgeheven)
- Pijnacker
- Nootdorp Oost (opgeheven)
- Leidschendam-Voorburg
- Voorburg 't Loo
- Den Haag Laan van NOI
- Den Haag HS
[bewerk] Stations aan de tak naar Scheveningen
- Station Wassenaar
- Station Renbaan-Achterweg
- Station Waalsdorpscheweg
- Station Wittebrug-Pompstation
- Station Scheveningen
[bewerk] Nieuwe stations
In het kader van RandstadRail zijn of worden langs de bestaande lijn de volgende nieuwe stations geopend:
- Melanchthonweg (ter vervanging van Rotterdam Kleiweg) op het viaduct over de Melanchtonweg, om een eenvoudige overstap op tramlijn 5 te bieden (geopend).
- Meijersplein (ter vervanging van Rotterdam Wilgenplas)
- Berkel Westpolder
- Pijnacker Zuid (geopend)
- Nootdorp (geopend)
- Leidschenveen
- Forepark
[bewerk] Trein- en metrodiensten op deze spoorlijn
[bewerk] Treindiensten
Op 1 oktober 1908 reed de eerste reizigerstrein over het viaduct. De lijn was de eerste geëlektrificeerde spoorlijn van Nederland. Er werd 10.000 volt wisselspanning met een frequentie van 25 hertz gebruikt. Hiertoe bezat de ZHESM een eigen elektriciteitscentrale op het terrein van de werkplaats in Leidschendam. In 1923 is de lijn overgenomen door de HSM en in 1926 is de bovenleidingspanning gewijzigd in de toen nieuwe Nederlandse standaard van 1500 volt gelijkspanning.
De treinen reden sinds 1975 niet langer naar station Den Haag HS, maar naar het Centraal Station. In 1977 is de Zoetermeer Stadslijn geopend als zijtak van de Hofpleinlijn. In Leidschendam takte de Zoetermeerlijn af.
Het oorspronkelijke materieel bleef in dienst tot 1944. Na de oorlog werd stroomlijnmaterieel ingezet. Sinds 1976 reden er Sprinters op deze lijn. In 2006 werden op deze lijn voornamelijk tot Citypendels omgebouwde sprinters ingezet, maar in het weekend waren er ook vernieuwde sprinters te vinden. Tussen de stations Rotterdam Hofplein en Kleiweg was nog slechts één spoor in gebruik.
Per 3 juni 2006 is de treindienst van de NS op de Hofpleinlijn definitief beëindigd. Na een ombouwperiode van drie maanden met vervangend busvervoer, is de lijn als onderdeel van RandstadRail heropend.
[bewerk] RandstadRail
De spoorlijn is in 2006 in het kader van RandstadRail geschikt gemaakt voor een metrodienst van de RET en van Leidschendam tot Laan van NOI tevens geschikt gemaakt voor de lagevloertrams van de Zoetermeerlijn. De haltes zijn daartoe voorzien van perrons in twee hoogtes.
Ook na de opbouw, blijft de lijn officieel een spoorlijn, ondanks dat er enkel nog metrorijtuigen op rijden. Het officiële dienstreglement typeert de lijn bij de algemene bepalingen als een lokaalspoorweg. Een metrolijn kent geen overwegen, de Hofpleinlijn kent deze wel en wordt dus vergelijkbaar met de sneltramlijnen in Rotterdam Alexander.
Via een nieuw te boren tunnel, het zogenoemde Statenwegtracé, rijden de metro's door naar het centrum van Rotterdam via de Erasmuslijn. Met het gereedkomen van deze tunnel wordt het spoorviaduct in Rotterdam-Noord, en daarmee ook het station Hofplein verlaten, waarna van een Hofpleinlijn eigenlijk geen sprake meer is. Het viaduct in Rotterdam is dan overbodig geworden. Het rijksmonument blijft behouden en daarmee de vele bedrijfjes die onder de bogen zijn gevestigd. Het viaduct is aangekocht door een aantal Rotterdamse woningcorporaties, die het viaduct een nieuwe functie zullen gaan geven.
Het eerste deel van de vernieuwde lijn is op 10 september 2006 heropend tussen Rotterdam Hofplein en Nootdorp. Na enig oponthoud is uiteindelijk de gehele lijn tussen Rotterdam Hofplein en Den Haag Centraal op 11 november 2006 officieel geopend.
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Literatuur
- Smit, J.F. (1989) "ZHESM Rotterdam Hofplein – Den Haag – Scheveningen Kurhaus; Hoe het spoor elektrisch werd", Phoenix & den Oudsten bv., Rotterdam
