Fremouw-formatie
De Fremouw-formatie is een rotsformatie uit Antarctica. De formatie is beroemd omdat uit de gevonden fossielen blijkt dat Antarctica niet altijd een ijskoud, ontoegankelijk continent was. De Fremouw-formatie stamt uit het tijdvak Trias (periodes Scythien tot Anisian - 251 tot 237 miljoen jaar geleden). De eerste fossielen werden in 1969 gevonden.
Inhoud |
[bewerk] Locatie en geologie
De Fremouw-formatie ligt nabij de Beardmore-gletsjer in de Transantarctische Bergen. De formatie valt onder te verdelen in twee delen die vergelijkbaar zijn met de bepaalde delen van de Beaufort Series van de Zuid-Afrikaanse Karoo Beds, de Lystrosaurus Assemblage Zone en de Cynognathus Assemblage Zone. Beide delen zijn vernoemd naar het belangrijkte fossiele dier dat er in gevonden is. Op basis van analyse van pollen is de ouderdom van de twee delen vastgesteld, waarbij de Lystrosaurus Zone de oudste is. De hele Fremouw-formatie is ontstaan door afzettingen van een waterrijk gebied. De resten van dieren en planten, onder meer van bomen en de zaadvaren Glossopteris, wijzen er op dat Antarctica in het Vroeg-Trias een mild klimaat moet hebben gehad, hoewel het continent wel dichtbij de geografische zuidpool moet hebben gelegen.
[bewerk] Fauna
Drie diergroepen zijn vertegenwoordigd in de Fremouw-formatie: amfibieën uit de orde Temnospondyli, cynodonten en dicynodonten. De laatste twee groepen behoren beide tot de orde Therapsida waaruit de zoogdieren zich hebben ontwikkeld. De fossielen van de Fremouw-formatie zijn over het algemeen niet erg compleet, waardoor vondsten niet altijd tot een specifieke soort of geslacht zijn toe te schrijven.
De gevonden amfibiëen behoren alle tot de familie Capitosauridae van de orde Temnospondyli en de Antarctische amfibieën waren vermoedelijk grote dieren. Onder de vondsten bevond zich een deel van een één meter lange schedel en afgaand op de bouw van andere capitosauriërs als Paracyclotosaurus, een algemeen geslacht uit het Trias van onder meer Zuid-Afrika en Australië, moet de totale lichaamslengte van dit dier tussen de drie en de vier meter zijn geweest.
De fossiele resten van een drietal type cynodonten zijn gevonden in de Fremouw-formatie, waarvan slechts één als soort geclassificeerd kon worden. Thrinaxodon liorhinus en Cynognathus sp. waren vleesetende cynodonten en beide zijn ook bekend uit Zuid-Afrika. De derde type cynodont was een planteneter uit de familie Diademodontidae en waarschijnlijk nauw verwant aan Titanogomphodon, waarvan de fossiele resten in Namibië zijn gevonden.
Van vier soorten dicynodonten is met zekerheid de aanwezigheid in de Fremouw-formatie vastgesteld. Het gaat om drie soorten van het geslacht Lystrosaurus (L. curvatus, L. maccaigi en L. murrayi) en Myosaurus gracilis. Daarnaast zijn nog resten gevonden van een vijfde type dicynodont, maar deze zijn te fragmentarisch om met zekerheid vast te stellen tot welke soort ze toebehoren. Mogelijk zijn het fossiele resten van Kannemeyeria, een twee tot drie meter lange dicynodont die in het Midden-Trias wijd verspreid was over de zuidelijke continenten.
De grote gelijkenis tussen de fossielen van de Fremouw-formatie en de fossielen van vooral Zuid-Afrika worden gezien als een sterke aanwijzing voor het bestaan van het supercontinent Gondwana tijdens het Trias en het proces van platentektoniek.
[bewerk] Overzicht Fremouw-formatie
| Formatie | Laag | Amfibieën | Cynodonten | Dicynodonten |
| FREMOUW-FORMATIE | ||||
| Cynognathus Assemblage Zone | niet geïdentificeerde capitosauriërs | Cynognathus sp., niet geïdentificeerde diademodontide |
Kannemeyeria? | |
| Lystrosaurus Assemblage Zone | (geen) | Thrinaxodon liorhinus | Lystrosaurus curvatus, Lystrosaurus maccaigi, Lystrosaurus murrayi, Myosaurus gracilis |
