Cognomen
De cognomen is een onderdeel van de traditionele Romeinse naam, zoals vastgelegd in de richtlijnen op het gebied van namen in het oude Rome. De letterlijke betekenis in het Nederlands is "de naam waarom hij bekend staat".
De cognomen was van oudsher de derde naam van een Romein, die verwees naar een karaktertrek of een uiterlijke eigenschap, bv. Niger (de zwarte). Een speciale cognomen, de agnomen, was de vierde naam en had betrekking op iets wat de drager in zijn leven had gedaan (zoals Macedonicus: de veroveraar van Macedonië).
Cognome is nu het Italiaans voor achternaam.