Beringlandbrug
 |
|
|
De Beringlandbrug, ook bekend als Beringië, was een landbrug, ongeveer 1600 km van noord naar zuid op zijn grootste punt, die het hedendaagse Alaska en oostelijk Siberië op verschillende tijden gedurende ijstijden verbond. Geografisch gezien ligt het tussen de Kolymarivier in Sacha (Russische Verre Oosten) en de Mackenzierivier in de Northwest Territories (Canada). Het is vernoemd naar de Deense ontdekkingsreiziger Vitus Bering, die in dienst van de Russische tsaar de kustlijnen van de Noordelijke Grote Oceaan onderzocht in de 19e eeuw.
De Beringstraat verbindt de Tsjoektsjenzee in het noorden en de Beringzee in het zuiden, beide ondiepe wateren. Tijdens globale afkoelingscycli, zoals de meest recente ijstijd, wordt genoeg water in de ijskappen van de Noord- en Zuidpool opgenomen om het eustatisch zeeniveau sterk te doen dalen, wat ondiepe zeebodems blootlegt. Andere landbruggen op de wereld zijn op soortgelijke wijze geschapen en weer overstroomd: 14.000 jaar geleden was het hedendaagse Australische vasteland met Nieuw-Guinea en Tasmanië verbonden, de Britse eilanden waren een uitbreiding van het Europese vasteland over een droog Engels Kanaal, en de droge bodem van de Zuid-Chinese Zee verbond Sumatra, Java en Borneo met het Aziatisch vasteland.
De Beringlandbrug is om een aantal redenen van betekenis, waarvan niet het minst belangrijk dat dit menselijke migratie naar de Amerika's vanuit Azië omtrent 12.000 jaar geleden mogelijk heeft gemaakt, hoewel deze theorie steeds meer aanhang verliest. Zeevarende kustgemeenschappen konden wellicht ook veel eerder overgestoken zijn, maar wetenschappelijke meningen hierover blijven verdeeld en kustgebieden die beslissende informatie zouden kunnen verschaffen, liggen nu onder een laag van honderden meters water diep in de zee. Landdieren konden ook door Beringië heen migreren, en brachten zodoende zoogdieren die in Azië geëvolueerd zijn, naar Noord-Amerika, zoogdieren zoals leeuwen en jachtluipaarden, zijn geëvolueerd tot nu uitgestorven endemische Noord-Amerikaanse soorten, en kameelachtigen die zich in Noord-Amerika ontwikkeld hebben, zijn naar Azië uitgevoerd (en zijn later in hun bakermat Noord-Amerika uitgestorven).
Door de stijging en daling van het wereldwijde zeeniveau is de landbrug op verscheidene tijdstippen in het Pleistoceen blootgelegd. Men denkt dat de Beringlandbrug bestaan heeft in zowel de ijstijd van 35.000 v.Chr. en die meer recente ijstijd, 22.000-7000 jaar terug. Zo rond 6000 jaar geleden hebben de kustlijnen grofweg hun huidige vormen aangenomen.
De ecologie van Beringië heeft zich constant aangepast aan het veranderende klimaat dat zodoende bepaald heeft welke planten en dieren konden overleven. De landmassa was zowel een versperring als een brug: gedurende koudere perioden zijn gletsjers aangegroeid en neerslagniveaus gedaald. Gedurende warmere perioden zijn wolken, regen en sneeuw, grondsoorten en afwateringspatronen veranderd. Fossiele overblijfselen wijzen uit dat het voorkomen van sparren, berken en populieren vroeger verder strekte dan vandaag het geval is, wat erop duidt dat er perioden waren waarin het klimaat warmer en natter was. Mastodonten die voor hun voedsel van struiken afhankelijk waren, waren schaars in het open droge toendralandschap dat kenmerkend was voor Beringië gedurende de koudere perioden. In de toendra floreerden ook mammoeten.
[bewerk] Externe koppelingen
- Bering Land Bridge National preserve
- What is Beringia?
- D.K. Jordan, "Prehistoric Beringia"
- Paleoenvironmental atlas of Beringia: bevat een animatie waarin de geleidelijke verdwijning van de Beringlandbrug wordt getoond.
- Yukon Beringia Interpretive Centre
- Paleoenvironments and Glaciation in Beringia
- introduction to "A Material Case for a Late Bering Strait Crossing Coincident with Pre-Columbian Trans-Pacific Crossings"
- BBC: Footprints of 'first Americans - 5 juli 2005 Theorie dat de eerste mensen al eerder (30.000 jaar geleden) niet via land, maar via zee naar Amerika kwamen.
[bewerk] Referenties
- Pielou, E. C., After the Ice Age : The Return of Life to Glaciated North America, 1992
