Bank (financiële instelling)
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Het woord bank komt oorspronkelijk uit het Italiaans, van het woord banco. Vroeger had men geldwisselaars die geld wisselden. Hierbij controleerden ze of het echt geld was en of de munten niet "gesnoeid" waren, of er geen kleine hoeveelheden edelmetaal afgeknipt waren. Het "snoeien" van geld was lucratief omdat een munt feitelijk de waarde had van de hoeveelheid edelmetaal die er in verwerkt was, en wanneer van iedere munt een klein beetje metaal afgehaald werd konden daarvan weer nieuwe munten geslagen worden. De vormgeving van de randen van huidige munten, inclusief het randschrift, herinnert hier nog aan: door die detaillering kon de authenticiteit van de munt worden geverifieerd. Omdat de waarde die munten vertegenwoordigden bepaald werd door het gewicht konden geldwisselaars de waarde van vreemde munten bepalen door ze te wegen.
[bewerk] Heden
Een bank is een financiële instelling die geld beheert van personen of bedrijven die dat bij de bank inleggen. De bank belegt dit geld weer in leningen aan bedrijven en personen, waaronder hypotheken. Aan de inleggers in een bank, keert de bank rente uit. Het verschil tussen de ontvangen en betaalde rente is een belangrijke inkomstenbron voor de bank
Verder houden banken zich bezig met het verzorgen van betalingsverkeer voor hun klanten, de handel in vreemde valuta, het voor ondernemingen en overheden plaatsen van emissies van obligaties en aandelen, met de handel in effecten voor eigen rekening (proprietary trading), met vermogensbeheer voor derden (particulieren en institutionele beleggers), met het bewaren van effecten voor derden (custodian), en met het afhandelen van financiële transacties op de beurs (clearing en settlement) en met . Banken zijn actief op zowel de geldmarkt als de kapitaalmarkt. Tevens worden adviezen gegeven op deze gebieden, en wordt research gepubliceerd op macro- en micro-economisch gebied.
Voor het uitoefenen van het bankbedrijf heeft een onderneming een vergunning nodig van de toezichthouder van het land van vestiging. In de meeste landen is dit de centrale bank, in Nederland is dit de De Nederlandsche Bank. In België de Nationale Bank. Uiteraard houdt deze toezichthouder constant toezicht op de bedrijfsvoering: de rol van het bankwezen in een ontwikkelde economie is dermate groot dat het faillissement van een grotere bank een sterk nadelige invloed op de algehele economie zou hebben. Om de financiële soliditeit van het bankwezen te waarborgen dienen banken te voldoen aan solvabiliteitseisen, opgesteld in het verband van de Bank for International Settlements.
Faillissementen van banken zijn in Europa tamelijk zeldzaam. Eind jaren 1970 ging de Tilburgsche Hypotheekbank (THB) failliet. De Westland-Utrecht Hypotheekbank (WUH) werd van de ondergang gered door inlijving door de ING-bank. In januari 2006 ging Van der Hoop Effectenbank failliet. Volgens bepaalde opvattingen door tekortschietend toezicht door De Nederlandsche Bank (DNB).
Voor particuliere rekeninghouders is in Europa een collectieve garantieregeling in het leven geroepen die erin voorziet dat zij in geval van faillissement van hun bank tot een zeker, maar beperkt bedrag (20.000 euro) schadeloos gesteld worden.
Binnen een bank kunnen belangenverstrengelingen voorkomen, voortvloeiende uit niet-algemene kennis die die bank heeft. Een voorbeeld is de situatie dat bij een kredietafdeling kennis aanwezig is omtrent financiële moeilijkheden van een relatie: de effectenafdeling zou hiervan gebruik kunnen maken door aandelen in of obligaties ten laste van die relatie te verkopen voordat dergelijk nieuws elders bekend is. Om dit te voorkomen zijn binnen een bank organisatorische scheidingen aangebracht, bekend als "Chinese walls". Dergelijke scheidingen zijn vaak ook fysiek doorgevoerd, doordat de betrokken afdelingen op verschillende verdiepingen of locaties zijn gehuisvest.
[bewerk] Types banken
Banken voeren een veelheid van transacties uit voor hun klanten. Sommige banken zijn gespecialiseerd, andere banken spelen mee op verschillende terreinen. Een onderscheid naar verschillende types banken is hieronder gemaakt, de categorisering is niet allesomvattend en de categorieën zijn niet onderling uitsluitend. De naamgeving van de types is vaak in het Engels, algemeen geaccepteerde termen ervoor in het Nederlands zijn lang niet altijd voor handen.
- Centrale bank.
De Centrale bank in een land (of de ECB in het euro-gebied) speelt een belangrijke rol in de monetaire politiek. De Centrale Bank heeft tot doel het binnen de perken houden van de inflatie en het beheren van de totale hoeveelheid geld op de markt. Voorbeelden zijn De Nederlandsche Bank en de Nationale Bank. - Spaarbank
Spaarbanken zijn van origine de banken waar individuele burgers hun geld onderbrachten. Een spaarbank gebruikte dat geld dan eventueel weer voor het verstrekken van hypotheken. Tegenwoordig zijn er niet veel echte spaarbanken meer, vrijwel al die banken hebben zich gebundeld en het aanbod van diensten sterk verbreed. Voorbeelden hiervan zijn SNS Bank en VSB (Verenigde Spaarbanken, tegenwoordig bekend onder de naam Fortis). - Retail bank.
Van een retailbank zijn de belangrijkste klanten de individuele personen. In Nederland hebben de grote banken ieder hun retail-tak, de SNS Bank is het meest een retailbank. - Postspaarbank
De Postspaarbanken zijn oorspronkelijk gelieerd aan de PTT, zij waren meestal staatsbedrijven. In Nederland was dit vroeger de Rijkspostspaarbank, die na verzelfstandiging de Postbank ging heten. Postspaarbanken van het oude stempel zijn nog te vinden. - Koopmansbank.
De koopmansbanken (Merchant bank) zijn van origine sterk betrokken bij het financieren van de handel. Tegenwoordig gaat het veelal niet meer om het financieren van de handel, maar om het financieren van bedrijven, meestal door het aankopen van aandelen in het bedrijf. Wel moet er een duidelijk onderscheid gemaakt worden met de durfkapitaal verstrekkers (Venture capitalist), die in nieuwe bedrijven investeren. Zakenbanken houden hun risico’s laag door niet in startende bedrijven te investeren maar in gevestigde namen. - Private bank
De Private bank is een bank voor vermogenden. Bij de meeste van deze banken geldt dat pas een rekening kan worden geopend wanneer er een minimumbedrag (vaak vanaf 100.000 euro) gestort wordt. Voorbeelden van dergelijke banken: Staalbankiers, Van Lanschot Bank, Fortis MeesPierson en het Zwitserse UBS. - Zakenbank
De zakenbanken (Investment bank) voeren voor bedrijven de plaatsing van aandelen / obligaties op een beurs uit. Ze spelen ook een actieve rol in het fuseren en in het opsplitsen van bedrijven. In Nederland is de belangrijkste speler ABN AMRO, andere voorbeelden zijn Goldman Sachs in de Verenigde Staten van Amerika of Nomura Securities in Japan. - Offshore bank
Een Offshore Bank is een bank die kantoor houdt op een plek waar de belastingdruk en / of de regeldruk het laagst is. Bekende plaatsen waar dit type van banken gevestigd is zijn Zwitserland, de Kanaaleilanden en de Kaaiman eilanden. - Commercial bank
Commercial bank was vroeger de term die gebruikt werd om een gewone bank te onderscheiden van een zakenbank. Tegenwoordig is dat onderscheid niet meer van belang, zakenbanken en retailbanken kunnen in één concern verenigd zijn. De term wordt dan wel gebruikt om intern onderscheid te maken tussen de verschillende activiteiten: aan de ene kant retail banking en aan de andere kant commercial banking of wholesale banking. - Universal bank
Beter is het te spreken van een financieel dienstverlener. In een dergelijke bedrijf kunnen alle aspecten van het bankieren verenigd zijn, aangevuld ook nog (in Europa) met verzekeringsactiviteiten. - Islamitische bank, een bank (of afdeling van een bank) die geld leent volgens islamitische principes.
[bewerk] Nederlandse banken
- ABN AMRO
- ASN Bank
- Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)
- Binckbank
- CVB Bank
- Demir-Halk Bank (Nederland) N.V. (DHB Bank)
- Direktbank
- DSB Groep
- Fortis
- Friesland Bank
- GWK
- De Hollandsche Bank-Unie (HBU)
- ING Bank
- Kas Bank
- Kempen en Co
- Van Lanschot Bank
- Postbank onderdeel van de ING groep
- Rabobank
- SNS Bank
- Staal Bankiers
[bewerk] Belgische banken
- Argenta Spaarbank
- AXA
- Bank Degroof
- Bank J.Van Breda & C°
- Bank van de Post
- Delta Lloyd
- Dexia
- Fortis
- ING België
- KBC Bankverzekeringsgroep
- Record Bank
[bewerk] Buitenlandse banken in Nederland
- Aareal Bank
- Banco do Brasil
- Bank of England
- Banque Commerciale du Maroc SA
- JP Morgan
