Anticonceptiepil
De anticonceptiepil, ook wel de pil, is de meest gebruikte methode van anticonceptie in de lage landen.
De pil heeft de vorm van een tablet, die dagelijks moet worden ingenomen.
Inhoud |
[bewerk] Werking
De anticonceptiepil werkt door de ovulatie te blokkeren, en daarnaast de baarmoeder minder geschikt te maken voor de acceptatie van een embryo als er toch een bevruchting zou plaatsvinden. Bovendien maakt de pil het slijm van de cervix dikker, waardoor het sperma moeilijker bij de eicel kan komen. De pil is een van de meest betrouwbare vormen van anticonceptie: minder dan 1% van de vrouwen die hem consequent gebruiken, wordt binnen een jaar zwanger.
[bewerk] Samenstelling
De actieve ingrediënten zijn hormonen, te weten een oestrogeen en een progestageen. De oestrogene component betreft het ethynylestradiol (EE). In de allereerste pil zat 50 microgram EE. Dit gaf echter veel bijwerkingen. Toen nader onderzoek aantoonde dat met minder EE ook voldoende effect bereikt kon worden, werd de dosis EE steeds verder verlaagd. Zo ontstonden de sub-fifty pillen. Inmiddels bestaan zelfs ook al sub-thirty pillen. De progestagene component bestaat uit een eerste, tweede of derde generatieprogestageen. Tegenwoordig worden vooral de tweede en derde generatieprogestagen gebruikt.
Er zijn verschillende varianten van de pil. De eenvoudigste daarvan bestaat uit een enkele concentratie van de twee hormonen die gedurende drie weken moet worden genomen, waarna één week volgt waarin geen tablet hoeft te worden geslikt. Dit zijn de monofasische pillen.
In meer geavanceerde, zogenaamde lichte pillen wordt de concentratie van de hormonen aangepast aan het deel van de menstruatiecyclus waarin de tabletten worden geslikt. Er bestaan varianten met 2 en 3 verschillende fasen. De tabletten voor elk van de fasen krijgen een eigen kleur, zodat ze goed uit elkaar gehouden kunnen worden. Soms wordt ook een pil zonder hormonen bijgeleverd voor de dagen waarop anders geen tablet zou hoeven te worden ingenomen.
Op dit moment worden de monofasische, sub-fifty pillen met een tweede generatieprogestageen het meest voorgeschreven.
[bewerk] Gebruik
De pil moet, zoals al gezegd, dagelijks worden ingenomen. Ook kan de hormoondosis van dag tot dag verschillen. Om te helpen de juiste volgorde aan te houden, wordt de pil in speciale strips geleverd, waarop de volgorde duidelijk is aangegeven. De 1% zwangerschappen die ondanks pilgebruik ontstaan, worden voornamelijk veroorzaakt door het vergeten van een pil, of doordat de vrouw na het slikken moet overgeven of buikloop heeft. Als dit gebeurt, moeten andere methoden van anticonceptie ter aanvulling worden gebruikt, omdat de betrouwbaarheid in zo'n geval niet optimaal is. Op de bijsluiter van de pil staan vaak nog details.
De effectiviteit van de pil kan ook slecht zijn wanneer de dosis te laag is om de vruchtbaarheid van de vrouw te onderdrukken. Ook kan de werking worden beïnvloed door medicijngebruik als antibiotica en anti-depressiva. Sommige soorten anticonceptiepillen zijn bovendien pas na enige maanden effectief, maar er zijn andere die meteen werkzaam zijn als met innemen wordt begonnen op de eerste dag van de menstruatie.
[bewerk] Regelend effect
De pil wordt naast anticonceptivum ook wel voorgeschreven voor vrouwen met menstruatieproblemen (te veel bloed, veel pijn, onregelmatig bloedverlies). In dit geval zorgt de pil voor minder menstruatieklachten en voor een regelmatige (zelf te bepalen) menstruatiecyclus.
Bij de meeste typen anticonceptiepil wordt gedurende drie weken iedere dag een pil geslikt, waarna een week wordt gestopt. In die week vindt een bloeding plaats. Dit is geen gewone menstruatie, maar een zogenaamde onttrekkingsbloeding, er is immers geen eitje gerijpt. Tijdens die pilloze week kan de vrouw niet zwanger raken.
Het is ook mogelijk de pil te slikken zonder stopweek: pil-continue. Dit kan uitsluitend met een type pil zonder verschillende fasen. Er zijn geen maandelijkse bloedingen meer, maar er kunnen wel af en toe spontane bloedingen optreden. Eén of twee keer per jaar is normaal. Ook is het mogelijk dat er een bloeding optreedt nadat de pil op een afwijkend tijdstip is ingenomen.
Sommige artsen menen dat het noodzakelijk is om af en toe een week te stoppen, om een onttrekkingsbloeding te kunnen krijgen, bij wijze van grote schoonmaak. Andere artsen zijn van mening dat er geen enkele reden is, waarom een vrouw af en toe een onttrekkingsbloeding zou moeten krijgen.
[bewerk] Bijwerkingen
Met name in het eerste jaar van gebruik is er een verhoogd risico op veneuze trombose (diep-veneuze trombose en longembolie) met soms een fatale afloop. Vooral tijdens de eerste maanden van het gebruik wordt onregelmatig vaginaal bloedverlies gezien. Gevoelige of pijnlijke borsten, afscheiding uit de borsten komen voor. Andere klachten kunnen zijn hoofdpijn, migraine, verandering in libido en een depressieve stemming. Misselijkheid en braken worden soms gezien. Veranderingen in vaginale afscheiding en huidaandoeningen zoals huiduitslag, erythema nodosum of multiforme en fotosensibiliteit behoren soms tot de bijwerkingen. Sommige vrouwen merken een zekere vochtretentie en veranderingen in lichaamsgewicht op. Overgevoeligheidsreacties komen voor. Onregelmatig bloedverlies ('spotting' en doorbraakbloeding) en amenorroe behoren soms eveneens tot de klachten, vooral bij een lagere dosis oestrogeen. Bij langdurig gebruik kan portio erosie (baarmoedermmonderosie) ontstaan.
[bewerk] Maatschappelijke achtergronden
[bewerk] Pil en abortus
Wanneer de pil het innestelen van een embryo voorkomt, kan dit door mensen die vinden dat het leven begint bij de bevruchting, worden gezien als een chemische vorm van abortus. Dit is voor sommigen een van de redenen om de anticonceptiepil af te wijzen. Een deel van de geneeskundigen ziet pilgebruik als een abortus, terwijl de meeste groepen van abortusactivisten dit probleem vermijden door het begin van het leven te definiëren met de innesteling van het embryo in de baarmoederwand.
[bewerk] Variaties in gebruik
Het gebruik van de pil varieert sterk over de wereld. In Vlaanderen gebruikt meer dan de helft van alle vruchtbare vrouwen de pil. In Japan is de pil heel lang verboden geweest, klaarblijkelijk doordat artsen het gebruik blokkeerden omdat ze grote winst maakten op abortussen. Zelfs nu de pil wel is geïntroduceerd, wordt die daar door weinig vrouwen gebruikt.
[bewerk] Seksuele revolutie
De ontwikkeling van de pil in het begin van de zestiger jaren van de 20e eeuw is een van de aanleidingen geweest tot de seksuele revolutie.
