Jerusalemo
El Vikipedio
Geografio > Azio > Mezoriento > Jerusalemo < Historio - Religio
Jerusalemo (hebrelingve jeruŝalajim ירושלים, arablingve al-Quds القدس) estas urbo en la mezoriento. Israelo konsideras ĝin sia ĉefurbo, sed la plej multaj landoj ne agnoskas tion kaj havas siajn ambasadorejojn en Tel-Avivo.
Jerusalemo estas konsiderata kiel sankta urbo de Judoj, Kristanoj kaj Islamanoj.
Kun tri mil jaroj da historio, sed ankoraŭ juna ... Marŝi sur dumiljaraj pavimoj aŭ sur moderna vivoplena promenstrato... Jerusalemo estas samtempe plenaera muzeo kaj vigla, moderna urbo, kie la pasinteco vivas ene de la nuntempo.
La unika karaktero de Jerusalemo tentas la sensojn. Tio okazas en la orkolora aŭroro de la sunleviĝo respeguliĝanta de ĉiu konstruaĵo; en la nigrevestitaj viroj kaj knaboj, kiuj rapidiras al la sinagogo; en la miksiĝantaj sonoj de la preĝejaj sonoriloj kaj la vokvortoj de la muezino, kiu invitas al preĝo; en la ĉirkaŭhasto de la homoj, kiuj iras al siaj ĉiutagaj aferoj en la plej ekstraordinara urbo en la mondo.
La energio de Jerusalemo esprimiĝas en la interago de la antikvo kaj la moderno, la sankta kaj la sekulara, la surtera kaj la spirita. Vizito al la Sankta Urbo estas valora sperto, en kiu la ekscita nuntempo vivas apud la historia pasinteco.
Ĉu oni serĉas Jerusalemon de la spirito, ĉu la vivan, riĉigan ferion - la multaj niveloj kaj aspektoj de la legenda urbo plenumas ĉiun esperon kaj promeson.
Aparta sperto
Ekde kiam la reĝo Davido elektis antaŭ 3000 jaroj Jerusalemon kiel sian ĉefurbon, kaj lia filo Salomono konstruis la Unuan Templon, la nomo de la urbo elvokas ĉiam imagojn de beleco kaj respekto, aktiveco kaj ekscito. Kaj hodiaŭ, same kiel dum la antikva tempo, Jerusalemo estas samtempe destino de sennombraj pilgrimantoj, la sidejo de registaro kaj vigla metropolo, kiu ofertas ĉiun aktivecon- de la ĉiutaga ĝis la sublima.
Estas stimule promeni tra kelkaj el la unikaj urbokvartaloj kaj absorbi ilian unikan karakteron: kvartalo kie ortodoksaj judoj konservis la etoson de orienteŭropa urbo; alia kvartalo kiu havas panoramon al la Antikva Urbo kaj ĝiaj muregoj; tria kvartalo kun ekskluzivaj domoj de la turka epoko kaj artgalerioj; kaj alia, en la sino de la Antikva Urbo, en kiu arabaj komercistoj en pitoreska orienta ĉiohava bazaro ofertas al la vizitantoj buntajn varojn.
La lasta pilgrimado
Dum la biblia epoko la judoj pilgrimis la Templon tri fojojn jare, dum la festotagoj, por plenumi la religian devon de la oferdonado. Estis la pilgrimo de Pasko, kiu venigis Jesuon Kriston al la Urbo. Laŭ la tradicio la nokta rajdo de Mahometo ĉielen, por tie ricevi la Sanktan Koranon, ekis de la Templa Monto.
Tial ĉiuj tri monoteismaj religioj estas intervenintaj en la teksaĵon de la urbo, ĉiu respektanta kaj okaziganta pilgrimojn al ties variaj sanktaj lokoj: judoj al la Okcidenta Muro de la Templa Monto kaj al la malnovaĝaj trezoroj de la Juda Kvartalo; Muzulmanoj al la gloraj moskeoj ĉe la pinto de la Monto Moriah; kaj kristanoj el ĉiuj konfesioj al la multnombraj preĝejoj konstruitaj en la lokoj, kie Jesuo Kristo marŝis.
Kredantojn el ĉiu religio nutras persona "Jerusalemo de la Spirito".
Vizito al tiu-ĉi urbo estas neforgesebla sperto.
Restaĵo de la Okcidenta Muro - la plej sankta loko por ĉiu judo Universalaj valoroj ? Universalaj trezoroj
Jerusalemo eksponas siajn artefaktojn de la pasinteco kaj la trezorojn de la moderna epoko en diversaj variaj vojoj, ekde arkeologiaj parkoj ĝis subĉielaj skulptaĵoj de famkonataj artistoj.
La parlamentejon ("Knesset") ornamas tapiserio de Marc Ĉagall. En la Sanktejo de la Libro kuŝas la valoregaj pergameno-rulaĵoj de la Morta Maro, surskribitaj de ermitoj kiuj vivis en kavernoj antaŭ 2000 jaroj.
Tre vizitinda estas la fama Muzeo de Israelo kun siaj arkeologiaĵoj, riĉaj kolektoj de Judaĵoj ("Judaica") kaj modernartaĵoj.
Atesto pri la teruraĵoj de la juda Kataklismo dum la Dua mondmilito ("Holokausto ") oni trovas en la nepre vizitenda muzeo-memorigejo "Jad-Vaŝem".
Praktikaj faktoj
Aliro: Jerusalemo troviĝas je veturdistanco de duonhoro de la fluĝaveno Ben-Gurion kaj unu horo de la kongresurbo Tel-Avivo.
Vetero: somere estas varme, kompreneble, sed tute ne humide. Tial oni konsideras la someran veteron en Jerusalemo multe pli komforta ol tiu de Tel-Avivo.
Rekomendo: oni dediĉu al vizitado de tiu-ĉi malnov-nova urbo minimume 4 tagojn!
[redaktu] Monumentoj
- Monto de la Templo de Jerusalemo (detruita) hodiaŭ kun islamaj monumentoj
[redaktu] Historio
Reĝo Davido konkeras ĝi el jebuseoj
En 70 p.K., romiaj trupoj estritaj de Titus konkeras ĝin. Judoj estas forpelitaj. Imperiestro Hadriano fondis sur ĝi novan Colonia Aelia Capitolina.
Sankta Heleno, patrino de romia imperiestro Konstanteno, pilgrimis al ĝi kaj anoncis trovi la Veran Krucon, grava kristana restaĵo. De tiel ĝis nun, ĝi estas la ĉefa kristana pilgrimejo.
Post la Unua Krucmilito, krucmilitistoj kreis Jerusaleman Reĝlandon.
Dum 1948, post foriro de britaj protektoratestroj, israelanoj kaj araboj batalis en ĝi.
Post la sestaga milito Israelo anektis Jerusalemon kaj en 1980 deklaris Jerusalemon la eternan kaj nedividan Ĉefurbon de Israelo. UNO deklaris tion kontraŭ internacia juro en la resolutio 478.
Vidu ankaŭ: Jorsalafari
[redaktu] Vidu ankaŭ jenon:
Biblia zooĝardeno en Jerusalemo: [1]
Kategorioj: 31° N | 35° E | Ĉefurboj | Urboj de Israelo
