Sigmund Freud
Z Wikipedii
Sigmund Freud (urodzony 6 maja 1856 w Freibergu na Morawach, obecnie Příbor w Czechach - zmarł 23 września 1939 w Londynie) był austriackim neurologiem i psychiatrą. Uważa się go powszechnie za "ojca" jednego z najważniejszych kierunków we współczesnej psychologii - psychoanalizy.
Jakkolwiek Freud nie był filozofem w pełnym tego słowa znaczeniu, jego koncepcje funkcjonowania ludzkiego umysłu, odrzucające racjonalność ludzkich wyborów i zachowań na rzecz czynników irracjonalnych i emocjonalnych, wstrząsnęły środowiskiem filozofów i artystów końca XIX i początku XX wieku. Ma też ogromny, wciąż wywierający wpływ, wkład w nauki o kulturze (Totem i tabu, Kultura jako źródło cierpień). O wiele mniej znane są prace Freuda z neurologii. We wczesnym okresie swojej pracy naukowej opublikował artykuł na temat porażenia mózgowego dziecięcego.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
[edytuj] Dzieciństwo i młodość
Zygmunt Freud urodził się 6 maja 1856r. w Freibergu na Morawach, w stosunkowo zamożnej rodzinie kupieckiej pochodzenia żydowskiego. Jego ojcem był Jakob Freud, matką zaś Amalia Nathanson. Imię Zygmunt twórca psychoanalizy otrzymał zgodnie z rodzinną tradycją na cześć trzech polskich królów: Zygmunta Starego, Zygmunta Augusta i Zygmunta III Wazy. Za panowania tych królów przodkowie Freuda osiedlili się na terenie Polski, która słynęła wówczas z tolerancji religijnej. Freud był najstarszym z ośmiorga dzieci Amalii. Jakub z poprzedniego małżeństwa miał jeszcze dwóch synów. Warto zauważyć, że jeden z nich był w wieku matki Freuda. W wieku 4 lat - z uwagi na pogorszenie się sytuacji ekonomicznej - przeprowadził się wraz z rodziną do Wiednia. Wspominał poźniej, że choć cała rodzina żyła w trudnych warunkach, ojciec żądał, aby w wyborze zawodu kierował się jedynie własnymi zainteresowaniami. Młodego Zygmunta bardzo pociągała rozwijająca się w tym czasie nauka Darwina i to zamiłowanie zdecydowało o późniejszym wyborze drogi kszatłcenia.
[edytuj] Początki kariery
W 1873 zaczął studiować na Uniwersytecie Wiedeńskim biologię, a później medycynę. Po skończeniu podstawowego kursu studiów profesor Ernst Brūcke zaproponował mu pracę we właśnie powstającym Laboratorium Fizjologii i Neurologii Uniwersytetu Wiedeńskiego.
17 czerwca 1882 zaręczył się z Martą Bernays (16 lipca 1861 - 1951). Po zaręczynach rozpoczął praktykę w miejskim szpitalu wiedeńskim. W 1885 otrzymał nominację na docenta prywatnego, która pozwoliła mu prowadzić własną praktykę lekarską. Pomimo prowadzenia praktyki lekarza ogólnego, Freuda znacznie bardziej interesowały zjawiska związane z neurologią.
[edytuj] Freud jako terapeuta
Od 13 października 1885 do kwietnia 1886 odbył praktykę w paryskim szpitalu Salpetrière. W trakcie tej praktyki poznał Jeana Martina Charcota, który w leczeniu nerwic histerycznych używał hipnozy. Freud był zafascynowany możliwością wywołania oraz cofnięcia symptomów histerycznych przy pomocy hipnozy. Fakt ten wskazywał, że u podstaw histerii leżą przyczyny psychiczne, a nie organiczne, jak uważało środowisko lekarskie w Wiedniu. Spotkanie to w dużym stopniu wpłynęło na dalszy kierunek rozwoju Zygmunta Freuda.
Raport dotyczący poglądów na temat przyczyn i sposobów terapii histerii, który przedstawił wiedeńskim lekarzom po powrocie z Paryża, został chłodno przyjęty. Środowisko lekarzy Wiednia nie było w stanie zaakceptować poglądów, że histeria (gr. macica) może być chorobą dotyczącą także mężczyzn.
W swojej prywatnej praktyce zaczął stosować metody leczenia zaburzeń psychicznych poznane w czasie pobytu w Paryżu. W latach 1886 - 1893 pracował jako neurolog w Instytucie Neurologicznym Kassowitza w Wiedniu. W 1886 studiował także w Berlinie w Szpitalu im. Cesarza Fryderyka pod kierunkiem A. Bagińskiego. W 1889 odbył kolejny staż we Francji w Klinice Wydziału Medycznego Uniwersytetu w Nancy pod kierunkiem Hippolita Bernheima, w czasie którego udoskonalił swoją technikę terapii.
W 1887 r. Zygmunt Freud nawiązał znajomość z Wilhelmem Fliessem, która przetrwała do 1901 r. Fliess był w tym czasie najbliższym przyjacielem Freuda. Ich bliską przyjaźń zakończyło oskarżenie rzucone przez Fliessa, w którym stwierdził, że Freud przekazał jego spostrzeżenia naukowe innemu naukowcowi, który wykorzystał je w swojej pracy badawczej. Na skutek tego konfliktu wcześniejszy przyjaciel Freuda opublikował jego listy.
W 1893 wraz z Josefem Breuerem opublikował Doniesienie wstępne a w 1895 Studia nad histerią, w których opisał 18 przypadków chorych, u których występowanie histerii było związane ze wspomnieniami wykorzystania seksualnego w dzieciństwie. Autorzy stwierdzają, że histeryczki cierpią na wspomnienia.
[edytuj] Sława
Już rok później Zygmunt Freud porzucił teorię wykorzystania seksualnego. Koncepcje Breuera i Freuda były przyjęte z dużą rezerwą. Z tych względów z dalszych badań wycofał się Józef Breuer. W 1896 umarł ojciec twórcy psychoanalizy. W listopadzie 1899 Freud opublikował Objaśnianie marzeń sennych. Między 1901 a 1905 opublikował swój pierwszy przypadek kliniczny - przypadek Dory oraz trzy inne dzieła: Psychopatologia życia codziennego (1901) - w którym po raz pierwszy użyto oficjalnie terminu psychoanaliza, oraz opisano kluczowe elemetny teorii psychoanalitycznej, takie jak nieświadomość i wyparcie, Dowcip i jego stosunek do nieświadomości (1905), Trzy rozprawy z teorii seksualnej (1905). Jego teoria o psychicznym mechanizmie powstawania nerwicy zaczęła zyskiwać coraz większą liczbę zwolenników jak i przeciwników.
Sława Freuda jako twórcy alternatywnej metody terapeutycznej rozszerzała się, a w wielu krajach działali lekarze terapeuci praktykujący bądź interesujący się psychoanalizą. Za namową Wilhemla Stekela w 1902r. powstało Środowe Towarzystwo Psycholologiczne - grupa osób spotykających się raz w tygodniu i dyskutujących na temat psychoanalizy. Początkowo w spotkaniach uczestniczyły cztery osoby. 3 marca 1907r. Carl Gustav Jung, uczeń i asystent Bleulera przyjechał do Wiednia aby spotkać się z Freudem. Po wielogodzinnej rozmowie Jung został pierwszym uczniem Freuda. Był jednocześnie pierwszym uczniem, który z pochodzenia nie był Żydem.
W 1908 teorie Freuda na temat nerwic były już na tyle znane, że został on gościem honorowym światowego zjazdu psychologów w Salzburgu. W 1909 został on zaproszony do wygłoszenia cyklu wykładów na najbardziej znanych uniwersytetach w USA, gdzie jego poglądy wywarły wielkie wrażenie i zapoczątkowały żywiołowy rozwój psychoanalizy w tym kraju. W 1910 powstało Międzynarodowe Stowarzyszenie Psychoanalityczne (IPA), którego pierwszym prezesem został Carl Gustav Jung.
W 1909r. na zaproszenie Grandville Stanley Hall, Freud w towarzystwie Junga i Ferencziego, pojechał do Stanów Zjednoczonych. Tam wygłosił pięć wykładów na Clark University of Worcester w Massachusetts. Te wykłady zostały zebrane i opublikowane pod tytułem Über der Psychoanalyse (1910) (O psychoanalizie pięć odczytów wygłoszonych na uroczystość jubileuszu założenia Clark University). Jednakże Freud nie cenił Stanów Zjednoczonych, z uwagi na bardzo zakorzenionego tam ducha pragmatyzmu i purytanizmu.
[edytuj] Freud jako teoretyk
W 1910r. Freud opublikował Leonarda da Vinci wspomnienie z dzieciństwa a w 1913 Totem i Tabu. Kilka zgodności w życiu psychicznym dzikich i neurotyków. W latach 1914 - 1915 został opublikowany cykl pism teoretycznych: Przypomnienie, powtarzanie, przepracowanie, Próba wprowadzenia pojęcia narcyzmu, Nieświadomość, Wyparcie (w polskim przekładzie pojawiło się nieprawidłowe tłumacznie Stłumienie), Popędy i ich losy. W 1917r. ukazuje się jedno z najbardziej znanych dzieł Freuda Wstęp do psychoanalizy, które zawiera wykłady z lat 1915 - 1917 dla "lekarzy i laików obojga płci".
Na początku lat dwudziestych XX wieku, Freud dokonał nowej interpretacji funkcjonowania aparatu psychicznego. Twórca psychoanalizy, który z początku zajmował się kwestiami ściśle klinicznymi, rozpoczął uogólniać swoją teorię, zajmując się kwestiami popędów podstawowych (popęd libido, śmierci) oraz roli kultury. W 1920r. opublikował Poza zasadą przyjemności, w której rozważał problematykę pozornej sprzeczności istnienia objawów nerwicowych i przymusu powtarzania z dążeniem organizmu do przyjemności. W 1923 wydane zostało kolejne ważne dzieło Ego i id, w której wprowadził II teorię topograficzną w której wyodrębnił trzy instancje psychiczne: id - reprezentującą popędy, superego - reprezentujące wymagania kultury oraz ego, które próbuje pogodzić wymagania id i superego z rzeczywistością.
W lutym 1923 r. Freud odkrykł mały guzek po prawej stronie jamy ustnej. Sześć miesięcy później został on usunięty przez Hansa Pichlera. Później został poddany jeszcze 31 operacjom wykonanym przez Maxa Schura. Z tego powodu był zmuszony do noszenia protezy, którą zwał monstrum, bardzo utrudniającej mu mówienie. Nowotwór jamy ustnej w końcu stał się przyczyną śmierci Freuda.
[edytuj] Ostatnie lata
W 1932 wymienił korespondencję z Albertem Einsteinem na temat kultury i wojny. (Dlaczego wojna? - 1933). Bardzo szybko kwestia ta dotknęła psychoanalizy, bowiem po dojściu Hitlera do władzy w 1933r., zakazana została działalność psychoanalityczna na terenie Niemiec. W 1938r. po inwazji niemieckiej na Austrię Freud musiał uciekać z Wiednia. Było to możliwe dopiero po interwencji dyplomaty amerykańskiego - Williama Bullitta (1891-1967) z pomocą Maxa Schura i po okupie zapłaconym przez Marie Bonaparte. Wcześniej był zmuszony podpisać oświadczenie, że ani on, ani nikt z jego rodziny nie byli prześladowani. 3 czerwca 1938r. Orient Expresem opuszcza na zawsze Wiedeń. 5 czerwca zatrzymuje się na krótko w Paryżu, następnie wyrusza do Londynu. Po przybyciu do Londynu zamieszkał w mieszkaniu przy Maresfield Gardens nr 20 (obecnie muzeum Freuda). Tutaj pracował nad swoimi ostatnimi dziełami Zarys psychoanalizy (dzieło niedokończone) i Człowiek imieniem Mojżesz a religia monoteistyczna (1939r.). Cztery siostry Freuda: Rosa, Mitzi, Dolfi oraz Paula zginęły w obozach koncentracyjnych. O wybuchu II wojny światowej Freud dowiedział się z radia.
Nowotwór jamy ustnej był przyczyną cierpienia. 21 września 1939r. Freud powiedział do swojego przyjaciela Maxa Schura: Obiecał mi pan, że nie opuści mnie, kiedy przyjdzie ten moment. Teraz jest to tylko torturą i to już nie ma sensu.. Po chwili dodał: Porozmawiaj o tym z Anną, a jeżeli ona uważa, że jest to słuszne, skończymy z tym. Następnie zaaplikowano Freudowi trzy injekcje, z trzech centygramów morfiny. Po dwóch dniach śpiączki, 23 września 1939r. o godzinie 3 nad ranem Freud zmarł. Jego ciało zostało skremowane w krematorium Golder's Green.
- Poglądy Freuda zawarte są w artykule psychoanaliza.
[edytuj] Dzieła
- Die Traumdeutung (1899) (Objaśnianie marzeń sennych)
- Zur Psychopatologie des Alltagslebens (1901) (Psychopatologia życia codziennego)
- Drei Abhandlungen zur Sexualtheorie (1905) (Trzy rozprawy z teorii seksualnej)
- Witz und seine Beziehung zum Unbewuβten (1905) (Dowcip i jego stosunek do nieświadomości)
- Vorlesungen zur Einführung in die Psychoanalyse (1917) (Wstęp do psychoanalizy)
- Über der Traumm (1910) (O marzeniu sennym)
- Über Psychoanalyse (1910) (O psychoanalizie pięć odczytów wygłoszonych na uroczystość jubileuszu założenia Clark University)
- Totem und Tabu (1913) (Totem i Tabu)
- Das Ich und das Es (1923) (Ego i id)
- Neue Folge der Vorlesungen zur Einfüfung in die Psychoanalyse (1933) (Wykłady ze wstępu do psychoanalizy)
- An Outline of Psychoanalysis (1939) - dzieło niedokończone (Zarys psychoanalizy)
- Kultura jako źródło cierpień
- Człowiek imieniem Mojżesz a religia monoteistyczna
- i inne
[edytuj] Znani pacjenci Freuda
- Anna O. = Bertha Pappenheim (1859 - 1936) (pacjentka Josefa Breuera bardzo ważna dla historii psychoanalizy)
- Cäcilie M. = Anna von Lieben
- Dora = Ida Bauer (1882-1945)
- Frau Emmy von N. = Fanny Moser
- Fräulein Elizabeth von R.
- Fräulein Katharina = Aurelia Kronich
- Fräulein Lucy R.
- Mały Hans = Herbert Graf (1903-1973)
- Człowiek od szczurów = Ernst Lanzer (1878-1914)
- Człowiek od wilków = Sergiej Pankiejeff (1887-1979)
[edytuj] Linki zewnętrzne
