Goci
Z Wikipedii
Goci (u Pliniusza Starszego Gutones; u Tacyta Gotones) – jedno z największych i najważniejszych plemion wschodniogermańskich.
Wywodzili się prawdopodobnie z Gotlandii, zwanej przez Jordanesa Scandzą. Opuścili swe skandynawskie siedziby, jak mówią podania, na trzech okrętach pod wodzą Beriga, by po pobycie na wybrzeżu Bałtyku (Gothiscandza), następnie nad dolną Wisłą i wędrówce w górę Wisły i Bugu (ślady wędrówki to archeologiczne kultury: oksywska i wielbarska) dotrzeć w końcu II wieku na stepy nadczarnomorskie, gdzie sprzymierzyli z tubylcami (Alanowie), a ich wspólną społeczność archeologowie określają jako kulturę czerniachowską.
W III wieku w źródłach pisanych pojawiają się nazwy: Terwingowie, czyli Goci – "mieszkańcy lasu" i Greutungowie – "mieszkańcy stepu". Na południu dzisiejszej Ukrainy w IV wieku nastąpił podział Gotów na: wschodnich (Ostrogoci), osiadłych na wschód od Dniestru i zachodnich – (Wezjowie, czyli późniejsi Wizygoci), żyjących na zachodnim brzegu rzeki. Oba odłamy pobite przez Hunów wdarły się na terytorium cesarstwa rzymskiego i walnie przyczyniły się do zagłady jego zachodniej części.
Ostrogoci opanowali Panonię. Potem w ramach sojuszu z Bizancjum zaatakowali rządzoną przez Odoakra Italię, gdzie utworzyli królestwo ze stolicą w Rawennie. Swój rozkwit przeżyło ono za panowania Teodoryka I Wielkiego. W VI wieku Ostrogoci zostali pokonani przez armie bizantyjskie Belizariusza i Narsesa, a później ulegli Longobardom.
Wizygoci po długiej i niszczycielskiej wędrówce – w 410 złupili Rzym – założyli swoje królestwo na terenie dzisiejszej południowo-zachodniej Francji ze stolicą w Tuluzie. Z czasem – także pod naciskiem Franków – przenieśli jego siedzibę do Hiszpanii, gdzie w VIII wieku ulegli najazdowi Arabów.
Podstawowym źródłem literackim mówiącym o historii Gotów są dzieła Jordanesa De origine actibusque Getarum (Getica), Kasjodora Historiae Gothorum i Prokopiusza z Cezarei Historia wojen.
