عایشه
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
| اصول دین |
| اصول خاص تشیع |
| فروع دین |
| فروع تشیع |
| منابع اسلامی |
| شخصیت‌ها |
|
محمد |
| مذهب‌ها |
| مذاهب فقهی |
| مذاهب کلامی |
| علوم اسلامی |
| تاریخ اسلام |
|
زندگانی محمد |
| جغرافیای اسلام |
|
مکه • مدینه |
عایشه (زاده سال ۴ پس از بعثت، سال ۹ پیش از هجرت - درگذشته ۵۷ (قمری))از همسران محمد پسر عبدالله (پیامبر اسلام) و دختر ابوبکر خلیفهٔ اول مسلمانان بود. نام کامل وی: عائشه بنت ابی بکر الصدیق بن ابة قحافه بن عامر بن عمرو بن کعب بن سعد بن تیم بن مرة بن کعب بن لؤی. مادرش: رومان بنت عمیر بن عامر بن دهمان بن الحارث بن غنم بن مالک بن کنانه. عائشه در سال هشتم یا نهم قبل از هجرت در مکه تولد شده‌اند. لقبها «ام المؤمنین،أم عبدالله».
فهرست مندرجات |
[ویرایش] زندگی با پیامبر
در خصوص سن ازدواج عایشه با پیامبر در بین روایات اختلاف وجود دارد. در برخی روایات آمده است، پیامبر پس از وفات خدیجه و زمانی که عایشه ۷ سال داشت، او را به عقد خود درآورد و بنا بر نقلی ۱۸ ماه پس از هجرت در سن ده یا یازده سالگی به ازدواج محمد در آمد. طبق روایتی در کتاب خصال از امام صادق ازدواج پیامبر با عایشه پس از ازدواج با ام‌سلمه بوده است. [1] از آن رو باید این ازدواج پس از فوت ابوسلمه که در غزوه احد مجروح شد و در سال چهارم هجرت در اثر آن جراحت شهید شد، انجام شده باشد. یعنی ازدواج در سال پنجم هجرت انجام شده باشد و در آن هنگام عایشه ۱۳ یا ۱۴ سال داشته است.
[ویرایش] اتهام به عایشه
به روایت منابع اسلامی، در یکی از سفرهایی که عایشه به همراه محمد و مسلمانان رفته بود، از قافله جدا می‌افتد و پس از چند ساعت انتظار، به مردی به نام صفوان برمی‌خورد. صفوان عایشه را با خود به سوی قافله (که قبلا حرکت کرده بود) می‌برد.
دیدن عایشه و صفوان در کنار هم باعث شایعاتی راجع به ارتباط آن دو می‌شود و برخی از مسلمانان به محمد پیشنهاد می‌کنند که او را طلاق دهد. محمد به خانهٔ ابوبکر می‌رود ولی در آنجا از این کار پشیمان می‌شود. به روایت منابع اسلامی، دلیل آن نزول آیهٔ ۱۱ سورهٔ نور در نکوهش افترازنندگان است:
«مسلماً کسانی که آن تهمت عظیم را عنوان کردند گروهی از شما بودند اما گمان نکنید این ماجرا برای شما بد است، بلکه خیر شما در آن است; آنها هر کدام سهم خود را از این گناهی که مرتکب شدند دارند; و از آنان کسی که بخش مهم آن را بر عهده داشت عذاب عظیمی برای اوست.» رجوع به اصل آيه قران کريم
[ویرایش] شک در این مورد
بنا بر نظر علامه عسگری که به طور مفصل در کتاب نقش ائمه در احیاء دین آمده.
این روایت را ساختگی دانسته و احتمال داده که توسط خود عایشه جعل شده تا خود را با اهمیت نشان داده و اینکه آیه‌ای از قرآن در مورد او نازل شده . [2]
[ویرایش] دوران پس از مرگ پیامبر
عایشه به تحریک مخالفان پس از روی کار آمدن علی خلیفه چهارم مسلمانان به دادخواهی از کشته شدن خلیفه سوم اقدمامت علی خلیفه ی جدید مسلمانان را در این زمینه کافی نمی دانست و با وی به مخالفت پرداخت و با کمک طلحه و زبیر و تحریک مروان پسر حکم بر ضد علی به شورش پرداخت و شهر بصره را تصرف کرد. این امر به جنگ جمل منجر شد که در آن جنگ سپاه شام شکست خورد و علی وی را با احترام به مدینه فرستاد.
[ویرایش] عایشه از دیدگاه شیعه و سنی
در دید اهل سنت، عایشه محبوب‌ترین همسر محمد است. ولی، شیعیان چندان دید مساعدی نسبت به او ندارند.(عسکری، نقش عایشه در تاریخ اسلام)(عسکری، احادیث ام المؤمنین عایشه)
[ویرایش] بحث‌انگیزی ازدواج زودهنگام عایشه
گفتار اصلی: بحث‌انگیزی ازدواج زودهنگام عایشه
در خصوص سن ازدواج پیامبر با عایشه اختلاف نظر وجود دارد. طبق برخی روایات این ازدواج در 9 سالگی و طبق برخی دیگر در 13 یا 14 سالگی انجام شده است.
در روایتی که در خصال از امام صادق روایت شده است،
«رسول خدا با پانزده زن ازدواج كرد، و با سيزده نفر از آنان در آميخت، و چون از دنيا رفت نه نفر از آنان همسرش بودند، و اما آن دو نفرى كه آن جناب با ايشان آميزش نكرد، يكى عمره بود، و ديگرى سنا، و اما آن سيزده نفرى كه با ايشان بياميخت، اول خديجه دختر خويلد بود، و بعد از او با سوده دختر زمعه ازدواج كرد، و سپس با ام سلمه كه نامش هند، و دختر ابى اميه بود، و سپس با ام عبدالله عايشه دختر ابى بكر، و آن گاه با حفصه دختر عمر ...» [3]
بر اساس این روایت ازدواج در سال چهارم یا پنجم بعد از هجرت انجام شده و در آن هنگام عایشه بیش از 13 سال داشته است.
برخی منابع اسلامی که عمدتاً از طریق اهل سنت روایت شده اند، به ازدواج زودهنگام عایشه اشاره دارند. به نقل از صحیح بخاری، عایشه در سن شش سالگی به پیشنهاد محمد به ازدواج وی در آمد:
پیامبر از ابوبکر ازدواج با عایشه را تقاضا کرد. ابوبکر گفت «اما من برادر تو هستم». پیامبر گفت «من و تو در دین الله و کتابش برادر هستیم اما عایشه بر من حلال است.» [4]
هنگامی که عایشه ۹ سال سن داشت محمد (که ۵۴ سال سن داشت) با وی همبستر شد. هنگامی که میبایست به خانه محمد می‌رفت مشغول تاب‌بازی [5] بود و عروسکهایش همراهش بود [6] و در در سالهای اول ازدواجشان با همسن و سالانش حتی در حضور پیامبر مشغول بازی میبود (شماره ۱۵۱)؛ هنگامی که محمد (در ۶۳) درگذشت عایشه هجده سال سن داشت. [7]
ازدواج زودهنگام عایشه مورد توجه برخی از منتقدان اسلام بوده‌است. منتقدین محمد علاقه جنسی او به عایشه را (که کودکی خردسال بود) نشانی از بیماری روانی پدوفیلیا می‌دانند[دقیقاً کدام منتقدین؟]. از طرفی مدافعان اسلام معتقدند عایشه رشد کافی داشته یا به رایج بودن این نوع ازدواج تا زمان‌های اخیر اشاره می‌کنند[8][نیاز به منبع معتبر]. نمونه دیگر آن در اسلام ازدواج فاطمه زهرا در ۹ سالگی با علی است. او تنها نه ماه و نیم بعد در سن ده سالگی(نیمه رمضان سال دوم هجرت) حسن را به دنیا آورد. آنها همچنین ادعا می‌کنند دختران به طور متوسط در مناطق گرم‌سیر زودتر از نظر جسمی بالغ می‌شوند. اما این مسأله به لحاظ علمی مورد تردید است. [9]
[ویرایش] حدیث‌ها
شیعیان حدیث‌ها و روایاتی که به نقل از عایشه است را قبول ندارند مگر آنکه روایات معتبر دیگری آنها را تایید کرده باشد، روایات زیر در مورد ازدواج زودهنگام نیز مورد تایید شیعیان نیست.(علامه عسگری، احادیث ام المومنین عایشه)
- صحیح بخاری ۹٫۸۷٫۱۴۰
از عایشه نقل شده‌است:
رسول الله به من گفت «تو دوبار قبل از اینکه من با تو ازدواج کنم در رویاهای من ظهور کرده بودی. من فرشته‌ای را دیدم که ترا در تکه‌ای لباس ابریشمی حمل می‌کرد، من به او گفتم، لباسش را در بیاور و اورا نگاه دار، او تو بودی. به خود گفتم»اگر این از طرف الله‌است، پس این (لخت شدن عایشه) باید واقعا اتفاق بیافتند".
- صحیح بخاری ۷٫۶۲٫۹۰
از عایشه نقل شده‌است:
وقتی پیامبر با من ازدواج کرد، مادرم نزد من آمد و مرا وادار کرد که به خانه پیامبر وارد شوم، و هیچ چیز موجب تحیر من نشد، مگر آمدن پیامبر به نزد من قبل از ظهر.
- سنن ابو داوود ۳۱٫۴۹۱۵ و ۳۱٫۴۹۱۶ , ۳۱٫۴۹۱۷
منقول است از عایشه مادر مومنان:
پیامبر اسلام وقتی با من ازدواج کرد که من شش یا هفت ساله بودم. وقتی ما به مدینه آمدیم، چند زن آمدند، ام رومان وقتی من در حال تاب بازی بودم پیش من آمد، مرا بردند، آماده و آرایشم کردند، بعد مرا نزد پیامبر خدا بردند، و او وقتی من ۹ ساله بودم با من جماع کرد. او مرا جلوی در نگه داشت و من از خنده در حال ترکیدن بودم.
- صحیح بخاری ۸٫۷۳٫۱۵۱
منقول است از عایشه:
من در حضور پیامبر با عروسکهایم بازی می‌کردم و دختر بچه‌های دیگر که دوستان من بودند نیز با من همبازی می‌شدند. وقتی پیامبر خدا به مکان بازی من وارد می‌شد آنها (دوستان عایشه) پنهان می‌شدند، اما پیامبر آنها را صدا می‌کرد تا بیایند و با من بازی کنند. (بازی با عروسک و تصاویر ممنوع است، اما برای عایشه مجاز بود زیرا در آن زمان وی هنوز دختر کوچکی بود، و هنوز به سن تکلیف نرسیده بود (فاتح البری ج.۱۳ ص.۱۴۳)
- صحیح مسلم ۸٫۳۳۱۱
عایشه روایت کرده‌است که وقتی پیامبر با او ازدواج کرده وی ۷ سال داشته، و وقتی به خانه پیامبر وارد شده‌است ۹ سال داشته‌است، و عروسکهایش همراه وی بوده‌اند، و وقتی پیامبر اسلام فوت شد، وی ۱۸ سال سن داشته‌است.
[ویرایش] منابع
- زوجات النبى صلى الله عليه وآله وسلم نوشته: امير مهنا الخيامى.
- هذا الحبيب يا محب نوشته: ابوبكر جابر الجزايرى.
- السيرة النبويه نوشته: ابوالحسن على الحسينى الندوى.
