Txokolate
Wikipedia(e)tik
Txokolatea kakaoan oinarritutako elikagairik ezagunena eta hedatuena da, bere zapore, egitura eta kolore bereziak direla eta. Txokolate hitzaren jatorriari buruz, bi aukera nagusi daude. Batetik, nahualtetik eratorritako xococ (mingots) edo xocolia (mingostu) hitzez eta atl (ura) hitzaz osatua legoke. Bestetik, bere jatorria maia izan liteke, chokolhaa (edari beroa) hitza, hain zuzen.
Txokolatea kakao zuhaitzaren (Theobroma cacao) fruitu hartzitu eta txigortua erabiliz ekoizten da. Zapore mingotsa du. Ondoren, azukrea eta beste osagai batzuk erabiliz, gozotu eta barra forma eman edo edari moduan prestatzen da (txokolate urtua, beroa edo hotza). Hau zen aztekek eta lehen kontsumitzaile europearrek txokolatea hartzeko zuten jatorrizko era.
Eduki-taula |
[aldatu] Txokolate mota desberdinak
Txokolatea oso osagai ezaguna eta erabilia da, bere aldaera guztietan. Itxura eta zapore desberdineko txokolateak ekoizten dira, erabilitako osagaien proportzioaren arabera aldatzen direnak. Gainera, txigortzerakoan erabilitako tenperaturaren eta denboraren arabera, zaporea aldatu egingo da.
- Txokolate mingotsa: Purutasun handiko txokolatea, kakao haziak soilik dituena, beste osagairik gabe.
- Txokolate beltza: Esnerik gabea. AEBetan %15ean txokolate mingotsez osatua egon behar da, Europan, aldiz, kakao portzentaia %35ekoa izango da gutxienez.
- Esnedun txokolatea:Esne-hautsa edo esne kontzentratua darama osagai gisa. AEBetan txokolate mingots kopurua %10ekoa da, Europan kakaoa %25.
- Txokolate zuria: Kakao-mantekaz egina.
- Txokolate erdizuria:Sukaldaritzan erabilia.
- Estalkia: Kakao-manteka ugaridun kalitate handiko txokolateak. Kakao portzentaka handia dute.
Batzuetan menda,laranja edo marrubia gehitzen zaio. Txokolate-tabletek kakahueteak, hurrak, intxaurrak, karamelua edo arroz harrotua ere eraman ohi dituzte. Likorea ere izan dezakete.
[aldatu] Txokolatearen kalteak etxabereengan
Txokolateak duen teobromina, dosia nahikoa handia bada, toxikoa da zenbait animaliarentzat, hala nola, zaldientzat, txakurrentzat, loroentzat edo katuentzat (bereziki kumeentzat). Animalia hauek ezin dute teobromina metabolizatu eta txokolatea ematen bazaie, 20 ordu baino gehiagoz iraungo du honek odolean. Ondorioz, atake epileptikoak, bihotzekoak eta barne-hemorragiak jasan ditzakete, zenbaitetan, baita heriotza ere. Tratamendua intoxikazioa gertatu ondorengo bi orduetan oka eginaraztean datza eta beharrezkoa izanez gero, albaitariarengana jotzea.
[aldatu] Txokolatearen onurak osasunarentzat
Harvard School of Public Health erakundeak burututako ikerketa baten arabera, harremana dago txokolatea jatearen eta luze bizitzearen artean.
Fenolaren eragin antioxidatzailea izan liteke biziraute honen erantzule. "Fenola txokolatean aurki daiteke" Lee Epidemiologia irakasleak dioenez. "Ardo beltzean ere aurki daiteke fenola eta ezaguna da ardo beltza bihotz osasungarri baten baliokide dela".
Hausnarketa hauen arabera, kakaoak lipoproteina dentsitate txikia duen kolesterola oxidatzea galeraz lezake, funtzio inmunologikoa betez eta beraz, bihotzeko gaixotasunak eta minbizia izateko arriskua gutxituz.
Jendeak uste duenaren aurka, txokolatea jateak ez du aknea eragiten edo gaizkiagotzen, dietak ez baitu eraginik honetan.
[aldatu] Zergatik da hain goxoa txokolatea
Txokolatea jatean sentitzen den gozamenaren zati bat honen urtze tenperaturari zor zaio. Izan ere, hau giza gorputzaren tenperatura baino apur bat baxuagoa denez, ahoan sartzean urtu egiten da.
[aldatu] Kanpo loturak
- Elkarbanatzeko irakurketak(gazteleraz)
- Txokolatearen kultura: informazio ugari, historia, estatistikak, mitoak, errezetak, bitxikeriak, jolasak, etab... (ingelesez)
- Zergatik da txokolatea pozoitsu txakurrentzat, American Veterinarian Medical Association (ingelesez)
