מבול וואסער

פֿון װיקיפּעדיע

מבול וואסער איז גאר א גרויסער איבערשוועמונג איבער די גאנצע וועלט וואס עס ווערט דערציילט אז א מבול האט געטראפן די וועלט. די געשיכטע ווערט דערציילט אלץ א לענגדע פון דער געניצער גילגאמעש, אויך ווערט די געשיכטע ענדליך דערציילט אין די תורה.

די תנכישע פארשער זאגן אז ס'קען זיין אז ס'איז טאקע געווען א גרויסע איבערשוועמונג פון וועגן גרויסע שטיקער אייס וואס זיינען אויסגעגאנגען און האבן פארפלייצט פיל שטעט ארום די פלאזשע. אויך האבן די ארכיאלאגער געפונען גאנצענע דערפער 300 מעטער אונטערן שווארצער ים ווארשיינליך פון אן אויסברעך פון דער מיטעלער ים דורך באספארוס ים פאס.

[בעאַרבעטן] די געשיכטע אין די תורה

אין יאר א'רנ"ו, אין די צייטן פון נח ווען גאט האט געזען אז די מענטשן זיינען שלעכט, און נאר איין צדיק נח איז געווען אויף דער וועלט, האט ער באשלאסן צו אפווישן דעם גאנצן באשטאנד* מיט וואסער. ער האט באפוילט נח'ן צו בויען א ריזיגן קאסטן, און ער זאל צאמקלייבן אלע חיות פון גאר דער וועלט און זיי אריינלייגן אין קאסטן כדי זאלן זיי נישט ווערן פארשווונדן און פארלענד. און עס איז געשען א נס אז אלע חיות האבן דארטן אריינגעפיט און איבערגעלעבט.

די תנכישע-פארשער טענ'ען אז אין די געשיכטע פון נח זעט מען צוויי באזונדערע ווערסיעס וואס מען האט זיי צעמישט און צוזאמען געשטעלט אונטער איין געשיכטע. די אונטערשיידן זיינען:

• וויפל צייט איז געווען די מבול? 1) וַיְהִי הַגֶּשֶׁם, עַל-הָאָרֶץ, אַרְבָּעִים יוֹם, וְאַרְבָּעִים לָיְלָה פרק ז' פסוק י"ב . 2) וַיִּגְבְּרוּ הַמַּיִם, עַל-הָאָרֶץ, חֲמִשִּׁים וּמְאַת, יוֹם פרק ז' פסוק כ"ד .
• וועמען האט נח גענומען צו די קאסטן? 1) וּמִכָּל-הָחַי מִכָּל-בָּשָׂר שְׁנַיִם מִכֹּל, תָּבִיא אֶל-הַתֵּבָה--לְהַחֲיֹת אִתָּךְ: זָכָר וּנְקֵבָה, יִהְיוּ. מֵהָעוֹף לְמִינֵהוּ, וּמִן-הַבְּהֵמָה לְמִינָהּ, מִכֹּל רֶמֶשׂ הָאֲדָמָה, לְמִינֵהוּ--שְׁנַיִם מִכֹּל יָבֹאוּ אֵלֶיךָ לְהַחֲיוֹת... מִן-הַבְּהֵמָה, הַטְּהוֹרָה, וּמִן-הַבְּהֵמָה, אֲשֶׁר אֵינֶנָּה טְהֹרָה; וּמִן-הָעוֹף--וְכֹל אֲשֶׁר-רֹמֵשׂ, עַל-הָאֲדָמָה. שְׁנַיִם שְׁנַיִם בָּאוּ אֶל-נֹחַ, אֶל-הַתֵּבָה--זָכָר וּנְקֵבָה: כַּאֲשֶׁר צִוָּה אֱלֹהִים, אֶת-נֹחַ פרק ו' + פרק ז' 2) מִכֹּל הַבְּהֵמָה הַטְּהוֹרָה, תִּקַּח-לְךָ שִׁבְעָה שִׁבְעָה--אִישׁ וְאִשְׁתּוֹ; וּמִן-הַבְּהֵמָה אֲשֶׁר לֹא טְהֹרָה הִוא, שְׁנַיִם--אִישׁ וְאִשְׁתּוֹ. ג גַּם מֵעוֹף הַשָּׁמַיִם שִׁבְעָה שִׁבְעָה, זָכָר וּנְקֵבָה, לְחַיּוֹת זֶרַע, עַל-פְּנֵי כָל-הָאָרֶץ פרק ז' .

די טראדיציער מפרשים פארענטפערן די סתירות.

[בעאַרבעטן] די געשיכטע אין גילגאמעש לענגדע

[בעאַרבעטן] פארדרייט די יוצרות פון נאטור

לויט געוויסע תלמידי חכמים, איז דער מבול דער גאנצער אורזאך פארוואס סייענטיסטען מיינען אז די וועלט איז עלטער ווי די תורה'ס אקאונט, ווייל דאס האט פארדרייט די קארבן אפצייכענונגן פון די ערד עס זאל אויסזעהן עלטער.