Plüton
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
|
| Keşfi A | |
|---|---|
| Kaşif | Clyde Tombaugh |
| Keşif Tarihi | 18 Şubat 1930 |
| Astronomi'de İsmi B | |
| Kategori | Kuiper kuşağı, Cüce gezegen |
| Yörüngesel Özellikleri C | |
|
|
|
| Dışmerkezlik (e) | 0.24880766 |
| Yarı büyük eksen (a) | 39.48168677 AU |
| Enberi (q) | 29.65834067 AU |
| Enöte (Q) | 49.305 032 87 AU |
| Dolanma Süresi (P) | 6.387230 gün |
| Yörünge Hızı | 4.666 km/saniye |
| Yörünge Eğikliği (i) | 17.141 75° |
| Fiziksel Özellikler | |
| Boyutları | |
| Kütle | 1.305×10²² kg (0.0021 x Dünya)20 |
| Yoğunluk | 2.03 g/cm³ |
| Yerçekimi | 0.58 m/cm² |
| Kurtulma Hızı | 1.2 km/s |
| Dolanma Süresi | 6.387230 gün |
| Tayf Sınıfı | |
| Büyüklük | |
| Beyazlık | 0.49-0.66 |
| Ortalama Yüzey Sıcaklığı | ~44 K |
Plüton, Güneş sistemindeki bir cüce gezegen.
24 Ağustos 2006 tarihine dek Güneş sistemindeki en küçük gezegen (28000 km) olarak kabul edilmiştir. Plüton'un dışmerkezli bir yörüngeye sahip olması onun bir gezegen olup olmadığı konusunda yıllar süren tartışmalar yaratmıştır. 24 Ağustos 2006'ya kadar Uluslararası Gökbilim Birliği (International Astronomical Union; IAU), Plüton'u bir gezegen olarak sınıflandırmıştır. Ancak, aynı dernek 24 Ağustos 2006 tarihinde Prag'da yaptığı toplantıda Plüton'u gezegen sınıfından çıkarak "Cüce Gezegen" sınıfına koymuştur. Plüton, yeni kabul edilen “Güneş’in etrafında dönen, yuvarlak şekil alacak kadar kütleçekime sahip, yörüngesinde kendi bağımsız ekosistemini sürdürebilen göktaşları gezegendir.” şeklindeki gezegen tanımmına uymadığı için ve Plüton'un yörüngesinin Neptün’le kesişmesi nedeniyle gezegen sınıfından çıkartılmıştır.
Güneş sisteminin dokuzuncu gezegenliğinden, gezegensi göktaşları sınıfına düşürülen Plüton’un adı değişti. Plüton, bundan sonra diğer göktaşları gibi bir numaraya sahip olacak. Asteroid denilen gezegensi göktaşlarından sorumlu Minor Planet Center, Plüton'a 134340 rakamını uygun gördüğünü bildirmiştir.
24 Ağustos 2006'da Uluslararası Astronomi Birliği'nde yapılam oylamada bilim insanlarının çoğu Plüton’un gezegenliğinin düşürülmesinden yana oy kullanırken sadece (Plüton’un keşfini yapan clyde Tombaugh) ile yakın dostluğu olan Cambridge Üniversitesi astronomu Robin Catchpole Plüton’un gezegen olmasından yana görüş bildirmiştir.
Konu başlıkları |
[değiştir] Keşfi
Plüton ilk defa, Arizona Lowell Gözlemevi'nde astronom Clyde Tombaugh tarafından 18 Şubat 1930 tarihinde keşfedilmiştir. Tombaugh, Plüton'u Neptün'ün yörüngesindeki anormallikleri açıklayabilecek bir gök cismini ararken bulmuştur.
[değiştir] Özellikleri
Plüton'un çapı 2300 kilometredir. Güneş'e uzaklığı 5.9 milyar kilometre olan gezegenin bir yılı, 248 Dünya yılına eşittir. Büyüklüğü Ay'ın 1/6 sı kadardır. Yoğunluğu suyun iki katıdır. Ekliptikle en fazla açıyı yapan cüce gezegendir. Bu yüzden 1978-2000 yılları arasında Güneş'e Neptün'den daha yakın olmuştur. Uzun süre tek bilinen uydusu Charon olarak kalmıştır. Charon, Plüton'a, Ay'ın dünyaya yaptığı gibi hep aynı yüzünü göstemektedir. 2005 yılında 2 küçük uydusu daha olduğu ortaya çıkmıştır. Bu uydulara 2006 yılında Hydra ve Nix adı verilmiştir.
[değiştir] NASA Projesi
NASA, Plüton gezegenini inceleyerek güneş sisteminin sayılı gizemlerinden birkaçına daha ışık tutmayı planlamaktadır. "New Horizons" olarak isimlendirilen 700 milyon dolarlık bir proje dahilinde, şu ana kadar hiçbir uzay aracının gitmediği ve hakkında çok az bilgi bulunan Plüton'a gidilmesi ve ve buzla kaplı nesnelerin hakim olduğu, Neptün'ün ötesindeki Kuiper Kemeri olarak adlandırılan bölgede yer alan Plüton'un yanı sıra uydusu Charon'un da incelenmesi hedefleniyor.
Proje ile aynı ismi taşıyan New Horizons uzay aracını Atlas 5 roketi taşıyacak. STAR 48B isimli motorlarla desteklenen Atlas 5 roketi, uzay aracını saniyede 16 kilometrelik bir hıza çıkaracak. Bu hızda bile, 4.9 milyar kilometre uzakta bulunan Plüton'a ulaşmak en az 10 yıl sürecek. Gezegenler arasındaki değişken diziliş göz önünde bulundurulduğunda, fırlatma tarihinin değişmesi durumunda bu süre daha da artabilecek. New Horizons uzay aracı, Florida'daki Cape Canaveral uzay üssünden 19 Ocak 2006 tarihinde fırlatıldı.
[değiştir] Plüton ve Uydu İsimlerinin Mitolojik Hikayeleri
Yunan mitolojisine göre Nyx, Pluto tarafından yönetilen yer altı dünyasına Styx nehri üzerinden ruhları taşıyan kayıkçı Charon’un annesi ve aynı zamanda da gece tanrıçası. Uyduları keşfeden Uluslarası Gökbilim Birliği, ismi önceden Nyx olarak adlandırılan iki asteroid’le karışmaması için Nix olarak değiştirdi. Hydra ise Pluto’nun krallığını koruyan dokuz başlı mitolojik yılanın adı. Uyduları keşfeden takımın başındaki astronom Alan Stern, bu isimleri seçerken Güneş sistemimizin kapısını korumaya uygun olduklarını düşündüklerini belirtiyor. İsimlerin seçiminde rol oynayan bir başka etken ise NASA’nın Plüton projesi olan New Horizons (Yeni Ufuklar) kelimeleri ile aynı baş harflerini taşıyor olmaları.(Bu bölüm, Whop dergisinin Temmuz 2006 sayısında yer alan Umut Eroğlu imzalı "Uzaydan Haberler" sayfasından alıntıdır)
[değiştir] Dış Bağlantılar
- Plüton'un yeni adı: 134340 (ntvmsnbc.com]
- Plütongiller
| Güneş Sistemi |
|---|
 |
| Gezegenler: Merkür - Venüs - Dünya - Mars - Jüpiter - Satürn - Uranüs - Neptün |
| Cüce gezegenler: Ceres - Plüton - Eris |
| Diğer: Güneş - Ay - Asteroit kuşağı - Kuyrukluyıldızlar - Neptün ötesi cisimler - Kuiper kuşağı- Oort bulutu |
| Diğer cisimler ve bölgeler için, güneş sistemindeki cisimlerin listesine bakınız. |
