Uranüs (gezegen)

Vikipedi, özgür ansiklopedi

→ Başlığın diğer anlamları için Uranüs sayfasına bakınız.

Uranüs

Gezegenin bulunuşu

William Herschel
1781

Yörünge Özellikleri

Yarı büyük eksen

2.872.460.000 km.
19,2 AB

Günberi

2.741.300.000 km.
18,3 AB

Günöte

3.003.620.000 km.
20,1 AB

Yörünge dışmerkezliği

0,046

Yörünge eğikliği

0,77^o

Dolanma süresi

30.685,4 gün
84 yıl

Kavuşum süresi

369,66 gün

Yörünge hızı
ortalama

6,81 km/saniye

Uydu sayısı

Gözlem Özellikleri

Yer'e en yakın konumda

Yer'e Uzaklık

2.581.900.000 km.
17,3 AB

Görünür çap

4,1 ark saniye

Görünür parlaklık

5,3

Yer'e en uzak konumda

Yer'e Uzaklık

3.157.300.000 km.
21,1 AB

Görünür çap

3,3 ark saniye

Görünür parlaklık

6,0

Fiziksel Özellikler

Ekvator çapı
(1 bar düzeyinde)

51.118 km.
(4,01 x Yer)

Kutupsal çap
(1 bar düzeyinde)

49.946 km.

Basıklık

0,023

Hacim

63 x Yer

Kütle

14,5 x Yer

Yoğunluk

1,27 g/cm³

Eksen eğikliği

97,77^o (ters dönüş)

Dönme süresi

- 17 sa. 14 dk. 24 s.
(ters yönde)

Ekvatorda yerçekimi
(1 bar düzeyinde)

8,87 m/s²
(0,9 x Yer)

Ekvatorda kurtulma hızı
(1 bar düzeyinde)

21,3 km/saniye
(1,9 x Yer)

Beyazlık
(albedo)

0,51

Etkin sıcaklık

58 K

Uranüs Güneş sisteminin Güneş'ten uzaklık sırasına göre 7. gezegenidir. Çap açısından Jüpiter ve Satürn'den sonra üçüncü, kütle açısından bu iki gezegen ve Neptün'ün ardından dördüncü sırada gelir. Adını Yunan mitolojisi'ndeki gökyüzü tanrısı Uranos'tan (Yunanca'da Οὐρανός, Latinceleştirilmiş şekli ile Uranus) alır. 1781 yılında William Herschel tarafından bulunmuştur. Gaz devleri sınıfına girmektedir.

[değiştir] Yörünge

Uranüs, Güneş çevresinde bir devrini 84 yılda tamamlar. Hafifçe eliptik olan yörüngesi boyunca, Güneş'e uzaklığı 18-20 Astronomi birimi (ortalama 19,2 AB) arasında değişir.

[değiştir] Fiziksel özellikler

Uranüs’ün kütlesi Yer’inkinin 15 katı, hacmi ise 63 katıdır. Uranüs’ün çevresinde ince, keskin hatlı ve koyu renkli 10 halkanın olduğu tespit edilmiştir. Halkaların tümü, yaklaşık 1 m çapında koyu renkli kaya benzeri parçalardan oluşmaktadır. Bunların yapısı henüz belirlenememiştir. Uranüs, kutbu güneşe bakacak şekilde tekerlek gibi döner. Böylece etrafındaki halkalar da dik olarak onunla birlikte döner.

Uranüs’de, Yer’in ve Satürn’ün çevresindekilerle karşılaştırılabilecek ölçüde manyetik alan vardır. Manyetik alanın ekseni, gezegenin dönme eksenine göre 55^o eğiktir ve bu diğer gezegenlere oranla oldukça yüksek bir değerdir. Bu eğiklik manyetik alanın, güneş rüzgarı karşında tirbuşan benzeri uzun bir kuyruk yapmasına neden olur. Gezegenin dönme periyodu yaklaşık olarak 17.5 saattir ve dönme ekseni olağandışıdır. Uranüs’ün eriyik halde bulunan ağır bir çekirdeği vardır. Çekirdeğin çevresinde ise su, metan ve amonyaktan oluşan birkaç bin ^oC sıcaklığında ve binlerce km kalınlığında bir manto yer alır. Bu aşırı sıcak mantonun, üzerindeki atmosferin ağırlığından kaynaklanan devasa basıncın etkisiyle kaynayamadığı ve buranın elektriksel olarak iletken olduğu, gezegenin manyetik alanını ürettiği sanılmaktadır.

[değiştir] Atmosfer

Etkin sıcaklık 58 K
1 bar basınçtaki sıcaklık 76 K
1 bar basınçtaki yoğunluk 0.42 kg/m3
Rüzgar hızı 0 ile 200 m/s arası
Skala yüksekliği 27.7 km
Ortalama moleküler ağırlık 2.64 g/mol
Bileşim: Hidrojen (H2) % 83, Helyum (He) %15, Metan (CH4) %2, Aerosoller: Amonyum buzu; su buzu; amonyum hidrosülfit; Metan buzu (?)

[değiştir] Uydular

Uranüs’ün 27 uydusu bilinmektedir. Jüpiter ve Satürn’den sonra en fazla uyduya sahip olan gezegendir. Beş büyük uydusunun (Miranda, Umbriel, Ariel, Oberon ve Titania) çapı 500–1600 km arasında değişir.

Küçük uydular: Cordelia, Ophelia, Bianca, Cressida, Desdemona, Juliet, Portia, Rosalind, Belinda, Puck, Caliban, Stephano, Trinculo, Sycorax, Prospero, Setebos, S/1986 U10, S/2001 U2, S/2001 U3, S/2003 U1, S/2003 U2, S/2003 U3

*Uranüs'ün uyduları

Güneş Sistemi

Gezegenler: Merkür - Venüs - Dünya - Mars - Jüpiter - Satürn - Uranüs - Neptün
Cüce gezegenler: Ceres - Plüton - Eris
Diğer: Güneş - Ay - Asteroit kuşağı - Kuyrukluyıldızlar - Neptün ötesi cisimler - Kuiper kuşağı- Oort bulutu
Diğer cisimler ve bölgeler için, güneş sistemindeki cisimlerin listesine bakınız.