Rusya
Mula sa Tagalog Wikipedia, ang malayang ensiklopedya.
Motto: - | |
Pambansang awit: Ghosudarstviennyj ghimn Rossijskoj Fiedieracii | |
Punong lungsod | Moskva 075 200) 55°45′ H 37°37′ S |
Pinakamalaking lungsod | Moskva |
Opisyal na wika | Ruso, marami pang iba sa mga kabuong republika |
Pamahalaan | Semipampanguluhang federasyon |
Pangulo Punong ministro |
Vladimir Putin Mikhail Fradkov |
Kalayaan - Idineklara - Ipinasiya |
Mula sa Kaisahang Sovyet Hunyo 12, 1990 Disyembre 26, 1991 |
Lawak | |
- Kabuuan | 17 075 200 km² (Una) |
- Tubig (%) | 0.5 |
Populasyon | |
- Taya ng 2005 | 142 800 000 (Ika-8) |
- Sensus ng 2002 | 145 513 037 |
- Densidad | 8/km² (Ika-178) |
GDP (PPP) | Taya ng 2005 |
- Kabuuan | US$1.600 trilyon (US$1.748 trilyon) (Ika-9 (Ika-7 hanggang 9)) |
- Per capita | US$11 209 (US$12 224) (Ika-61 (Ika-54)) |
HDI (2003) | 0.795 (Ika-62) – medium |
Pananalapi | Rubl’ (RUB ) |
Sona ng oras | (UTC+2 to +12) |
- Summer (DST) | (UTC+3 to +13) |
Internet TLD | .ru, .su nakalaan |
Calling code | +7 |
Ang Federasyong Ruso (Ruso: Российская Федерация, Rossijskaja Fiedieracija) ay isang bansang sumasakop sa napakalawak na bahagi ng silangang Europa at ng buong hilagang Asya. Ito ang pinakamalaking bansa sa daigdig, nagtatanyag ng sukat ng 17 075 40 km² at halos doble ng laki ng sunod na pinakamalaking bansa, Canada.
Ang Rusya dati ang pinakanangingibabaw na republika ng Kaisahang Sovyet. Ngayon, bilang isang malayang bansa mula noong pagbuwag ng Kaisahang Sovyet noong Disyembre 1991, isa itong maimpluwensyang kasapi ng Komonwelt ng mga Malalayang Estado.
Karamihan ng lawak, populasyon, at kapital ng Kaisahang Sovyet ay nasa Rusya. Sa ganon, pagkatapos mabuwag ang Kaisahang Sovyet, nagbigay hangad muli ang Rusya na magkaroon ng maimpluwensyang papel sa mga kaganapan ng mundo. Kapuna-puna ang impluwensyang ito, ngunit malayo pa rin sa dating hinahawak ng Kaisahang Sovyet.
[baguhin] Heograpiya
Sinasakop ng Rusya ang halos buong hilagang bahagi ng superkontinente ng Eurasya. Karamihan ng bansa ay binubuo ng mga kapatagan, sa bahaging Europeo man o sa bahaging nasa Asya na kilala kadalasan bilang Sibir’. Karamihan sa mga kapatagang ito sa timog ay steppe habang sa hilaga naman ay makakapal na gubat na nagiging tundra patungo sa baybaying Arctic. Matatagpuan ang mga bulubundukin tulad ng Caucasus (kung saan naroroon ang Bundok Elbrus, ang pinakamataas na tuktok sa Europa na may taas ng 5633 m) at ang Altay sa mga katimugang hangganan ng bansa, samantalang sa silangang bahagi ng bansa ay matatagpuan ang Bulubunduking Verhojansk at ang mga bulkan ng Peninsula ng Kamčatka. Kapuna-puna rin ang Bulubunduking Ural, na syang pangunahing naghahati ng Europa mula sa Asya.
Nagtatanyag ang Rusya ng higit 37 000 km ng baybayin sa mga karagatang Arctic at Pasipiko, pati na rin sa mga masasabing inland na dagat tulad ng Baltic, Itim, at Caspian. Ilan sa mga pulo o kapuluang matatagpuan sa hilagang baybayin ay ang Novaja Zemlja, Franz Joseph Land, Novosibirskie Ostrova, Pulo Wrangel, Kuril Islands, at Sahalin.
Ilan sa mga pangunahing lawa sa Rusya ay ang Bajkal, Lawa Ladoga, at Onego.
Marami ring mga ilog ang dumadaloy sa Rusya.
[baguhin] Tingnan din
Komonwelt ng mga Malalayang Estado (KME) | |
Armenya | Azerbaijan | Belarus | Georgia | Kazakstan | Kyrgyzstan | Moldova | Rusya | Tajikistan | Turkmenistan | Ukraine | Uzbekistan |
Pamayanang Pang-ekonomiyang Eurasian (EURASEC) | |
Belarus | Kazakstan | Kyrgyzstan | Russia | Tajikistan |
Mga bansa sa Europa |
---|
Albania | Andorra | Armenia2) | Austria | Azerbaijan1) | Belarus | Belgium | Bosnia and Herzegovina | Bulgaria | Croatia | Cyprus2) | Czech Republic | Denmark | Espanya1) | Estonia | Finland | France1) | Georgia1) | Germany | Greece1) | Hungary | Iceland | Ireland | Italy | Latvia | Liechtenstein | Lithuania | Luxembourg | Republic of Macedonia | Malta | Moldova | Monaco | Montenegro | Netherlands | Norway | Poland | Portugal1) | Romania | Russia1) | San Marino | Serbya | Slovakia | Slovenia | Sweden | Switzerland | Turkey1) | Ukraine | United Kingdom | Vatican City |
Mga dumedependeng teritoryo: Akrotiri and Dhekelia 2) | Faroe Islands | Gibraltar | Guernsey | Jan Mayen | Jersey | Isle of Man | Svalbard |
1) Kabilang ang mga teritoryong hindi matatagpuan sa Europa. 2) Nasa sa Asia sa heograpiya, ngunit kadalasang tinuturing bahagi ng Europa sa kadahilanang kultural at pang-kasaysayan. |
Mga bansa sa Gitnang Asya |
---|
Afghanistan | China (PRC) | Kazakhstan | Kyrgyzstan | Mongolia | Russia | Tajikistan | Turkmenistan | Uzbekistan |