Shahu

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

Shah (nga persishtja shah - mbretë) është lojë strategjike për dy lojtarë e luajtur mbi tabelë. Në këtë lojë vetëm ngjyrat e figurave, që përcaktojnë filluesin e lojës, i takojnë fatit, kurse të gjitha veprimet tjera i mbesin aftësive mendore të lojtarëve. Qëllimi i lojës së shahut është marrja e figurës së mbretit të kundërshtarit.

Tabela e përmbajtjeve

1 Loja
2 Objektet
- 2.1 Tabela e Shahut
- 2.2 Figurat e Shahut
3 Funksionimi
4 Garat sportive
5 Shiko dhe këtë
6 Lidhje të jashtme

[redaktoni] Loja

Loja e shahut klasifikohet në lojërat në tabelë, dhe në Evropë është e njohur me këtë emër. Në Azi luhen lojëra të ngjashme me të, si lojërat xiangqi, shogi dhe makruk. Shahu luhet për argëtim dhe si garë sportive në federata të ndryshme të shahut anë e mbanë botës. Në kohën e internetit mbahen edhe turne virtual, lojërat e të cilave luhen me E-mail ose ndonjë metodë tjetër që ofron teknologjia e internetit. Loja e shahut është po ashtu e njohur për probleme që ofrohen për zgjedhje nga të interesuarit. Për këtë temë janë shkruar shumë libra të cilët mundohen të japin zgjedhje për situata të ndryshme.

Loja e shahut është një ndër lojërat logjike më komplekse. Mundësia teorike e pozicionimeve llogaritet të jetë rreth 2¹⁰⁴³ (9.42³¹³), ndërsa mundësia e lëvizjeve llogaritet të jetë një shumëfish i kësaj apo sa përafërsisht numri atomeve në gjithësi. Loja është e paparashikueshme deri në çastin e fundit.

[redaktoni] Objektet

Figurat: mbreti, mbretëresha, topi, oficeri, kali dhe ushtari

[redaktoni] Tabela e Shahut

Loja e shahut luhet në një tabelë katrore e cila ndahet në 64 (8x8) fusha katrore. Këto fusha janë të radhitura në 8 radhë me nga 8 fusha. Fushat alternojnë ngjyrën mes të bardhës dhe të zezës.

[redaktoni] Figurat e Shahut

Lojtarët i ndajnë 32 figura, nga të cilat 16 janë të bardha dhe 16 të zeza. Ndër 16 figurat, tetë janë figura "ushtari", dy "kali", dy "oficeri", dy "topi", një "mbreti" dhe një figurë "mbretëreshe". Figurat zakonisht janë nga druri ose plastika por për adhuruesit ndërtohen edhe nga materialet tjera dekorative.

[redaktoni] Funksionimi

Simulim i lojës së shahut

Lëvizja e figurave përbrenda një potezi të lojtarit në të cilat ai vendosë njërin nga drejtimet dhe numrin e fushave të mundshme.

Ushtari lëvizë vetëm një fushë përpara, por merr një fushë në diagonal.
Kali lëvizë tri fusha në një drejtim horizontalisht apo vertikalisht dhe një fushë në një drejtim të kundërt përbrenda të njëjtit potez të lojtarit. Kali është e vetmja figurë e cila mund të kaloi mbi figurat tjera.
Oficeri lëvizë në katër drejtime diagonale dhe nuk e ka të kufizuar numrin e fushave.
Topi lëvizë horizontalisht dhe vertikalisht dhe nuk e ka të kufizuar numrin e fushave.
Mbretëresha lëvizë në tetë drejtime dhe nuk e ka të kufizuar numrin e fushave.
Mbreti është figura kryesore dhe lëvizë në tetë drejtime nga një fushë.

[redaktoni] Garat sportive

Garat sportive të shahut organizohen nga federata e klubeve të shahistëve. Për organizimin e garave në nivelin ndërkombëtarë është përgjegjëse Federata Botërore e Shahut e njohur me shkurtesën zyrtare FIDE.