Uran
Iz Wikipedije, proste enciklopedije
-
Za druge pomene glej Uran (razločitev).
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Splošno | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ime, znak, število | uran, U, 92 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kemijska vrsta | aktinidi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| perioda, blok | 7 , f | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gostota, trdota | 19050 kg/m3, ND | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izgled | srebrnkasto-bela kovina | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lastnosti atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Atomska teža | 238,0289 a. e. m. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Polmer atoma (izračunan) | 175 (ND) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kovalentni polmer | ND pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| van der Waalsov polmer | 186 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronska konfiguracija | [Rn]7s25f26d1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| e- na energijski nivo | 2,8,18,32,21,9,2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Oksidacijska stanja (oksid) | 5 (šibka baza) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zgradba mreže | Orthohombic | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fizikalne lastnosti | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Agregatno stanje | trdno (paramagnetik) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tališče | 1405 K (2912 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Vrelišče | 2070 K (7473 °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Molarna prostornina | 12,49 ×10-6 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Izparilna toplota | 477 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Talilna toplota | 15,48 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Parni tlak | ND Pa pri 2200 K | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hitrost zvoka | 3155 m/s pri 293,15 K | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Razne lastnosti | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 1,38 (Paulingova lestvica) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Specifična toplota | 120 J/(kg·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Električna prevodnost | 3,8 106/m ohm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Toplotna prevodnost | 27,6 W/(m·K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1. ionizacijski potencial | 597,6 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2. ionizacijski potencial | 1420 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Najstabilnejši izotopi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Če ni označeno drugače, so uporabljene enote SI in standardni pogoji. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Urán je kemični element, ki ima v periodnem sistemu simbol U in atomsko število 92. Ta težek, srebrno-bel, strupen, kovinski, naravno radioaktiven element pripada skupini aktinidov. Njegov izotop uran-235 se uporablja kot gorivo v jedrskih reaktorjih in jedrskem orožju. Uran navadno najdemo v zelo malih količinah v skalah, prsti, vodi, rastlinah in živalih (vključno z ljudmi).
V Sloveniji so med letoma 1981 in 1990 kopali uranovo rudo v rudniku urana v Žirovskem vrhu, od leta 1984 so proizvajali tudi uranov koncentrat. Do prenehanja del so izkopali 633.000 ton uranove rude in proizvedli 452 ton uranovega oksida v rumeni pogači. Od leta 1992 rudnik zapirajo, razgrajujejo naprave in dekontaminirajo okolico.
[uredi] Zunanje povezave
Ta članek, ki se nanaša na kemijo, je škrbina. Slovenski Wikipediji lahko pomagate tako, da ga dopolnite z vsebino.
