Republikken Irland

Republikken Irland utgjer fem sjettedelar av øya Irland og er ein sjølvstendig republikk. Staten vert offisielt kalla Éire på irsk, Ireland på engelsk. Som på norsk nyttar ein på begge språka nemningane Poblacht na hÉireann og The Republic of Ireland for å skilje på stat og øy.

[endre] Historie

Før 1921 var heile øya Irland ein del av Det sameinte kongeriket Storbritannia og Irland. Nord-Irland er framleis ein del av Det sameinte kongeriket Storbritannia og Nord-Irland.

[endre] Fylker

Irland har tradisjonelt hatt 26 fylke (counties), som framleis blir brukt kulturelt, historisk og i idrett. Etter omorganisering har Dublin vorte splitta opp i 4 fylke og Tipperary har vore to fylke. Totalt har republikken Irland 30 fylke.

County Carlow
County Cavan
County Clare
County Cork
County Donegal
County Dublin
- Dublin City
- Fingal
- Dun Laoghaire-Rathdown
- South County Dublin (Tallaght)
County Galway
County Kerry
County Kildare
County Kilkenny
County Laois
County Leitrim
County Limerick
County Longford
County Louth
County Mayo
County Meath
County Monaghan
County Offaly
County Roscommon
County Sligo
County Tipperary
- Tipperary North Riding
- Tipperary South Riding
County Waterford
County Westmeath
County Wexford
County Wicklow

[endre] Klima

Cliffs of Moher på vestkysten av Irland, ein mild, fuktig og vindfull stad.

Irland har eit maritimt klima, og er kraftig påverka av Atlanterhavet og Golfstraumen i vest. Klimaet er ikkje så ulikt Storbritannia sitt, men har mindre temperaturvariasjonar og over 50 % meir nedbør. Kulda frå nord eller aust har som regel dempa seg på veg over sjøen til Irland, og det kaldaste som nokon gong er målt er berre -19ºC. Om vinteren er det i snitt berre om lag ei veke med snø totalt, men litt fleire dagar i høgareliggande strøk som Wicklowfjella. Atlanterhavskysten har derimot så godt som ingen dagar med snø. Sommaren er forholdsvis kjøleg med omlag same temperaturar som i Skottland, og i dei nordlegaste områda går ikkje temperauren ofte over 20ºC om sommaren.

Nedbøren fordeler seg jamt over heile øya, men dei vestlege områda får likevel dei største mengdene. I tillegg er områda på vestkysten, i lag med dei nordlege områda, utsett for kraftig vind når vinterstormane frå vest passerer forbi. Den tørraste tida på året er seint på våren og tidleg om sommaren, særleg i nordlege og austleg strøk. Dublin ligg i det tørraste område av Irland og har ein årleg nedbørsnormal på 762 mm, medan vestkysten av Irland har rundt 1400-1500 mm. Det er sjeldan torevêr på Irland. Dei nordvestlege områda har omlag ti episodar med torevêr gjennom året, og då som oftast om vinteren.