Kurda lingvo
El Vikipedio
 |
Lingvo > Lingvaj familioj > Hindo-Eŭropa
La kurda lingvo estas la lingvo de la kurdoj kiuj loĝas en Kurdio (aŭ Kurdistano). Ĝi apartenas al irana grupo de la hindeŭropa lingvaro kaj estas parolata en Turkio, Sirio, Irako, Irano, Armenio, Turkmenio, Azerbajĝano. Depende de la fontoj, ĝi havas inter 35 milionojn kaj 40 milionojn da parolantoj, plejparte dulingvaj.
Enhavo |
[redaktu] Historieto de la kurda lingvo
[redaktu] Lingvo kodoj
ISO-639/1 : KU ISO-639/2 : KUR DIN 2335 : KU
[redaktu] Skribo
Depende de la lando, ĝi uzas diversajn alfabetojn: la latinan, la cirilan, la araban.
La Latina alfabeto de la kurda lingvo, kiu estas ĝia precipa alfabeto, estas jena:
31 literoj:
a b c ç d e ê f g h i î j k l m n o p q r s ş t u û v w x y z
8 vokaloj:
| Kurda | a | e | ê | i | î | o | u | û | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Esperanta | a | _ | e | _ | i | o | _ | u |
kaj 23 konsonantoj:
| Kurda | b | c | ç | d | f | g | h | j | k | l | m | n | p | q | r | s | ş | t | v | w | x | y | z | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Esperanta | b | ĝ | ĉ | d | f | g | h | ĵ | k | l | m | n | p | _ | r | s | ŝ | t | v | ŭ | ĥ | j | z |
[redaktu] Vortaro
Jen kelkaj originaj kurdaj vortoj:
- Du = du
- kvar = çar, (çwar)
- ses = şeş
- naŭ= neh, (no)
- dek = deh, (de)
- cent= sed
- mi = ez, (min)
- ci = tu
- vi = tu
- akva = av
- nun = nuha, (nuke)
- frato = bra
- astero = aster
- stelo = stêrk, (stêr)
- monato = meh, (mang)
- futo = ling, (nig, pê)
- osto = hestî (esk)
[redaktu] Literaturo
[redaktu] Dialektoj
La kurda lingvo estas dividata al tre ĉefajn partojn:
- Kurmanji (pr. "kurmanĝi")
- Zaza-goran
- Sudaj Dialektoj
Pli ol 90 % el la kurdoj parolas kurmanji, kiu havas du precipajn dialektojn:
- La norda kurmanji (aŭ Kurmanji)
- La suda kurmanji (aŭ Sorani).
Zaza-goran ankaŭ estas dividata al tre partojn:
- Zaza
- Hewrami (Ewrami)
- Gorani
"Zaza" estas parolata en malgranda partojn en norda Kurdio kaj similas al "ewrami" kiun estas parolata en malgrandajn partojn en suda Kurdio. "Ewrami" estas antikva dialekto de kurda lingvo kaj 30% el la ĝia vortoj similas al Avesta.
"Gorani" estas parolata ĉirkaŭ Kermanshaho kiun estas urbo en Kurdio de Irano.
"Sudaj Dialektoj" (kelhorî aŭ kalhori, lekî aŭ laki, feylî aŭ fejli ktp...) estas parolata en ĉe Kermanŝaho kaj Elamo.
______Kurmanji
|
_Kurmanji___|
| |
| |______Sorani
|
Kurda________|
|
| _______Zaza
| |
| |
|_Zaza-Goran_|_______Hewrami
| |
| |
| |_______Gorani
|
|
|
| ______Kelhorî
| |
| |
|_Sudaj Dialektoj|______ Feylî
|
|
|_______Lekî
