Web - Amazon

We provide Linux to the World


We support WINRAR [What is this] - [Download .exe file(s) for Windows]

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
SITEMAP
Audiobooks by Valerio Di Stefano: Single Download - Complete Download [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Alphabetical Download  [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Download Instructions

Make a donation: IBAN: IT36M0708677020000000008016 - BIC/SWIFT:  ICRAITRRU60 - VALERIO DI STEFANO or
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Sprache - Wikipedia

Sprache

Aus Wikipedia

Inhaltsverzeichnis

[dro wärkln] Ausbreitung und Abgrenzung

Zum sognannte boarischen Sprochstamm ghean de Dialektarten, de gsprocha wean in Obabaian, Niedabaian, da Obapfoiz, Schwom (neban schwäbischen Einfluss ausm Alemannischn), Niedaestarreich, Obaesterreich, Soizburg, Tiroi, Vorarlberg (mit an groassn Einfluss ausm Alemannischn), an Burgnlånd, Kärntn, Wean, da Steiamark, und Südtiroi. A Ausnahm is des Frängische, wei des eigntlich goa nix mitm Boarischn ztoa hot, sprochgschichtlich - Boarisch und Frängisch san zwoa komplett untaschiedliche Sprochfamilien. Des is hoit generei a Untaschied zwischn de politischn Grenzn und de sprochgschichtlichn.

[dro wärkln] Vuifoit

Des "klassische" Boarische in dem Sinn gibts ned. Es ko bassiern dass scho fuchzehn Kilomätta vo oan Doaf weida an Haufa Weata andas ausgsproch wean oda komplett andre Weata vawendt wean. Aussadem is da Dialekt oft regjonal eigfabt, ob des iatz a direkta Ibagang zum Fränkischn is wia in da nördlichn Obapfoiz, oda a ungarisch-slowakischa Einfluss bei fui Weata wie in Wean. Prägend füa boarische Weata war a des Französische (z.B. Paraplü füa Rengschiam, Trottwa für Gehschteig) und des Jidische (z.B. Massl).

[dro wärkln] Gramatik

Von da Gramatik her weicht de boarische Sprach doch a bisserl vom Hochdeitsch ob. So ha'm manche Wörta a anders G'schlecht. z.B. Da Butta, da Radio, da Zwiewe. Im Boarisch'n gibts a blos oa Vergangenheit, nämlich des Perfekt. 1. und 3. Vergangenheit san im reinen Dialekt ned vorhanden. De 2. zukunft gibt's a ned.

Die Verkleinerungsform ist "l" oda "al". Beispiel: Glas -> Glasl, Flasche -> Flaschl, Sepp (Kurzform von Josef) -> Seppal, Wagen -> Wagal (2 x helles a). A ganz wichtige Verkeinerungsform is as "ei": z.B. Josef - Seppei, Flasche - Flaschei, Wagen - Wagei, und Heisl (oiso Haus) - Heisei.

[dro wärkln] Aussprach

Zur Aussprach: alles is recht woach, die Harten Konsonanten wia P, K, T wer'n eher wia B, G, und D ausgsprocha. Aber ned immer.

Manche Lautkombinationen werd'n einfach austauscht.

So werd "ei" oft zu "oa": "ein Ei" -> "a Oa" "Zwei Eier" -> "zwoa Oa". Das "Oa" wird aber nicht als 2 Buchstaben g'sprocha sondern fliesend, wia "Ohr", blos hoid kiaza.

Aber aufpassen: drei bleibt drei !

"al" wird meistens zu "eu" (wie bei Eule) also nicht oi, wie oft geschrieben: "meine Alte" -> "mei Eude", Wald -> Weud, Kalt -> keud usw.

"eu" seinerseits wird meistend zu "ei": Heute -> Heid, Freude -> Freid , Häuser -> Heisa, treu -> drei.

Des hochdeitsche Wort "ein" werd im Boarischn aufteilt. Als Artikel werd "a" (hell ausgesprochen) draus, während des Zahlwort zu "oa" werd: Ein Haus -> a Haus, oa Haus wenn es si auf de Anzahl beziagt.

"er" im Auslaut werd zu "a" (helles a): teuer -> deia heuer -> heia

"e" oder "en" im Auslaut wird oft zu "m" oder "n": Suppe -> Subbm, Taste -> Tasdn, kasten -> Kasdn.

De Lautkombination "Ges" werd wia a X g'sprocha: Gesundheit -> Xundheid, gesoffen -> xuffa, Volksgesangsverein -> Voixxanxverei.

[dro wärkln] Nama

Wia in andane Sprachn a gibt's an haufn Nama, de zwar woandas a heagnomma wean, oba lokal a eigne Ausproch oda Kuazfoam hobn.

Im Boarischn wead eiganlte fast a jeda Nam vaküazt. Heifig g'schicht des duachs weglassn vo am Teil hint' oda voan und duachs ohenga vo da Vakloanarungfoam. z.B. Ludwig --> wig (des "Lud" wead wegglassn) und dann vakloanat mit "-al" --> Wiggal. Beim Ludwig gibts a no a wengal schwera erkärbare Foam: Ludwig --> Lug (des "dwi" lasst se scho sakrisch schwar ren mit 6 Hoiwe!) --> Luggi.

Zwoa recht scheene Nama, de aba durch de neiere Gschicht international mit recht negative Sachn verbundn wern und deswegn kaum mehr benutzt wern san foigende:

  • D' Stasi schreibt se Anastasia, heitztog denkt aba jeda ans "Ministerium für Staatsicherheit" aus da friaran DDR
  • Da Nazi schreibt se Ignaz, heitztog denkt aba jeda an an Anhänga vo da NSDAP, am Hitler oder sonst oana rechtsextremen Padei

Bei da Deitschn Wikipedia steht beim Nazi, daß wega da Vabreitung vo dem Nama Ignaz im Böhmischn und in Estareich d' Leid aus Estareich und Böhmen friara umgangssprachlich Nazi gnennt woan san.


[dro wärkln] Buama

  • Da Sepp oda Bebbe schreibt se einglich Josef oda Joseph
  • Da Hansi schreibt se einglich Johann oda Johannes

Deszweng moant da kloane Kurt manchmoi, ea dad einglich Jokurt hoassn (ned ganz ernst gmoant)

  • Da Klausi schreibt se vielleicht Klaus, kunt aba a da Nikolaus sei
  • Da Jackl schreibt se Jakob
  • Da Schorsch schreibt se Georg
  • Da Hiasl schreibt se Matthias
  • Da Stachus is da Eustachius

[dro wärkln] Madl

  • D'Lisi, S'Lisal und a d'Sisi schreim se Elisabeth
  • S'Anamirl schreibt se Anna-Maria
  • D'Zenze kimmt vo Kreszentia
  • D'Resl wiedarum kimmt vo da Theresia

[dro wärkln] Nua hoibad eanst gmoand

Gredt werd im boarischsprachign Raum so wia oam da Schnobe gwagsn is.

In Baian guits ned ois unhöflich, wennsd Dialekt schmatzt. Des hod den Grund dass 1.) ma Auswärtige ausm gsamtn deitschsprachign Raum (in Bayern "Breissen" -Preußen gnannt, egal obs aus Sachsen oda vom Niederrhein kemman mit Ausnahme der Estareicher, Südtiroler und Schweizer), sofoat eakenna, gscheat oschmatzn und / oder meidn ko und 2.) der Baier an sich koa Hochdeitsch ko. Füa de meistn Baian sand de Leit vo Minga, "de Mingara" gnannt, wenga da groassn Zuwanderungsrate aus Norddeutschland aa Breissn. De Mingara bhaptn dagegn, dass eana Dialekt "hochbairisch" waar. In Estarreich wean de Breissn "Piefke" gnennt.

A Sonderfall im Verhältnis der Dialekte in Baian zueinander nimmt des Frängische ei. Während sich de Franken seiba ois vo da bayrischen Regierung seit Napoleon bsetzda und untadrückta Voiksstamm begreifan, warad wahrscheinle a Großteil da Bayan aa froa wenn de Franken nimma zu Baian dazuzäit wean miassadn. Z'groass is dera Meinung noch einfach da Untaschied. Oba: "Man muss Gott füa alles danken, aa füa Oba- , Unter- , Mittelfranken", wiar a oids Sprichwort scho sogt.

Our "Network":

Project Gutenberg
https://gutenberg.classicistranieri.com

Encyclopaedia Britannica 1911
https://encyclopaediabritannica.classicistranieri.com

Librivox Audiobooks
https://librivox.classicistranieri.com

Linux Distributions
https://old.classicistranieri.com

Magnatune (MP3 Music)
https://magnatune.classicistranieri.com

Static Wikipedia (June 2008)
https://wikipedia.classicistranieri.com

Static Wikipedia (March 2008)
https://wikipedia2007.classicistranieri.com/mar2008/

Static Wikipedia (2007)
https://wikipedia2007.classicistranieri.com

Static Wikipedia (2006)
https://wikipedia2006.classicistranieri.com

Liber Liber
https://liberliber.classicistranieri.com

ZIM Files for Kiwix
https://zim.classicistranieri.com


Other Websites:

Bach - Goldberg Variations
https://www.goldbergvariations.org

Lazarillo de Tormes
https://www.lazarillodetormes.org

Madame Bovary
https://www.madamebovary.org

Il Fu Mattia Pascal
https://www.mattiapascal.it

The Voice in the Desert
https://www.thevoiceinthedesert.org

Confessione d'un amore fascista
https://www.amorefascista.it

Malinverno
https://www.malinverno.org

Debito formativo
https://www.debitoformativo.it

Adina Spire
https://www.adinaspire.com