Nebelwerfer

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

15-cm Nebelwerfer 41

Nebelwerfer 42 - wyrzutnia koszowa, Muzeum Wojska Polskiego

Nebelwerfer (Miotacz mgły) - niemieckie wieloprowadnicowe wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych z okresu II wojny światowej. Zasadniczym celem ich użycia było prowadzenie szybkiego, zmasowanego i zaskakujacego wroga ognia przeciw celom powierzchniowym. W okresie Powstania warszawskiego przylgneła do nich nazwa krowa lub szafa z uwagi na charakterystyczny dźwięk jaki był słyszalny podczas odpalania salwy pocisków. Żołnierze amerykańscy przezywali je screaming Mimi. Niemcy używali nieoficjalnej nazwy Stuka zu Fuß.

Prace nad Nebelwerferami rozpoczeły się w latach 30. XX wieku. Powstały one na bazie doświadczeń i prac konstrukcyjnych Waltera Dornbergera, który w Urzędzie Uzbrojenia Wojsk Lądowych Niemiec zajmował się projektowaniem rakiet dla potrzeb Reichswehry. Opracował on wurzytnię rakietową kalibru 150 mm Do-Werfer (wyrzutnia Dornbergera), która stała się protoplastą wszystkich późniejszych Nebelwerferów.

Pierwszą wyrzutnię 15-cm Nebelwerfer 41 (15-cm Nb. W. 41) kalibru 150 mm opracowano w latach 1937 - 1939. Składała się ona z 6 prowadnic rurowych złączonych w wiązkę. Wyrzutnię mocowano na lawecie z rozstawialnymi trzema podporami i demontowanymi kołami. Zapłon pocisków odbywał się za pomocą zapalnika elektrycznego. Donośność Nebelwerfer wz. 41 wynosiła 3000 m przy materiale pędnym z prochu dymnego i 6700 m przy zastosowaniu prochu bezdymnego.

W 1940 opracowano ciężką wyrzutnię ramową Schweres Wurfgerät 40 Holz kalibru 280 mm, która charakteryzowała się dużą prostotą i łatwością obsługi na polu walki. Ponieważ podczas wystrzeliwania pocisków nie zachodziło zjawisko odrzutu nie stosowano w jej przypadku lawety. Odpalanie odbywało się bezpośrednio z fabrycznych opakowań, którymi były drewniane skrzynie. Wyrzutnie tego rodzaju bardzo często montowano na pojazdach ciężarowych, a także półgąsienicowych i specjalnych. Podobnie jak w poprzedniej konstrukcji zapalniki były elektryczne. Donośność pocisku wynosiła od 750 m do 1925 m. Odmianą tej wyrzutni była 32-cm Schweres Wurfgerät 41 Stahl charakteryzująca się większą donośnością i zastosowaniem metalowych skrzyń zamiast drewnianych.

W 1942 aby usprawnić mobilność oddziałów rakietowych opracowano wyrzutnię 28/32-cm Nebelwerfer 41, która holowana przez ciągnik miała znacznie większe pole manewru niż stacjonarna Nebelwerfer wz. 41. Była montowana na dwókołowej przyczepie. Zastosowano w niej nowe pociski kalibru 320 mm, prowadnice koszowe i wkładki szynowe umożliwiajace zmianę kalibru broni. Donośność pocisków wynosiła od 875 m do 2200 m. W tym samym roku na uzbrojenie Wehrmachtu weszła wyrzutnia 5 prowadnicowa kalibru 210 mm 21-cm Nebelwerfer 42. Był on znacznie potężniejsza od 15-cm Nb. W. 41 przy zachowaniu podobnych parametrów donośności.

Od 1943 Dowództwo Wojsk Lądowych Wehrmachtu zdecydowało się zmodyfikować wyrzutnię 28/32-cm Nebelwerfer 41 wdrażając do produkcji 30-cm Nebelwerfer 42 z pociskami kalibru 300 mm. Nowa wyrzutnia charakteryzowała się większą donośnością. Ze względu na dużą masę pocisków rakietowych opracowano do niej specjalne nosze (korytko ładowniczego) używane podczas ładowania.

W 1943 powstał 15-cm Panzerwerfer 42 służacy do szybkiego i zmasowanego wsparcia ogniowego dla wojsk pierwszej lini frontu. Zestaw ten składał się z 10 prowadnic rurowych zamontowanych na półgąsienicowym pojeździe zwanym Maultier (Muł). W 1944 opracowano wyrzutnię rakietową 30-cm R-Werfer 56, która była modyfikacją 30-cm Nebelwerfer 42 o zwiększonej donośności.

Dane techniczne niemieckich wyrzutni rakietowych

15-cm Nebelwerfer 41 (15-cm Nb. W. 41) - wyrzutnia rurowa kaliber 150 mm, złożona z 6 prowdnic, masa 540 kg, donośność od 3000 do 6700 m.
28-cm Schweres Wurfgerät 40-Holz (Schwer. Wurfg. 40-Holz) - wyrzutnia ramowa/skrzyniowa kaliber 280 mm, złożona ze skrzyń drewnianych ustawianych na prostym stelarzu, donośność od 750 do 1925 m.
32-cm Schweres Wurfgerät 40-Stahl (Schwer. Wurfg. 40-Stahl) - wyrzutnia ramowa/skrzyniowa kaliber 320 mm, złożona ze skrzyń stalowych ustawianych na prostym stelarzu, donośność od 875 do 2200 m.
28/32-cm Nebelwerfer 41 (28/32-cm Nb. W. 41)- wyrzutnia koszowa kaliber 280/320 mm, złożona z 6 prowadnic, donośność od 875 do 2200 m.
21-cm Nebelwerfer 42 (21-cm Nb. W. 42) - wyrzutnia rurowa kaliber 210 mm, złożona z 5 prowadnic, masa 540 kg, donośność od 500 do 7850 m.
30-cm Nebelwerfer 42 (30-cm Nb. W. 42) - wyrzutnia koszowa kaliber 150/210/300 mm, złożona z 6 prowadnic, masa 1100 kg, donośność od 500 do 12 000 m.
30-cm R-Werfer 56 - wyrzutnia koszowa kaliber 150/300 mm, złożona z 6 prowadnic, donośność do 6900 m.
15-cm Panzerwerfer 42 (15-cm - PW 42) - wyrzutnia rurowa kaliber 150/210 mm, złożona z 10 prowadnic, instalowana na obrotowej wieżyczce opancerzonego pojazdu półgąsienicowego Opel Maultier, masa 8500 kg, donośność do 6700 m.

Pociski rakietowe

W Nebelwerferach stosowano pociski rakietowe stabilizowane w locie za pomocą dysz, które nadawały im ruch obrotowy i zwiększały celność. Jako materiał pędny stosowano początkowo sprasowany proch dymny, który od 1941 zastępowano prochem bezdymnym - dwuglikolowym, a od 1944 -prochem bezdymnym hydrocelulozowym. Pocisk składał się z dwóch części. Silnik rakietowy i materiał napędowy umieszczono w głowicy, ładunek wybuchowy - poniżej dysz w tylnej części pocisku. Wymusiło to zastosowanie nadkalibrowej konstrukcji pocisku w kształcie maczugi. Tylko pociski 21-cm Wurfgranate 42 Spreng miały kształt zwykłych pocisków artyleryjskich. Niekonwencjonalna budowa tego typu rakiet miała wiele zalet. Przede wszystkim:

wszystkie odłamki rażą ludzi i nieopancerzony sprzęt
w epicentrum wybuchu pocisków powstają gwałtowne zmiany ciśnienia, które powodują u ludzi pękanie pęcherzyków płucnych i naczyń krwionośnych co wywołuje natychmiastową śmierć nawet jeżeli człowiek nie został bezpośrednio trafiony odłamkiem.

W czasie II wojny światowej eksperymentowano z wykorzystaniem pocisków tego typu również do innych celów. W trakcie badań w Peenemünde próbowano pociskami 21-cm Wurfgranate 42 Spreng strzelać z zanurzonego okrętu podwodnego. W 1943 testowano możliwość wykorzystania ich jako broń przeciwlotniczą (June Bug). W 1944 na bazie rakiety 21-cm Wurfgranate 42 Spreng opracowano wersję lotniczą - pocisk R-1M do zwalczania formacji bombowych.

Dane techniczne pocisków rakietowych

15-cm Wurfgranate 41 Spreng (15-cm Wgr. 41 Spr.) - pocisk burzący (odłamkowy), masa 34,7 kg, masa głowicy 10 kg
21-cm Wurfgranate 42 Spreng (21-cm Wgr. 42 Spr.) - pocisk burzący (odłamkowy), masa 112,5 kg, masa głowicy 47,5 kg
28/32-cm Wurfkörper Spreng/Flamm (28/32 Wk. Spr./Fl.) - pocisk burzący/zapalający, masa 83,7/78,4 kg, masa głowicy 61/55,8 kg
30-cm Wurfkörper Spreng (30-cm Wk. Spr.) - pocisk burzący, masa 125,6 kg, masa głowicy 66,3 kg

Inne wersje niemieckich wyrzutni rakietowych

W czasie II wojny światowej Niemcy po zapoznaniu się z radzieckimi samobieżnymi wyrzutniami rakietowymi BM - 13 Katiusza wyprodukowali niewielką liczbę 48 prowadnicowych wyrzutni szynowych kalibru 80 mm z pociskami stabilizowanymi za pomoca brzechw (R-Vielfachwerfer), które weszły na uzbrojenie Waffen-SS. Montowano je na francuskich półgąsienicowych pojazdach SOMUA MCL i niemieckich opancerzonych Oplach Maultier.

Dla jednostek specjalnych opracowano również kilka innych wyrzutni:

Wurfrahmen 40 (Wurfgstell 40) - używana w jednostkach saperskich i w piechocie, wyrzutnia skrzyniowa kaliber 280/320 mm, donośność od 875 do 2200 m, zawieszana na burtach pojazdów.
Do-Gerät - używana przez wojska powietrznodesantowe, wyrzutnia szynowa kalibru 158,5 mm, długość prowadnicy 2,14 m, masa 19 kg, masa po załadowaniu 53,14 kg, donośność do 5000 m.
10-cm Nebelwerfer 35 - wyrzutnia rurowa na bazie moździerza chemicznego kalibru 100 mm opracowana na potrzeby jednostek górskich.