Anarchokolektywizm
Z Wikipedii
Anarchokolektywizm to doktryna polityczna stworzona przez Michała Bakunina. Anarchokolektywiści uważają, tak jak wszyscy anarchisci, iż możliwe jest życie bez państwa.
Anarchokolektywizm zakładał likwidację własności środków produkcji i przekazanie ich wspólnotom, kolektywom produkcyjnym. Ukoronowaniem tej wizji była idea zastąpienia państw i narodów przez luźne federacje komun z formą sytemu przedstawicielskiego, lecz pozbawione elementów władzy wykonawczej.
W 1874 r. w Brukseli, De Paepe jako delegat miejscowej sekcji Międzynarodówki, podczas kongresu przedstawił raport "O organizacji służb publicznych". Akceptował powszechnie uznawany trójczłonowy model przyszłego społeczeństwa:
- komuna
- regionalne federacje komun
- ogólnoświatowa federacja federacji
Komuna pomyślana była w tym systemie jako podstawowa jednostka organizacji politycznej porewolucyjnego społeczeństwa, organizująca wszystkich członków i samowystarczalna w swoich funkcjach ustawodawczych, sądowniczych i policyjnych. Transport i komunikacja tj. poczta, koleje, żegluga miały podlegać regionom, zaś kompetencje federacji ogólnoświatowej sprowadzałyby się do ogólnej koordynacji działań oraz podejmowania przedsięwzięć naukowych lub gospodarczych o skali globalnej. De Paepe nie wykluczał jednak ewentualności "odgórnej" rewolucji, która by doprowadziła do przejęcia władzy przez proletariat i ustanowienia tymczasowej "kolektywnej dyktatury". To miało by pociągnąć za sobą uspołecznienie lub nawet upaństwowienie usług oraz środków produkcji. Koncepcja ta spotkała się z krytyką anarchistów hiszpańskich, szwajcarskich, a także części delegacji belgijskiej. Uznano ją za próbę przemycenia "socjalizmu państwowego", dopatrywano się autorytarnych niebezpieczeństw nawet w formie zarządzania na poziomie komun i federacji.
Inną koncepcją stawiającą nie na komuny, ale na stowarzyszenia wytwórcze, prezentowali czołowi ideolodzy Federacji Jurajskiej - James Guillaume, Adhemar Schwitzguebel i August Spichiger. Kolektywizm w ich wersji był ściśle powiązany z syndykalizmem i starał się pogodzić z sobą rozwiązania ekonomiczne Proudhona i Bakunina, proponując pewien rodzaj gospodarki mieszanej. Obok przedsiębiorstw uspołecznionych, miałyby funkcjonować małe indywidualne gospodarstwa wiejskie i warsztaty rzemieślnicze. Stowarzyszenia wytwórcze o tych samych profilach powinny zawrzeć ze sobą pakt solidarności, dający wszystkim pełny dostęp do wszystkich środków produkcji i identyczne przywileje. Zbiorowym właścicielem w tym systemie byłyby całe korporacje zawodowe, a nie poszczególne stowarzyszenia.
Guillaume przewidywał ponadto powstanie w każdej komunie Banku Wymiany, który to skupowałby towary od producentów i odsprzedawał je konsumentom przy pomocy specjalnych kuponów zastępujących pieniądze. Federacje lokalne producentów zajmowałyby się także wychowywaniem dzieci, usługami dla ludności i produkcją żywności. Artykuły pierwszej potrzeby, jak chleb, mięso, produkty mleczne czy wino miały by być rozdawane za darmo. Był to kolektywizm o internacjonalistycznym charakterze. Podstawę politycznego ustroju politycznego miałyby stanowić „pakty federacyjne” gwarantujące poszczególnym „komunom” i „federacjom komun” pełną autonomię.
Podobne poglądy reprezentowali emigranci francuscy w Szwajcarii, tworzący odrębne sekcje Międzynarodówki antyautorytarnej. Jean Louis Pindy oraz Paul Brousse silnie akcentowali rolę grup wytwórczych. W ich pojęciu kolektywizm mógł się wspierać jedynie na takich związkach grup, gdyż uważali, iż komuny terytorialne groziły powieleniem wad normalnego państwa. Najodpowiedniejszy grunt teorie kolektywistyczne znalazły jednak w Hiszpanii. Tam wśród anarchistów Andaluzji i Katalonii przyjęły się najpowszechniej i najtrwalej, jako naturalne uzupełnienie endemicznego federalizmu. Funkcjonowały one praktycznie do 1939 r.
Dominacja idei kolektywistycznych w ruchu anarchistycznym nie trwała długo, bo zamyka się ona w latach 1868-1876. Kolejne czterolecia, to faza przejściowa poprzedzająca długotrwałe panowanie anarchokomunizmu.
[edytuj] Zobacz również:
- IBW - Internetowa Biblioteka Wolnościowa, portal anarchistyczny
- Anarchopedia - Anarchopedia, encyklopedia anarchizmu
- Forum Anarchistyczne
- Czarny Sztandar
