Waals
Van Wikipedia
- Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel woe meugelik 't Mestreechs aan te hawte.
| Waals | ||
|---|---|---|
| Inheimse name: | Walon | |
| gekald in: | provincies Luik, Name, Luxemburg, umgeving Givet |
|
| classificatie: | Indo-Europees Roemaans Gallo-Roemaans Oïl Waals |
|
| aantal sjpraekers: | ca. 600.000 | |
| conservatiegraod: | bedreig (in Belsj), èrnstig bedreig (in Fraankriek), oetgesjtörve (in Luxemburg) |
|
| officieel taal: | erkind in Wallonië | |
| ISO-639-codes: | wa, wln, wln | |
Oonder Waals (Walon op z'ch Waals, Wallon op z'ch Frans) versteit me de zöstertaol vaan 't Frans die in 't groetste deil vaan 't Bèlsje gewès Wallonië gesproke weurt. Ouch e klein deil stökske vaan Noord-Fraankriek heet traditioneel 't Waals es volkstaol, en tot in de jaore zeveteg woort 't in e paor Luxemburgse dörpskes gesproke. In de provincie Henegouwe weurt gei Waals meh Picardisch gepraot, rond Aarle en Sankt-Vith Luxemburgs en roond Äupe e Lèmburgs dialek. 't Waals is de mojertaol vaan nog hoegstes ein miljoen minse. In de stei is 't bekaans door 't Frans vervange, en oonder de joonger generatie is 't verval groet. Evels is de taol sins 1990 door de Waalse gewèsregering erkind.
Wie 't Frans en 't Picardisch huurt 't Waals tot de Oïl-taole, dat zien de taole boe-in 't waord veur "ja" oïl/oui is. In de Middelieuwe trok 't Waals väöl mier op 't toen al normatief Frans vaan Paries, meh umtot de taol conservatiever is heet ze väöl vaan de Middelieuwse kleng bewoerd. 't Middelfranse chapea(u)l (oetspraak [tSape'al]) woort in 't Nuifrans chapeau ([Sa'po]), meh in 't Waals tchapea ([tSa'pja] / [tSa'pe:]). Wijers weurt in sommeg dialekte de h nog oetgesproke (um dat te accentuere spelt me dèks xh veur dee klaank).
[bewirk] Extern linke
- Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle.
