Βαλλωνική γλώσσα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

walon Βαλλωνικά
Ομιλείται σε:	Βέλγιο, απομονωμένοι θύλακες στη Γαλλία και τις ΗΠΑ
Oμιλητές:	600 χιλιάδες
Κατάταξη:
Ταξινόμηση:	Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες Ιταλικές γλώσσες Ρομανικές γλώσσες Ιταλοδυτικές Δυτικές ρομανικές Γαλατοϊβηρικές Γαλατορομανικές Γαλατοραιτικές Γλώσσες Όιλ Βαλλωνικά
Kατάσταση
Επίσημη γλώσσα:
Ρυθμιστής:
Κώδικες γλώσσας
ISO 639-1	wa
ISO 639-2/Β	wln
ISO 639-3	wln
SIL	WLN

Τα Βαλλωνικά (Walon) είναι μια τοπική Ρομανική γλώσσα που ομιλείται ως δεύτερη γλώσσα από κάποιους κατοίκους του Βελγίου. Ανήκει στην γλωσσική οικογένεια των Όιλ, της οποίας ο πιο διακεκριμένος εκπρόσωπος είναι η Γαλλική γλώσσα, και μερικές φορές θεωρείται ως Γαλλική διάλεκτος. Τα Βαλλωνικά δεν πρέπει να συγχέονται με τα Βελγικά Γαλλικά, τα οποία διαφέρουν από τα Γαλλικά της Γαλλίας μόνο σε μερικά ελάσσονα σημεία λεξιλογίου και προφοράς.

Γλωσσολογικός χάρτης της Βαλλωνίας

[Επεξεργασία] Γεωγραφική κατανομή

Τα Βαλλωνικά ομιλούνται στη Βαλλωνία (στο Νότιο Βέλγιο). Επίσης στα:

ένα μικρό μέρος της Γαλλίας, καθιστώντας τα μία από τις τοπικές γλώσσες της Γαλλίας
μια μικρή περιοχή στο Γκριν Μπέι, στο Ουισκόνσιν των ΗΠΑ, εξαιτίας μεγάλης μετανάστευσης στην περιοχή κατά τον 19ο αιώνα
τις Βρυξέλλες, από μερικούς Βαλλωνούς κατοίκους
δύο ή τρία χωριά στο Λουξεμβούργο (Doncols, Sonlez), αν και πιθανόν δεν ομιλείται πλέον εκεί.

Ωστόσο, αν και τα Βαλλωνικά ομιλούνταν ευρέως μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, μόνο λίγοι κάτοικοι της Βαλλωνίας μπορούν σήμερα να τα χρησιμοποιήσουν. Το μεγαλύτερο μέρος της νεώτερης γενιάς (γεννημένοι εντός της δεκαετίας του 1970 και έπειτα) γνωρίζουν μόνο λίγες ιδιωματικές εκφράσεις που συχνά είναι βρισιές. Παρ'όλα αυτά η Βαλλωνική γλώσσα παραμένει μέρος της Βαλλωνικής κληρονομιάς και ως τέτοια είναι ένα από τα θεμέλια της Βαλλωνικής εθνότητας. Ωστόσο, η ίδια η ύπαρξη των Βαλλόνων ως εθνική ομάδα είναι θέμα υπό συζήτηση.

[Επεξεργασία] Βαλλωνική κοινωνία και πολιτισμός

Επιγραφή καταστήματος στο Crupet

Τα Βαλλωνικά ήταν η κυριαρχούσα γλώσσα των Βαλλόνων μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, αν και διέθεταν μια παθητική γνώση των Γαλλικών. Από την εποχή εκείνη, η χρήση των Γαλλικών έχει επεκταθεί σε τέτοιο βαθμό που σήμερα μόνο το 30-40% του Βαλλωνικού πληθυσμού μιλά την προγονική γλώσσα του. Αναλύοντας τις στατιστικές με βάση την ηλικία, το 70-80% του πληθυσμού άνω των 60 χρόνων μιλούν Βαλλωνικά, ενώ μόλις περίπου το 10% αυτών που είναι κάτω των 30 χρόνων. Η παθητική γνώση των Βαλλωνικών είναι περισσότερο διαδεδομένη: περίπου 36-58% του τμήματος της νεώτερης ηλικίας.

Με νόμο τα Βαλλωνικά έχουν αναγνωριστεί από το 1990 από την Γαλλική Κοινότητα του Βελγίου, την πολιτιστική αρχή της Βαλλωνίας, ως μία "ιθαγενής τοπική γλώσσα" που πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία και να ενθαρρύνεται. Το Βαλλωνικό πολιτιστικό κίνημα περιλαμβάνει την Union Culturelle Wallonne, έναν οργανισμό με περρισότερους από 200 ερασιτεχνικούς θεατρικούς κύκλους, συγγραφικές ομάδες, και σχολικά συμβούλια. Πάνω από δέκα περίπου Βαλλωνικά περιοδικά εκδίδονται τακτικά, και η Société de Langue et de Littérature Wallonne, ιδρυμένη το 1856, προωθεί την Βαλλωνική λογοτεχνία και τη μελέτη (διαλεκτολογία, ετυμολογία, κ.α.) των τοπικών Ρομανικών γλωσσών της Βαλλωνίας.

[Επεξεργασία] Παραδείγματα φράσεων

Δίγλωσση οδική σήμανση στη Fosses-la-Ville

Walloon	Ελληνικά
Walon	Βαλλωνικά
Diè wåde	Ο Θεός να σε φυλά / Γειά
Bondjoû	Καλημέρα / Γειά
A	Γειά (συχνά ακολουθούμενο από κάποια άλλη έκφραση)
Arvèy	Αντίο
Come on-z a dit	Αντίο
Comint vos dalez?	Τί κάνεις;
Dji n' sai nén	Δεν ξέρω