Isaac Newton
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
Isaac Newton (Woolsthorpe, Lincolnshire, 1642 - Londres 1727) foi un físico, matemático e astrónomo inglés. A súa aportación máis notable foi a lei da gravitación universal, sobre a que Lagrange escrebeu: "o sistema do mundo descúbrese unha soa vez". Pero a obra de Newton, pola súa contribución capital á ciencia moderna, ten unha importancia moito maior. Foi un dos criadores, xunto con Leibniz, do cálculo infinitesimal. Tamén foi descobridor de varias leis da física, entre elas a lei da gravidade. Para el, a función da ciencia era descobrir leis universais e enuncialas de forma precisa e racional.
Naceu o día de Nadal de 1642. Aos 18 anos foi enviado a Cambridge, onde se distinguiu pouco a pouco dos demais alumnos e fixo moitas aportacións importantes á ciencia, sendo os chamados Principios de Newton os máis coñecidos. Estudou no Trinity College, en Cambridge, graduándose en 1665. Un dos principais precursores da Ilustración, o seu traballo científico sofreu forte influencia do seu profesor e orientador Barrow (desde 1663), e de Schooten, Viète, John Wallis, Descartes, Fermat e Cavallieri, das concepcións de Galileo e Kepler, da teoría de Aristóteles sobre rectas tanxentes ás curvas, do traballo de Apolonio sobre conicas e da xeometria de Euclides.
En 1663, formulou o teorema hoxe coñecido como binomio de Newton. Fixo as suas primeiras hipóteses sobre gravitación universal e escreveu sobre séries infinitas e teoria do fluxo (1665). Por causa da peste, o Trinity College foi pechado en 1666 e o cientista foi para casa, á súa facenda. Foi neste ano de retiro cando construiu catro das suas principais descobertas: o teorema binomial, o cálculo, a lei da gravitación e a natureza das cores. Construiu o primeiro telescopio de reflexión en 1668, e foi quen primeiro observou o espectro visible que se pode obter pola decomposición da luz solar ao incidir sobre unha das faces dun prisma triangular transparente (ou outro meo de refrazón ou de difrazón), atravesandoo e proxetandose sobre un meo ou un anteparo branco. Optou, entón pola teoria corpuscular de propagación da luz, enunciandoa (1675) e contrariando a teoria ondulatoria de Huyges.
Tornouse profesor de matemática en Cambridge (1669) e entrou na Royal Society (1672). A súa principal obra foi a publicación Philosophiae Naturalis Principia Mathematica (Principios matemáticos dunha filosofia da natureza - 1687), en tres volumes, un verdadeiro monumento científico, en que enunciou a lei da gravitación universal, xeneralizando e ampliando as constatacións de Kepler (Leis de Newton), e resumiu as suas descobertas, principalmente o cálculo. Tratando esencialmente sobre física, astronomía e mecánica (leis dos movimentos, movimentos de corpos en meios resistentes, vibracións isotérmicas, velocidade do son, densidade do ar, queda dos corpos na atmosfera, presión atmosférica, etc), todo tratado con matemática pura, foi a súa consagrazón como maior cientifico da súa época.
.
En 1696 Foi nomeado Warden of the Mint e en 1701 Master of the Mint. Foi eleito socio estranxeiro da Académie des Sciences en 1699 e tornouse presidente da Royal Society en 1703. Publicou, en Cambridge, Arithmetica universalis (1707), unha espécie de libro de texto sobre identidades matemáticas, análise e xeometria, posibelmente escrito moitos anos antes (talvez en 1673).
Escreveu (1669) e publicou (1711) De analysi per aecuationes numero terminorum infinitas, sobre series e cálculo. Escrebeu (1671) e publicou (1742) Methodus fluxionum et serierun infinitorum, sobre fluxos. Especialista en gravitación universal, na mecánica suas principais contribuicións foron a descoberta das terceira e última lei de movimento, despois chamada de principio da acción e reacción, a lei da gravitación universal e a conceituación precisa de masa, momento, inercia, forza e acelerazón. coa demonstrazón da lei da gravitación estaba criada a teoria da Mecánica Celeste, deslocando a descrición do mundo do terreno cinemático para o dinámico.
Estudou ainda forzas de resistencia e de viscosidade nos fluidos en repouso e en movimento, establecendo principios e relacións, e estableceu o cálculo da contrazón dos chorros en descargas por orificios. Publicou tamén conclusións sobre escoamento en canais, velocidade de ondas superficiais e deslocamento do son no ar. Tamén escrebeu sobre química, alquimia, cronoloxía e teoloxía. Esta preocupación de Newton con cuestións filosóficas, relixiosas e teolóxicas e seu envolvimento coa alquimia pode estar relacionado ao feito que el pertenceu a unha Orde Rosacruz. Modestamente caracterizouse por nunca dar moita importancia á publicacións das súas descobertas.
