Tbilisi

El Vikipedio

**თბილისი Tbilisi**

Flago de la urbo	Blazono de la urbo

Loĝantaro	1 049 516 (2005)
Horzono	GMT +4
Koordinatoj	41° 43' N, 44° 49' E ^Mapo
Urbestro	Giorgi (Gigi) Ugulava
Retpaĝo de la urbo

Tbilisi [dbilísi] (ĝis 1936 Tiflis) - ĉefurbo de Kartvelio situas en la ambaŭ bordoj de rivero Mtkvari (Kura).

Urba teritorio estas ĉirkaŭita de altaj montoj. Ĝia varma klimato, ŝtonaj domoj konstruitaj ĉirkaŭ kortoj, ornamitaj per vinberoj, kaj mallarĝaj stratetoj farigas la urbon tre amatan kun mediteranea atmosfero. Tbilisi estis fondita en 4-a jarcento kiel reĝa rezidejo, laŭ iniciato de Vaĥtang Gorgasali, anstataŭanta antikvan ĉefurbon de Iberio - Mcĥeta. La nova loko por la ĉefurbo estis elektita pro la varmaj kuracaj sulfurakvoj ("tbili" en kartvela lingvo signifas "varman"). Tio estas laŭ legendo, sed fakte, eĉ hodiaŭ ekzistas sulfuraj banejoj en malnova urbo.

Tbilisi en la jaro 1910

Malnova urbo situanta ĉe orienta bordo de la rivero en suda parto de la urbo, havas multajn preĝejon (la plej rimakinda estas katedralo Sioni, 6-a jc.), loĝdomoj de 19-a jc kun arkoformaj malfermitaj galerioj en la supra etaĝo, ruinoj de kastelo de 4-a jc kaj multaj kafejoj kaj malgrandaj suvenir-kioskoj por turistoj prezentas lokajn artproduktaĵojn kaj manufakturaĵojn.
Avenuo Rustaveli estas la ĉefa strato de Tbilisi. Ĉi-tie troviĝas granda asortimento de diversstilaj konstruaĵoj, kiuj montras la evoluon de arkitekturo dum la lasta centjaro. Kartvelia Ŝtata Muzeo havas grandan kolekton de ikonoj, freskoj kaj porcelano, ankaŭ juvelaĵojn el antaŭkristaj kartvelaj tomboj. Kartvelia Artmuzeo, en la centro de la urbo, konservas multajn verkaĵojn de Niko Pirosmani, primitivista pentristo de 19-a jc.
Fortikaĵo Narikala, unue konstruita de persoj en 4-a jc a.K. kaj rekonstruita en 17-a jc, estas bona loko por superrigardi malnovan urbon. Vizitantoj povas ĝui en orientstilaj sulfuraj banejo troviĝantaj apud Meteĥi-ponto. Popularajn banejon siatempe vizitis Puŝkin kaj Tolstoj.
Subĉiela etnografia muzeo, situanta en okcidenta suburbo, havas interesajn ekzemplojn de nacia regiona domo kaj mastrumo.
Avenuo David Agmashenebeli estas bazo por Kartvelia Ŝtata Filharmonia Orkestro kaj internacie konata Kartvelia Nacia Danca Trupo.
La plej bela panoramo videblas de la monto Mtacminda (Sankta Monto). Rigardante de tiu monto, rusa poeto V.Majakovskij diris: "Kia aŭditorio! Jen de kie oni devas paroli por la tuta mondo!"
Sur la deklivoj de la monto troviĝas preĝejo Mama-Daviti (Patro-Davido) kaj Nacia Panteono, kie estas entombigitaj la plej famaj filoj de Kartvelio: I.Ĉavĉavadze, A.Cereteli, Vaĵa-Pŝavela, N.Barataŝvili, k.a.
Kontraŭ la monto Mtacminda sur alta montoĉeno staras giganta monumento, kiu videblas de ĉiuj partoj de urbocentro. Tio estas virino en nacia vestaĵo tenanta en unu mano la sabron (por malamikoj), kaj en alia - la vazon (por amikoj). Tio estas Patrino-Kartvelino, simbolo de la urbo.

Tbilisi estas la ĉefa ekonomika centro de la lando kaj grava transporta nodo de la Kaŭkazia regiono. Ĉi tie troviĝas scienca akademio, 3 universitatoj, institutoj, 14 teatroj, 20 muzeoj, artgalerioj. Dum sovetia tempo estis konstruita la 4-a metropoliteno post Moskvo, Leningrado kaj Kievo. En sud-orienta parto de la urbo funkcias balneologia kurorto. La urba loĝantaro nun estas ĉ. 1,3 mln. Post la deklaro de sendependiĝo, Tbilisi fariĝis ankaŭ diplomatia urbo, kie rezidas deko da ambasadorejoj kaj reprezentejoj de diversaj landoj kaj internaciaj organizaĵoj. Tbilisi havas aktivajn kulturajn rilatojn kun siaj ĝemelurboj: Saarbrucken, Nantes, Ljubljana, Palermo, Atlanta, Bilbao, k.a.