Konstruita lingvo

El Vikipedio

Konstruita lingvo (aŭ artefarita lingvo) estas lingvo kiu estis racie elpensita de homo(j). La plej multaj estas konstruitaj por uzo en homa komunikado same al la naturaj lingvoj. Multaj estas konstruitaj por uzo kiel internacia helplingvo, sed aliaj por fikcio, lingva eksperimentado aŭ kiel sekreta lingvo.

Ofte oni uzas la terminon planlingvo por nomi lingvon konstruitan por la uzo en homa komunikado. Multaj esperantistoj dum varbado preferas tiun terminon al artefarita lingvo, ĉar ĉi tiu lasta estas plursenca (vidu natura lingvo).

Multfoje estas malfacile klasifiki la konstruitajn lingvojn. Ekz. kaj Loglan estis konstruita por testi la Sapir-Whorf hipotezon kaj tial estas eksperimenta lingvo, dum la tre simila Lojban estu laŭ ĝiaj subtenantoj parola lingvo kaj tial estas planlingvo. Sed certe ambaŭ povus esti klasifikitaj en ambaŭ klasoj.

Ankoraŭ unu speco de lingvoklasifo distingas apriorajn kaj aposteriorajn lingvojn. En apriora lingvo, la vortojn kaj gramatikon la aŭtoro faras el sia imago, ne ĉerpanta el naturlingvaj fontoj. En aposteriora lingvo, la aŭtoro ĉerpas grandan parton aŭ ĉiom el la vortoj kaj gramatiko el iu(j) naturlingva(j) fonto(j). La plimulto el internaciaj helplingvoj estas aposterioraj (ekz. Volapuko, Esperanto, Interlingvao, kaj eĉ Tokipono), sed ne ĉiuj aposterioraj lingvoj estas internaciaj helplingvoj; multaj estas fikciaj lingvoj laŭ alternativa historio, kie ekzemple aliaj dialektoj de la Latina lingvo iĝis malsamaj latinidaj lingvoj, kiel Brithenig.

ISO 639 havas kodojn por pluraj unuopaj konstruitaj lingvoj. Ĝi havas ankaŭ la kodon "art" ("artificial", artefarita) por "aliaj konstruitaj lingvoj".

[redaktu] Specoj de konstruitaj lingvoj

• Planlingvoj
  • Internaciaj helplingvoj
  • Fakaj planlingvoj kiel Marparolo
  • Helplingvoj por neinternacia uzo kiel Slovio
  • Logikaj lingvoj kiel Loĵbano
  • Tokipono
• Artaj lingvoj
  • Fikcilingvoj kiel Klingono aŭ la elfa lingvo
  • Personaj lingvoj kiel Loglio aŭ gjâ-zym-byn
  • Ludaj kaj ŝercaj lingvoj kiel Eŭropanto
• Eksperimentaj lingvoj
  • Logikaj lingvoj kiel Loglan kaj Loĵbano
  • Filozofiaj lingvoj kiel Ro
• Sekretaj lingvoj

[redaktu] Vidu ankaŭ jenon:

• Piĝino
• Glosolalio
• Centro de Dokumentado kaj Esploro pri la Lingvo Internacia
• Lingvistiko