Parusang kamatayan

Mula sa Tagalog Wikipedia, ang malayang ensiklopedya.

Ang parusang kamatayan, o parusang kapital, ay isang pagbitay ng isang pamahalaan bilang parusa para sa isang krimen kadalasang tinatawag na isang opensang kapital o isang krimeng kapital. Sa kasaysayan, ginagamit ang pagbitay sa mga kriminal at mga kalaban sa politika ng halos lahat ng mga lipunan sa pamamagitan ng prosesong hudisyal o sa adhikaing politikal katulad ng pagsupil ng politikal na pagtutol. Sa mga demokratikong mga bansa sa buong mundo, karamihan ang mga Europeo at Latino Amerikanong bansa ang nagtanggal ng parusang kamatayan (maliban sa Estados Unidos, Guatemala at ng Caribbean), habang pinapanatili ito ng mga demokrasya sa Asya at Aprika. Sa mga hindi demokratikong mga bansa, karniwan ang paggamit ng parusang kamatayan.

Sa mga karamihan ng mga lugar na sinasagawa ang parusang kamatayan ngayon, nakalaan ang parusa sa mga ilang pagpatay, paniniktik, o pagtataksil o bahagi ng katarungang militar. Sa ilang mayoryang-Muslim na bansa, pinarurusahan ng kamatayan ang ilang mga krimeng sekswal, kabilang ang pakiki-apid at sodomya. Sa maraming bansa, isang opensang kapital ang pangangalakal ng bawal na gamot. Sa Tsina, pinaparusahan din ng kamatayan ang seryosong mga kaso ng korupsyon at ang pangangalakal ng tao. Sa mga militar sa buong mundo, pinuparusahan din ng kamatayan ng mga korte militar ang kaduwagan, pagpapabaya, insubordinasyon, at pag-aalsa.