From Wikipedia

LGBT i Queer kultura
Identiteti
Lezbejka • Gej • Bi • Queer • Trans-identiteti • Transžena • Transmuškarac
Osnovni pojmovi
Rod • Pol • Seksualnost • Seksualna orijentacija
Kultura
Zajednica • LGBT simboli • Parada • Queer teorija • Gej ikona • Gej himna • Sleng • Gej kvart • Drag • Film • Poznate LGBT osobe • Sport
Istorija
Hronologija • Pokret • LGBT istorija na Balkanu
Prava
Brak • Partnerstvo • Roditeljstvo • Usvajanje dece • LGBT prava na Balkanu
Dalje teme
Feminizam • Mirovni pokret • Ljudska prava • LGBT i religija
uredi

Kratak pregled događaja u istoriji gejeva, lezbejki, biseksualnih, transrodnihi transeksualnih osoba.

• 20. vek:
  • 1900e - 1910e - 1920e - 1930e - 1940e - 1950e - 1960e - 1970e - 1980e - 1990e
• 21. vek:
  • 2000e

---

[edit] Stari vek

[edit] 25./24. vek pre nove ere

• Najstariji istorijski izvori o gej paru, Khnumhotepu i Niankhkhnumu. Podaci su pronađeni u 20. veku u zajedničkoj grobnici ovog para u Sahari.

[edit] 7. vek pre nove ere

• između 630. pne. i 612. pne. – rođena je Sapfo prva u istoriji poznata lezbejka, čija je ljubav prema devojkama slavljena kao Sokratova ljubav prema dečacima. Vodila je školu za devojke na ostrvu Lezbosu, po kome je naslovljen današnji termin „lezbejka“.

[edit] 4. vek pne.

• 324. pne. – umire Hefestion, ljubavnik Aleksandra Velikog. Aleksandar je bio izvan sebe zbog Hefestionove smrti: obrijao je glavu u znak žalosti, dao je da se lekar koji je (neuspešno) lečio Hefestiona razapne na krst, uništio je grad Ekbatanu, zabranio je sve proslave i festivale u kraljevstvu. Zajedno sa telom Hefestiona krenuo je u Babilon, gde je priredio veličanstvenu sahranu. Poslao je pitanje Amonovom proročištu da li može Hefestiona da proglasi bogom. Proročište mu nije dalo božanski status, ali mu je dozvolilo da Hefestion bude slavljen sa herojskim počastima, te Aleksandar je gradio svetilišta u njegovu slavu. Mnogi povezuju smrt Hefestiona sa Aleksandrovom, koja je usledila svega osam meseci kasnije.

[edit] 1. vek

• 54 - Neron postaje car Rima. Suetonius navodi da je Neron bio venčan sa dvojicom muškaraca, od kojih je jedan imao počasti kakve bi imala carica. [1]. Gej veze su bile prihvaćene i institucionalizovane u to vreme u Rimu[2].

[edit] 2. vek

• 130 – Antinoj, ljubavnik cara Hadrijana, umro je udavivši se u Nilu. Hadrijan je bio slomljen Antinojevom smrću i odao je vrlo ekstravagantnu počast svom ljubavniku. Na mestu gde je Antinoj umro, Hadrijan je podigao grad Antinopolis. Samog Antinoja proglasio je bogom, čime je on učinjen poslednjim novim bogom antike. Njegove statue postavljene su širom Rimskog carstva, takođe podignuti su hramovi u Bitaniji, Atini i Mantineji, kao i proročišta. Po divinaciji, Antinoj je u Egiptu poistovećen sa Ozirisom. S obzirom na veliki broj statua, Antinoj je jedan od najbolje sačuvanih likova antike.

[edit] 6. vek

• 529 - Vizantija - Justinijanov zakon zabranjuje homoseksualnost u Vizantiji. Ipak, stanovništvo Konstantinopolisa i drugih vizantijskih gradova se suprotstavljalo Justinijanu i Teodori po ovom pitanju. Javnost je uspela da se usprotivi i zaštiti od pokušaja carskog para da progone svoje protivnike po ovim odredbama.

[edit] 18. vek

• 1792 - Francuska – dekriminalizuje homoseksualnost.

[edit] 19. vek

• 1811 - Holandija – dekriminalizuje homoseksualnost.
• 1813 - Bavarska – dekriminalizacija seksualnog odnosa između muškaraca
• 1835 - Poljska – po prvi put u istoriji Poljska kriminalizuje homoseksualnost
• 1836 - Velika Britanija – poslednje izvršenje smrtne kazne zbog homoseksualnosti u Britaniji
• 1861 - Engleska – kazna za „sodomiju“ se umanjuje sa vešanja na kaznu zatvora.
• 1867 , 29. avgust - Nemačka – Karl Heinrich Urlichs postaje prvi samo-identifikovani gej koji javno zastupa parava istopolno orijentisanih muškaraca, kada zahteva od Kongresa nemačkih pravnika u Minhenu da donesu rezoluciju kojom će se tražiti da se povuku zakoni kojima se kriminalizuju seksualni odnosi između muškaraca.
• 1869 – Nemačka - termin „homoseksualnost“ je prvi put upotrebljen u pamfletu koji je napisao Karl Maria Kertbeny.
• 1871 – Nemačka - homoseksaulnost je kriminalizovana u celoj Nemačkoj notornim Paragrafom 175.
• 1886 – Ujedinjeno Kraljevstvo - Krivični zakon zabranjuje mušku homoseksualnost.
• 1895 - Ujedinjeno Kraljevstvo - Oscar Wilde je osuđen na dve godine zatvora zbog homoseksualnosti.
• 1897 - Nemačka - Magnus Hirschfeld osniva Wissenschaftlich-humanitäres Komitee kako bi se borio za prava gejeva, lezbejki i trans osoba i za ukidanje Paragrafa 175

[edit] 1910e

• 1910 - Emma Goldman počinje javno da se zalaže za gej-lezbejska prava.

[edit] 1919

• 6. juli - Nemačka , Berlin – Magnus Hirschfeld osniva Institut für Sexualwissenschaft. U Institutu su se obavljale prve moderne operacije „promene pola“. Institut je imao veliku biblioteku o istopolnoj ljubavi i pored medicinskog i šireg naučnog rada, Institut je organizovao i političku i društvenu akciju usmerenu na prihvatanje gejeva, lezbejki i trans osoba. Rad Instituta je zabranjen po dolasku Hitlera na vlast, 1933. godine.

[edit] 1920e

• 1924. - Sjedinjene Američke Države – osnovana je prva gej organizacija u Chicagou pod nazivom „Society for Human Rights“ (Društvo za ljudska prava). Nekoliko meseci kasnije zatvorena je od strane policije.

[edit] 1930e

• 1932. - Poljska – novi krivični zakon dekriminalizuje homoseksaulnost u Poljskoj.

[edit] 1933.

• Nemačka - Nacisti zabranjuju gej grupe u Nemačkoj. Neki gejevi su poslati u koncentracione logore. Institut für Sexualwissenschaft Magnusa Hirschfelda je zatvoren i uništen, a njegove kinje su spaljene.
• Danska - dekriminalizuje homoseksualost.

[edit] 1937.

• Nemačka – počinje da se koristi Ružičasti trougao za obeležavanje gej zatvorenika.

[edit] 1940e

[edit] 1944.

• Švedska – dekriminalizije homoseksualnost.

[edit] 1945.

• Po oslobađanju koncentracionih logora od strane Saveznika, zatvorenici koji su bili osuđeni zbog homoseksualnosti po Paragrafu 175 nisu oslobođeni, već ostaju zatvoreni da bi odslužili punu kaznu.

[edit] 1946.

• Holandija – osnovana je najstarija i danas postojeća gej i lezbejska organizacija, COC

[edit] 1948.

• Danska – osnovana je gej organizacija „Forbundet af 1948“.

[edit] 1950e

[edit] 1950

• Sjedinjene Američke Države , New York – osnovana je prva gej organizacija u USA, Mattachine Society.
• Švedska – osnovana je organizacija RFSL.

[edit] 1951.

• Grčka – dekriminaclizacija homoseksualnosti.

[edit] 1952.

• Sjedinjene Američke Države , California , Los Angeles – osnovana je organizacija ONE, Inc.

[edit] 1954.

• 7. jun – umire Alan Turing, otac savremenih kompjutera, umire od trovanja cijanidom 18 meseci po terapiji hormonskim smanjivanjem libida, kao kazne za homoseksualnost.
• Francuska – osnovana je prva gej organizacija u Francuskoj pod nazivom „Arcadie“.

[edit] 1955.

• Sjedinjene Američke Države , California , San Francisco – osnovana je lezbejska organizacija Daughters of Bilitis.

[edit] 1960e

[edit] 1967.

• 27. juli - Ujedinjeno Kraljevstvo – Sexual Offence Act 1967 (Zakon o seksualnim prekršajima) stupa na snagu. Zakonom se dekriminalizuje muška homoseksaulnost u Engleskoj i Velsu, pod uslovima da u seksualnom aktu učestvuju samo dvojica muškaraca, da su obojica imaju više od 21, da nijedan nije mentalno retardiran, da nisu članovi vojske ili flote i da nijedan nije stanovnik delova UK-a u kojima je hooseksualost i dalje zabranjena (Škotska i Severna Irska).

[edit] 1969.

• 18. maj - Minnesota , Minneapolis – osnovana je organizacija FREE (Fight Repression of Erotic Expression – „Borba protiv represije nad erotskim izražavanjem“), prva studentska gej i lezbejska organizacija u USA.
• 28. jun - Sjedinjene Američke Države , New York – Stounvolska revolucija, početak modernog LGBT pokreta.

[edit] 1970e

[edit] 1970.

• 17. mart - Sjedinjene Američke Države - premijera filma „Boys in the Band “, prvog gej filma koji je izašao iz velikog studija.
• 28. jun - Sjedinjene Američke Države – u znak obeležavanja prve godišnjice od Stounvolske revolucije oko 2000 ljudi maršira New Yorkom. To je, ujedno, i prva Parada ponosa LGBT osoba ikada održana.

[edit] 1971.

• Švedska – prva zemlja koja dozvoljava transeksualnim osobama da zakonski promene pol i obezbeđuje besplatnu hormonsku terapiju.

[edit] 1973.

• 15. decembar - Sjedinjene Američke Države – odbor Američke psihijatrijske asocijacije jednoglasno izglasava da homoseksualnost treba ukoliti sa liste psihijatrijskih poremećaja u DSM-II. Rezolucija, takođe, poziva da se prekine javna i privatna diskriminacija gejeva i lezbejki i da se ukinu zakoni koji diskriminušu gejeve i lezbejke.

[edit] 1977.

• Sjedinjene Američke Države , California , San Francisco – Harvey Milk je izabran za člana gradskog veća.

[edit] 1978.

• 25. jun - Sjedinjene Američke Države , San Francisco – po prvi put se koristi Zastava duginih boja u toku „San Francisco Gay Freedom Day Parade“.
• 27. novembar - Sjedinjene Američke Države , California , San Francisco – Harvey Milk i gradonačelnik George Moscone su ubijeni u većnici San Francisca.

[edit] 1979.

• 14. oktobar - Sjedinjene Američke Države – održava se prvi LGBT marš na Washington sa oko 100.000 učesnika i učesnica.

[edit] 1980e

[edit] 1982.

• 28. avgust - Sjedinjene Američke Države , San Francisco – organizovane prve Gay Games sa oko 1600 učesnika i učesnica.

[edit] 1985.

• 1. april - Sjedinjene Američke Države , New York City – otovrena je prva srednja škola, Harvey Milk High School, predviđena kao bezbedno mesto za LGBT učenike i učenice. Škola je u početku radila sa malim brojem učenica i učenika. Tek od 2002. godine škola je potpuno prihvaćena kao javna srednja škola.
• 12. maj - Nemačka , Hamburg – otkriven je prvi spomenik posvećen gej žrtvama nacional-socijalizma.
• 2 oktobar – umire Rock Hudson. Njegova smrt skreće veliku pažnju javnosti na AIDS.
• 4. oktobar - Nemačka – otvoreno gej političar je prvi put izabran za člana parlamenta.
• 13. novembar - Ujedinjeno Kraljevstvo – lezbejska političarka Margaret Roff postaje gradonačelnica Manchestera.

[edit] 1986.

• 9. avgust - Sjedinjene Američke Države , California , San Francisco – otvorene druge Gay Games sa oko 3.500 učesnika i učesnica.

[edit] 1987.

• Sjedinjene Američke Države – osnovna grupa ACT-UP
• Holandija , Amsterdam – otvoren Homomonument, spomenik posvećen žrtvama progona gejeva i lezbejki.
• 11. oktobar - Sjedinjene Američke Države – održan drugi marš na Washington, DC sa, kako se procenjuje, oko 200.000 učenika i učesnica.

[edit] 1988.

• Švedska – izglasava se prvi zakon koji štiti gejeve i lezbejke od diskriminacije.
• 24. maj - Ujedinjeno Kraljevstvo – konzervativna vlada izglasava zakon poznat kao „Section 28 “, koji zabranjuje lokalnim upravama da „promovišu homoseksualnost“.
• 11. oktobar - Sjedinjene Američke Države – osnovan je National Coming Out Day.

[edit] 1989.

• Ujedinjeno Kraljevstvo – osnovana je organizacija Stonewall, danas vodeća lobbying grupa za LGBT prava u UK.
• 9. mart – umire Robert Mapplethorpe, gej umetnik i fotograf.
• 7. jun - Danska – omogućuje registrovano partnerstvo za istopolne parove. Danska postaje prva zemlja koja istopolnim parovima omogućuje registraciju i priznaje pravni status sličan onom koji uživaju venčani parovi.
• 1. oktobar - Danska, Kopenhagen - prvi istopolni par koji je dobio zakonski priznat statut u svetu su Axel i Eigil Axgil, veterani gej aktivizma. Axel i Eigil su bili partneri 40 godina, a još 1957. godine uzeli su zajedničko prezime, koje su skovali od delova svojih imena.

[edit] 1990e

[edit] 1990.

• 20. mart - Sjedinjene Američke Države – u New Yorku osnovana organizacija Queer Nation od strane nekoliko aktivista i aktivistkinja organizacije ACT-UP.
• 10. maj - Ujedinjeno Kraljevstvo – u Londonu osnovana organizcija OutRage!
• 4. avgust - Kanada , Vancouver – otvorene treće Gay Games, sportsko takmičenje. Učestovalo oko 9.500 LGBT osoba.

[edit] 1991.

• prvi put se javlja Red ribbon kao simbol borbe protiv HIV/AIDS-a.
• 13. januar - Srbija , Beograd – osniva se prva gej i lezbejska organizacija u Srbiji, pod nazivom Arkadija. Sa neformalnim sastancima grupa je počela novembra 1990. godine, a zvanično je registrovana tek 1994. godine, kada je muška homoseksualnost dekriminalizovana u Srbiji.
• 19. maj - Hong Kong – dekriminalizacija homoseksualnosti.
• 20. jun - Rusija – organizuje se prva proslava ponosa LGBT osoba. Proslava se održava u Moskvi i traje 10 dana.

[edit] 1992.

• Svetska zdravstvena organizacija izbacuje homoseksualnost sa liste mentalnih bolesti u novom izdanju ICD-10. Homoseksaulost, biseksualnost i heteroseksualnst se prihvataju kao varijante seksualne orijentacije.
• jun – osnovana je organizacija Lesbian Avengers u New Yorku od strane nekoliko aktivistkinja grupe ACT-UP.

[edit] 1993.

• Rusija – dekriminaclizuju se dobrovoljni istopolni odnosi.
• Norveška – stupa na snagu zakon o registrovanim partnerstvima istopolnih osoba. Istopolni parovi dobijaju jednaka prava kao i venčani heteroseksualni parovi, osim prava na usvajanje dece i venčanja u crkvi.
• 25. april – Sjedinjene Američke Države – počinje teći LGBT marš na Washington, D.C.. Procenjuje se da učestvuje oko 300.000 osoba.
• 30. novembar - Sjedinjene Američke Države – u američkoj vojsci stupa na snagu politka „Don’t Ask, Don’t Tell “.

[edit] 1994.

• 9. mart - Sjedinjene Američke Države – Jonathan Schmitz ubija Scotta Amedura kada ovaj otkrije u emisiji kod Jenny Jones da je zaljubeljen u Jonathana. Schmitz je osuđen na 30 do 50 godina zatvora za ubistvo drugog stepena.
• jun - Srbija – dekriminalizovana homoseksualnost brisanjem člana 110 iz Krivičnog zakona.
• 18. jun - Sjedinjene Američke Države , New York – otvaranje četvrtih Gay Games, sa oko 11.000 učesnika i učesnica.
• 6. decembar - Sjedinjene Američke Države – American Medical Association objavljuje svoje protivljenje tretmanima koji su predviđeni za „lečenje“ homoseksualnosti.

[edit] 1995.

• Švedska – legalizacija registrovanih istopolnih partnerstava.
• mart - Srbija – osnovana organizacija Labris – grupa za lezbejska ljudska prava u Beogradu.
• 25. maj - Kanada – u slučaju Egan vs. Canada , Vrhovni sud Kanade je doneo presudu da je zabranjena diskriminacija po osnovama seksualne orijetacije po članu 15 Kanadske povelje o pravima i slobodama, koja je deo ustava. Član 15 Povelje ne pominje seksualnu orijentaciju direktno, ali je sastvaljen tako da omogućuje sudu da doda nove moguće osnove po kojima se diskriminacija zabranjuje. Ova presuda ima veliki značaj, jer se član 15 odnosi na sve zakone koji štite od diskriminacije.

[edit] 1996.

• Bosna i Hercegovina – dekriminalitzacija homoseksualnosti. Republika Srpska će, međutim, uljoniti homoseksualnost iz krivičnog zakona tek 1998. godine.
• 8. maj - Južna Afrika – prva država koja eksplicitno zabranjuje diskriminaciju na osnovu seksualne orijetacije u Ustavu.

[edit] 1997.

• Sjedinjene Američke Države – Ellen DeGeneres se outuje u svom sitkomu „Ellen “. Sitkom ima gledanost od oko 42 miliona ljudi.

[edit] 1998.

• 1. avgust - Holandija , Amsterdam – počinju pete Gay Games, sa 14.700 učesnika i učesnica.
• 12. oktobar - Sjedinjene Američke Države – Matthew Shepard umire u bolnici od povreda koje je dobio prilikom u napadu motivisanom homofobijom. Napad na Matthewa i njegova smrt je bio povod za veliku kampanju protiv nasilja iz mržnje i protiv homofobije. Matthew Shepard je, verovatno, najpoznatija žrtva homofobije. Njegove ubice su osuđene na po dve doživotne kazne zatvora.

[edit] 1999.

• Srbija , Novi Sad – osnovna gej organizacija New Age – Rainbow .

• 29. mart - Novi Zeland – promenjen je imigracioni zakon, koji sada, prilikom zahteva za stalni boravak, jednako tretira istopolne parove kao i heteroseksuale. Pre promene gej i lezbejski parovi morali da su čekaju duplo više vremena na odobrenje stalnog boravka u odnosu na heteroseksualne parove.
• 11. jun - Sjedinjene Američke Države – predsednik Bill Clinton proglašava jun „mesecom ponosa gejeva i lezbejki“ u USA.
• 2. oktobar - Sjedinjene Američke Države , California – guverner Gray Davis potpisuje tri zakona koja se tiču LGBT osoba. Prvi štiti gej i lezbejske učenice i učenike, kao i nastavno osoblje u školama. Drugi zakon omogućuje domaća partnerstva. Treći zakon zabranjuje diskriminaciju gejeva i lezbejki na poslu i po pitanju stanarskog prava.
• 6. oktobar - Sjedinjene Američke Države – Dona Brazile, lezbejka, postaje menadžerka predsedničke kampanje Al Goreu za predstojeće izbore.
• 10. oktobar - Sjedinjene Američke Države – Harvard univerzitet objavljuje studiju koja daje naučnu podršku tezi da „gejdar“ postoji.
• 13. oktobar - Francuska – Nevenčani heteroseksualni i istopolni parovi dobijaju ista prava kao venčani parovi.
• 21. novembar – umire Quentin Crisp.
• 20. decembar - Sjedinjene Amerčike Države , Vermont – Vrhovni sud naređuje da se zakon promeni u cilju priznavanja jednakih prava istopolnim parovima, koja imaju venčani parovi.

[edit] 2000e

[edit] 2000.

• 12. januar – Ujedinjeno Kraljevstvo – ukinut je zakon kojim se zabranjuje gejevima i lezbejkama da stupe u vojnu službu.
• 7. mart - Sjedinjene Američke Države, Kalifornija – izglasan je zakon „Proposition 22“, kojim Kalifornija onemogućava istopolne brakove i ne priznaje istopolne brakove sklopljene u drugim državama.
• 21. jun – Škotska – parlament ukida amandman poznat kao „Section 28“ koji je zabranjivao da lokalne vlasti „promovišu homoseksualnost“.
• 1. juli – Sjedinjene Američke Države, Vermont – zakon o registrovanom partnerstvu stupa na snagu, dajući većinu bračnih prava registrovanim istopolnim parovima.
• 19. oktobar - Hrvatska – osnovana organizacija LORI – Lezbijska organizacija Rijeka.
• decembar - Ujedinjeno Kraljevstvo – pravo na slobodno stupanje u seksulne odnose izjednačava se na 16 godina za sve parove. Raniji zakon predviđao je 16 godina za heteroseksualne odnose i 18 godina starosti za istopolne odnose.
• Izrael – priznaje se imigraciono pravo istopolnim partnerima/partnerkama državljana/državljanki Izraela.

[edit] 2001.

• 1. april – Holandija – usvojen zakon o istoponim brakovima. Holandija time postaje prva zemlja u svetu koja istopolnim parovima garantuje jednaka bračna para, koja imaju heteroseksualni parovi.
• 20. april - Kina – zvanično se potvrđuje da homoseksualnost nije bolest.
• 30. jun - Srbija – napad na prvu gej paradu u Beogradu. Gomila navijača, ultranacionalista, neonacista, čak i pripadnika klera napada učenice i učesnike prve organizovane gej parade na Balkanu. Policija nije efikasno reagovala, a državni zvaničnici nikada nisu dali zvanično saopštenje.
• 1. avgust - Nemačka – stupa na snagu zakon o registrovanom partnerstvu istopolnih parova.

[edit] 2002.

• Nemačka – savezna vlada izdaje zvanično izvinjenje gejevima za stradanje u Holokaustu i za progon posle Drugog svetsog rata do ukidanja notornog Paragrafa 175.
• Švedska – priznaje pravo na usvajanje dece od strane registrovanih istopolnih parova, postižući tako gotovo puno izjednačenje u pravima venčanih heteroseksualnih i registrovanih istopolnih parova (sa jedinom razlikom da se istopolni parovi ne mogu venčati u crkvi).
• 12. januar - Hrvatska – osnovana organizacija Iskorak - Centar za prava seksualnih i rodnih manjina u Zagrebu.
• 28. april - Kina – homoseksualnost je dekriminalizovana
• 6. maj - Holandija – ubijen gej političar i kandidat na predstojećim izborima Pim Fortuyn.
• 15. jun - Srbija – zvanično osnovana organizacija Lambda – Centar za promociju i unapređenje LGBT ljudskih prava i queer kulture u Nišu. Lambda počinje sa neformalnim sastancima i radom marta 2002. godine.
• 29 jun - Hrvatska , Zagreb – održana prva parada ponosa LGBT osoba, pod nazivom „Gay Pride Zagreb 2002“ („Gay“ je već naredne godine izbačeno iz naziva, kako bi se prikazala inkluzivnost u odnosu na lezbejke, biseksualne, trans i druge osobe), sa motoom Iskorak KONTRA predrasuda. Na učesnike i učesnice parade bio je bačen suzavac i povređene su 32 osobe. Uhapšeno je 27 osoba, ali nijedna nije procesuirana. Ovo je ujedno i (do sada) jedina proslava LGBT ponosa u Hrvatskoj kojoj su prisustvovale osobe iz državnog vrha, uključujući i ministra unutrašnjih poslova Šime Lučina.
• avgust - Austrija – starosna granica za dobrovoljni seksulni odnos je izjednačena na 14 godina.
• 22. septembar - Švajcarska , Cirih – registrovanim istopolnim parovima u ciriškom kantonu data su jednaka prava po pitanju poreza, nasledstva i socijalnog osiguranja koja imaju venčani heteroseksualni parovi.
• 24. oktobar – u devedesetoj godini umro gej aktivista Harry Hay, jedan od osnivača Mattachine Society, prve gej organizacije u SAD.
• 2. novembar - Australija – šeste po redu Gay Games otvorene u Sidneju, sa 12.100 učesnika i učesnica, pod geslom Under New Skies.

[edit] 2003.

• 30. januar - Belgija – usvaja se zakon o istopolnom braku. Belgija postaje druga država u Evropi, koja izjednačava prava venčanih heteroseksualih i istopolnih parova, sa izuzetkom usvajanja dece, što će biti omogućeno tek 2006. godine. Zbog procedure koju zakon predviđa, prvo istopolno venčanje u Belgiji održano je tek juna iste godine.
• 13. mart - Sjedinjene Američke Države – zvanični podaci s popisa stanovništva govore da 34,3% lezbejskih domaćinstava, odnosno 22,3% gej domaćinstava odgajaju bar jedno dete. Izveštaj takođe govori da gej i lezbejski parovi žive u 99,3% opština u SAD.
• 21. maj - Sjedinjene Američke Države – konzervativna republikanska članica donjeg doma parlamenta, Marilyn Musgrave predstavalja notorni amandman, Federal Marriage Amendment, koji bi onemogućio sklapanje istopolnih brakova u SAD. Poslednje glasanje o ovom amandmanu je održano 7. juna 2006. i amandman nije usvojen.
• 30. maj - Sjedinjene Američke Države , Kentucky – guverener Paul Patton potpisuje akt kojim se zabranjuje diskriminacija na osnovu seksualne orijentacije. Time Kentaki postaje deseta država u SAD koja diskriminaciju gejeva i lezbejki na radnom mestu. Kentaki, ovim aktom, postaje i prva država u SAD koja zabranjuje diskriminaciju na osnovu rodnog identiteta.
• 18. jun - Kanada , Ontario – vlada prihvata presudu suda da se istopolni brakovi moraju tretirati jednako kao heteroseksaulni brakovi. Kanada postaje prva država van Evrope koja priznaje istopolne brakove.
• 28. jun - Hrvatska , Zagreb – druga parada ponosa pod nazivom „Zagreb Pride“ – „Opet ponosno“. Događaj je bio posvećen Zakonu o istopolnim zajednicama i antidiskriminacionom zakonu.
• 18. septembar - Ujedinjeno Kraljevstvo – akt, kojim se ukida važenje amandmana poznatog kao Section 28, dobija kraljevski pristanak. Amandman, koji je zabranjivao da lokalne vlasti „promovišu homoseksualnost“ već je bio ukinut u Škotskoj 2000. godine, a ovim je ukinut i u Engleskoj, Velsu i u Severnoj Irskoj.
• 29. oktobar - Sjedinjene Američke Države – studija koju je radila organizacija Human Rights Campaign pkazuje da 60% agencija za usvajanje dece u Americi prihvataju zahteve gejeva i lezbejki, a 40% tvrdi da dalo dete (decu) istopolnoj porodici.
• 1. novembar – Kina – prva parada ponosa LGBT osoba u Kini održana je u Tajpeju.
• 15. novembar - Kanada – ministar Ted Nebbeling se venčao sa svojim partnerom, sa kojim je do tada bio 32 godine u vezi. To je prvi istopolni brak nekoga ko je na ministarskoj poziciji.
• 26. novembar – Ujedinjeno Kraljevstvo – u svom godišnjem govoru sa trona, koji najavljuje vladin program za narednu godinu, kraljica Elizabeth II pominje i zakon o civilnoj zajednici.

[edit] 2004.

• 1. januar - Australija , Tasmanija – stupa na snagu zakon o civiljnoj zajednici između istopolnih parova. Tasmanija postaje prva australijska država koja priznaje parnersko pravo istopolnim parovima.
• 7. januar - Sjedinjene Američke Države , Illinois – demokartski guverner, Milorad Rod Blagojević, izdvaja 3,7 miliona dolara za izgradnju centra za LGBT zajednicu - Center on Halsted u Chicagou.
• 8. januar – Sjedinjene Američke Države , New Jersey – usvaja se zakon o istopolnom partnerstvu, koje daje većinu parava koja imaju heteroseksualni venčani parovi. Guverner James McGreevy potpisuje zakon četiri dana kasnije, čime New Jersey postaje peta država u SAD koja daje ovakav status gej i lezbejskim parovima.
• 10. februar - Ujedinjeno Kraljevstvo – House of Lords usvaja zakon pod nazivom Gender Recognition Bill, kojim se dozvoljava transeksaulnim i transrodnim osobama da promene svoj zvanični rod.
• 12. februar – Sjedinjene Američke Države , California , San Francisco – gradski zvaničnici počinju da izdaju venčane listove istopolnim parovima, čime krše državni zakon, što imenuju društvenom neposlušnošću. Prvi venčani par su lezbejske aktvistkinje Del Matin i Phyllis Lyon.
  • Različite konzervativne grupe, uljučujući i Campaign for California Families, planiraju da podnesu tužbu protiv gradonačelnika San Franciska, Gavina Newsoma zbog kršenja kalifornijskog zakona o braku.
• 14. februar - Sjedinjene Američke Države – savetnici predsednika George W. Busha saopštavaju da on podržava Federal Marriage Amendment, koji bi bio uključen u ustav i kojim bi se onemogućio istopolni brak na federalnom nivou (amandman do danas nije izglasan).
• 15. februar – Sjedinjene Američke Države , California , San Francisco – gradski i opštinski zvaničnici su morali da odbiju stotine zahteva za venčanje, jer se pojavilo više hiljada gejeva i lezbejki sa željom da se venča. Grad tvrdi da može da venča samo 400 do 600 parova u toku dana, odnosno oko 1 par po minutu.
• 16. februar – Sjedinjene Američke Države , California , San Francisco – grad procenjuje da je za 4 dana venčano oko 2000 gej i lezbejskih parova.
• 17. februar – Sjedinjene Američke Države , California , San Francisco – sudija višeg suda u San Francisku odlučuje da odloži donošenje odluke o sprečavanju gradske vlade da izdaje venčane listove i da poništi 2.464 gej i lezbejka braka, koliko ih je sklpoljeno za prethodnih 5 dana.
• 18. februar – Sjedinjene Američke Države , California – državna agencija Kalifornije koja registruje brakove izjavljuje da neće prihvatiti formulare koji su promenjeni za registraciju istopolnih brakova.
• 19. februar – Sjedinjene Američke Države , California – grad San Francisco pokreće tužbu protiv države Kalifornije i zahteva da prizna izdate venčane listove istopolnih parova koji su venčani.
• 20. februar - Kambodža – kralj Norodom Sianuk izjavljuje da bi država Kamboža morala da dozvoli istopolne brakove. Takođe, izjavljuje da bi transrodne osobe morale da budu jednako tretirane u Kambodži.
  • Sjedinjene Američke Države , California , San Francisco – sudija San Franciska odlučuje da odbije zahtev za hitnom zabranom istopolnih venčanja, koji su podnele konzervativne grupe.
  • Sjedinjene Američke Države , California – guverner Kalifornije Arnold Schwarzenegger šalje pismo državnom tužiocu zahtevajući da preduzme zakonske mere kako bi se sprečilo izdavanje venčanih listova gej i lezbejskim parovima.
• 22. februar – Sjedinjene Američke Države , California – glavni državni tužilac Bill Lockyer odbacuje zahtev guvernera Schwarzeneggera, tvrdeći da je njegova kancelarija nezavisna i da će se boriti protiv kalifornijskog zakona o braku koji je ograničen na heteroseksualne parove.
• 24. februar – Sjedinjene Američke Države – predsednik George W. Bush izjavljuje da će podržati ustavni amandman Federal Marriage Amendment, tvrdeći da se on slaže sa njegovim principima i željom da zaštiti „svetost braka“ između muškara i žene.
• 26. februar – Sjedinjene Američke Države , California , San Francisco – Rosie O’Donnell se venčava sa svojom partnerkom Kelli Carpenter.
• 3. mart – Sjedinjene Američke Države , Oregon , Multnomah County – okrug koji uključuje i grad Portland postaje drugi okrug u SAD u kome se zakonski venčavaju istopolni parovi, pošto su okružni savetnici presudili da je državni zakon koji zabranjuje istopolna venčanja protivan ustavu Oregona. Za narednih mesec i po dana obavljeno je 3.022 gej i lezbejskih venčanja.
• 5. mart – Sjedinjene Američke Države , Wisconsin – usvaja se ustavni amandman kojim se zabranjuju istopolna venčanja.
• 5. mart – Sjedinjene Američke Države , Kansas – usvaja se amandman o zabrani istopolnih venčanja.
• 5. mart – Sjedinjene Američke Države , California – vrhovni sud Kalifornije naređuje gradu San Francisku da prestane da izdaje venčane listove gej i lezbejskim parovima. San Francisko po prvi put posle 12. februara prestaje da venčava istopolne parove. Istovremeno gradski javni tužilac podnosi tužbu protiv Države Kalifornije zbog protivustvnosti zabrane istopolnoh venčanja.
• 7. mart – umro otvoreno gej glumac Paul Winfield
• 19. mart – Kanada , Quebec – država Quebec se pridružuje Ontariju i Britanskoj Kolumbiji u priznavanju istopolnih brakova.
• 1. april – Kanada , Quebec – sklopljen je prvi gej brak u Quebecu: Michael Hendricks and René Leboeuf su se venčali u Montrealu.
• 20. april – Brazil , Rio Grande do Sul – prva brazilska država koja legalizuje civilnu zajednicu između istopolnih parova.
• 17. maj - Sjedinjene Američke Države , Massachusetts – legalizuju se istopolni brakovi. Massachusetts postaje prva američka država koja legalizuje gej i lezbejske brakove.
• 19. jun - Hrvatska, Zagreb – treća po redu parada ponosa LGBT osoba pod nazivom „Živjela različitost - Vive la difference! “. Cilj parade je bio, između ostalog, i podrška transrodnim osobama.
• 30. jun - Španija – ministar pravde Juan Fernando López Aguilar najavljuje donošenje nekoliko zakona, među kojima su i zakon o istopolnim brakovima, kao i zakon kojim se omogućava transeksualnim i transrodnim osobama da promene svoje ime i zvanični rod, bez obavezne operacije.
• 9. avgust - Nepal – policija napada bar i hapsi 39 članova Društva plavog dijamanta, organizacije koja radi na povećanju svesti o ljudskim pravima gejeva i o AIDS-u, i podigli optužbe zbog „širenja perverzije“. Par dana nakon incidenta, UNAIDS i Human Rights Watch pozivaju vladu Nepala da oslobode uhapšene osobe.
• 12. avgust - Sjedinjene Američke Države , California – vrhovni sud Kalifornije je poništio skoro 4000 brakova gejeva i lezbejki koji su sklopljeni u San Francisku izneđu 12. februara i 11. marta. Donesen je zaključak da je grad prekoračio svoja prava kada je izdavao venčane listove istopolnim parovima ignorišući državni zakon.
• 23. septembar – Sjedinjene Američke Države , California – guverner Arnold Schwarzenegger potpisuje uredbu „SB 1234“ kojom se definiše termin „zločin iz mržnje“ (hate crime) (koji uključuje i nasilje protiv LGBT osoba). Zakon podstiče stvaranje lokalnih protokola, kao i podizanje svesti i treninge o zločinu iz mržnje u policiji.
• 25. septembar - Sjedinjene Američke Države , California – guverner Arnold Schwarzenegger potpisuje akt „AB 2900“ kojim se rodni identitet i seksualna orijentacija ulkjučuju u antidiskriminacione zakone.
• 27. septembar - Sjedinjene Američke Države , California – guverner Arnold Schwarzenegger potpisuje akt „SB 1193“, kojim se dodeljuje 10.000 dolara suprugu/supruzi, odnosno predviđenom korisniku/korisnici, preminulog člana/članice vojske. Uredba važi retroaktivno od 1. marta, 2003. godine za partnere i partnerke LGBT vojnika, odnosno vojnikinja.
• 30. septembar - Sjedinjene Američke Države – održano glasanje o Federal Marriage Amendment-u, koji je dobio 186 glasova „za“ i 227 glasova „protiv“.
• 1. oktobar - Španija – kabinet španskog premijera José Luis Rodríguez Zapatero odobrava zakon o legalizaciji istopolnih brakova. Vlada se nada da će zakon biti izglasan u parlamentu.
• 29. oktobar - Nemačka – proširuju se prava istopolnih registrovnaih parova na usvajanje dece; partner/ka ima pravo da usvoji dete svog/svoje partnera/ke.
• 2. novembar - Sjedinjene Američke Države – George W. Bush je ponovo izabran za predsednika. Na istovremno održanom referendumu 11 država odlučuje da u državne ustave uljuči amandman kojim se zabranjuju istopolni brakovi. U večini tih država zabranjene su i građanske zajednice i domaća partnerstva.
• 18. novembar - Ujedinjeno Kraljevstvo – zakon o civilnim partnerstvima dobija kraljevski pristanak.
• 9. decembar – Novi Zeland – parlament usvaja zakon o civilnoj zajednici, kojim se priznaju istoponi i de facto parovi. zajednici, kojim se priznaju

[edit] 2005.

• 1. januar – Sjedinjene Američke Države , California – kalifornijski zakon „AB 205“, kojim se uređuju domaća partnerstva istopolnih parova, stupa na snagu.
• 1. januar – Nemačka – stupaju na snagu uredbe o usvajanju dece partnera/ki u registrovanim istopolnim parovima.
• 1. februar – Kanada – federalna vlada predstavlja zakon C-38, tzv. Zakon o civilnom braku, koji uređuje istopolne brakove u svim provincijama u Kanadi.
• 1. januar – Sjedinjene Američke Države , Connecticut – usvaja se zakon o civilnim zajednicama, koji treba da stupi na snagu 1. oktobra.
• 23. maj – Sjedinjene Američke Države – na godišnnjoj konferenciji u Atlanti American Psychiatric Association (Američka psihijatrijska asocijacija) izglasava podršku zakonskom priznavanju istopolnih brakova.
• 5. jun – Švajcarska – na referenusmkom izjašanjavanju o građanskoj zajednici za istopolne parove 58% stanovništva daje podršku. Istopolni parovi dobijaju jednaka prava kao venčani parovi u pogledu poreza i penzije, ali nemaju prava da se venčavaju, da usvajaju decu niti na veštačku oplodnju.
• 30. jun – Izrael – na paradi ponosa učetvuje 5.000 osoba uz 1.000 osoba koje protestvuju protiv održavanja parade u Jerusalimu. Parada je prekinuta pošto su anti-gej napadači izboli tri učesnika parade.
• 30. jun – Španija – senat izglasava zakon o istopolnim brakovima.
• 30. jun – Ujedinjeno Kraljevstvo – Metodistička crkva Velike Britanije postaje prava velika hrišćanska denominacija koja daje blagoslov istopolnim zajednicama.
• 30. jun – Sjedinjene Američke Države – LOGO postaje prva LGBT televizija. Ovaj kanal se prati preko digitalne kablovske televizije u 10 miliona domačinstava. Vlasnik kanala je MTV Networks.
• 1. juli – Sjedinjene Američke Države , Texas – grupa vojnih veterana protestvuje protiv guverenera Rick Perryja, kada je ovaj izjavio da bi LGBT vojni veterani trebalo da napuste Teksas. Procenjuje se da u Teksasu živi oko 65.000 LGBT vojnih veterana.
• 3. juli – Španija – zakon o istopolnim brakovima stupa na snagu.
• 5. juli – Uganda – dodaje se ustavni amandman kojim se zabranjuju istopolni brakovi.
• 10. juli - Hrvatska, Zagreb – četvrti Zagreb Pride, pod geslom „Ipak Pride“.

• 19. juli – Iran – dvojica tinejdžera, Mahmoud Asgari i Ayaz Marhoni, su obešeni u Mashadu zbog toga što su bili u gej vezi.
• 20. juli – Kanada – zakon o istopolnom braku prima kraljevski pristanak i stupa na snagu. Prvi venčani par je gej par iz Alberte.
• 7. septembar – Sjedinjene Američke Države , California – vlada izglasava zakon o istopolnim brakovima.
• 29. septembar – Sjedinjene Američke Države , California – guverner Arnold Schwarzenegger stavlja veto na zakon o istopolim parovima izglasan 7. septembra.
• 5. decembar – Ujedinjeno Kraljevstvo – na snagu stupa zakon o civilnom partnerstvu, „Civil Partnership Act 2004 “.
• 28. decembar – Švedska – Švedska crkva (Svenska kyrkan), koja je do 2000. godine bila državna crkva, odlučuje da daje blagoslov istopolnim parovima sa posebnom ceremonijom. Zbog ovakve odluke Ruska pravoslavna crkva prekida odnose sa Švedskom crkvom.

[edit] 2006.

• 1. januar – Sjedinjene Američke Države , California – novi zakon koji štiti transrodne osobe od diskriminacije stupa na snagu.
• 1. januar – Sjedinjene Američke Države , Illinois – novi zakon koji zabranjuje diskriminaciju na osnovu seksualne orijentacije stupa na snagu.
• 26. januar – Češka – zakono o civilnoj zajednici je izglasan u senatu.
• 5. jun – Sjedinjene Američke Države – predsednik George W. Bush ponovo pokreće glasanje o Federal Marriage Amendmentu.
• 7. jun – Sjedinjene Američke Države – Federal Marriage Amendment ponovo ne prolazi glasanje u Senatu.
• 22. jun - Hrvatska, Zagreb – Интерnacionala Pride 2006, Zagreb - "Živ(j)eti slobodno – prvi internacionalna proslava ponosa LGBT osoba i peta takva nanifestacija u Zagrebu. Učestvovali su aktivisti i aktivistkinje iz 13 zemalja i oko 30 organizacija. Podršku su dali i drugi pokretu iz Hrvatske: radnički-sidikalni pokret, feministički pokret, ekološki pokret itd. Интерnacionala Pride je trajao 3 dana.
• 1. juli – Češka – zakon o civilnoj zajednici stupa na snagu.
• 23. juli – Slovenija – zakon o registrovanom parterstvu istopolnih parova stupa na snagu.
• 26. juli – Kanada , Montreal – otvorene su prve svetske Outgames, LGBT sportsko takmičenje.
• 17. septembar – Nemačka , Berlin – gej političar Klaus Wowereit je ponov izabran za gradonačelinka Berlina.
• 14. novembar - Južnoafrička republika - Parlament je doneo zakon o istopolnim brakovima sa 230 glasova "za" i 41 "protiv".^[1]

[edit] Reference