Transrodnost

From Wikipedia

Transrodnost je kulturni i politički obrazac i oznaka ličnog doživljaja prevazilaženja tradicionalnih binarnih polno-rodnih podela na relaciji muško-žensko.

Transrodnost je oznaka za rodne identitete osoba (muški, ženski, oba, nijedan), koje se ne uklapaju u tradicionalne binarne modele polno/rodnih podela, odnosno osoba čiji rodni identitet nije jednak njihovom polu.

Transrodne osobe mogu imati karatkeristike koje su povezane sa jednim rodom (koji je drugačiji u odnosu na njihov pol), zatim karakteristike oba roda, mogu se definisati negde između u rodnom kontinuumu ili mogu biti van rodnih definicija.

Sadržaj/Садржај 1 Poreklo reči 2 Transrodni identiteti 3 Transrodnost i seksualna orijentacija 4 Društveni odnos 5 Vidi dalje 6 Spoljne veze

[edit] Poreklo reči

LGBT i Queer kultura
Identiteti
Lezbejka • Gej • Bi • Queer • Trans-identiteti • Transžena • Transmuškarac
Osnovni pojmovi
Rod • Pol • Seksualnost • Seksualna orijentacija
Kultura
Zajednica • LGBT simboli • Parada • Queer teorija • Gej ikona • Gej himna • Sleng • Gej kvart • Drag • Film • Poznate LGBT osobe • Sport
Istorija
Hronologija • Pokret • LGBT istorija na Balkanu
Prava
Brak • Partnerstvo • Roditeljstvo • Usvajanje dece • LGBT prava na Balkanu
Dalje teme
Feminizam • Mirovni pokret • Ljudska prava • LGBT i religija
uredi

Termin transrodnost (transrodan, -a, -o) dolazi kao prevod engleske reči transgender (IPA: [tɝans dʒɛn dɝ]), koja ima isto značenje. U srpskohrvatskom jeziku prisutne su obe reči, s tim što reč „transrodnost“ u poslednje vreme počinje da dobija prednost u upotrebi nad rečju „transgender“.

Termin „transgender“ skovala je 1970-ih Virginia Prince po ugledu na reč transseksualnost (transsexual), da bi označila osobe koje nemaju potrebu ili želju da promene pol, kao i one osobe, koje se ne definišu potpuno i striktno kao muške ili ženske, već se nalaze negde između.

Do 1990-ih reč je korišćena u užem značenju, odnoseći se samo na osobe koje žive sa rodnim identitetom suprotnim njihovom polu, međutim, od nedavno reč se koristi da označi sve koji/e ne podražavaju tradionalne rodne uloge muškaraca ili žena.

[edit] Transrodni identiteti

Transrodnost uključuje niz često preklapajućih identiteta, koje je ponekada u konkretnim slučajevima teško jasno razdvojiti. Iako je ova reč nastala da bi se napravila distinkcija sa transseksualnošću, danas se transseksualnost često podvodi pod jedan od oblika transrodnosti. Transrodnost obuhvata: transvestizam, cross dressing (kod nas često nazivano preoblačenjem), svesno androgine osobe, genderqueer osobe, kao i drag queensice i drag kingove.

Postoje, takođe, rasprave o tome da li interseksualnost spada u jedan od oblika transrodnosti. Međutim, neke interseksaulne osobe prihvataju rod koji im je pripisan po rođenju. Druge, koje se ne slažu sa pripisanim rodom, mogu imati identitet transrodnih osoba.

„Transvestitski fetišizam“ se obično ne uključuje u opseg termina tranrodnost, jer predstavlja parafiliju, a ne pitanje rodnog identiteta.

Neke od pojava koje spadaju u oblike transrodnosti smatraju se u medicini poremećajem rodnog identiteta ili rodnom disforijom. Ipak, mnoge transrodne osobe se ne slažu sa ovakvim klasifikovanjem transrodnosti i radije govore o varijantama ljudskog ponašanja, nego o poremećaju.

Drugi problem koji se javlja jeste činjenica da je mali broj psihijatara upoznat sa transrodnošću, tako da osobe koje im se jave za pomoć, često moraju i same da ih upućuju u osnove transrodnog pitanja. Oni psihijatri/nje koji pretenduju na poznavanje problema, često smatraju da je tranzicija najbolje moguće rešenje, po modelu kakav se primenjuje kod transseksuanlost. Međutim, ovakvo rešenje ne odgovara većini transrodnih osoba, posebno ne odgovara onim koje nemaju striktno muški ili ženski rodni identitet.

[edit] Transrodnost i seksualna orijentacija

Rodni identiteti i seksualna orijentacija su u osnovi različiti koncepti. Dok (trans)rodni identitet označava naše doživljavanje nas samih u odnosu na društveno date rodne uloge, seksualna orijentacija predstavlja naš erotski odnos prema drugim osobama. Seksualna orijentacija kod transrodnih osoba varira kao i kod cisrodnih osoba.

[edit] Društveni odnos

Iako rodne uloge predstavljaju društvene konstrukte, koje zavise od datih društveno-istorijskih prilika, one predstavljaju bazu socijalne interakcije i svako odstupanje od pretpostaljvenih modela se „lako“ uočava. Odnos, međutim, prema osobama koje se ne uklapaju u date rodne modele nije jednak u svim društvima. Dok su u nekim kulturama i/ili istorijskim trenucima transrodne osobe bile vrlo poštovane i bila im je dodeljivana posebna društvena uloga, posebno u sakralnim institucijama, u drugima su proganjane, osuđivane, kažnjavane, pa čak i ubijane. Iako se savremeno zapadnjačko društvo, orijentisano na poštovanje ljudskih prava i toleranciju prema različitostima, postepeno liberalnizuje po pitanju prihvatanja transrodnih osoba, ipak je i dalje prisutna velika mržnja i netrpeljivost prema njima, takozvana transfobija.

Rezultati istraživnaja, koje su u Srbiji radile dve LGBT organizacije Lambda i Labris 2005. godine, pokazuju da osobe koje imaju „drugačije rodno izražavanje“ znatno više trpe nasilje motivisano mržnjom nego gejevi i lezbejke Template:Fact.

[edit] Vidi dalje

• Spisak transrodnih osoba
• Cisrodnost
• LGBT simboli
• Spisak LGBT filmova
• Pregled LGBT istorije

[edit] Spoljne veze

• Zbornik konferencije: Transgresija roda
• Rodno izražavanje: UNCHR intervencija (Ženeva, 60. zasjedanje)
• Jelena Poštić: Transgresija roda
• Jelena Poštić: Transrodnost
• Jelena Poštić: Transfeminizam
• Hanne Blank: Transfeminizam
• Obraćanje transrodnih osoba hrvatskoj javnosti na Zg Pride-u 2004