Parada ponosa LGBT osoba
From Wikipedia
 Uključite se i pomozite Wikipediji proširujući ovaj članak! |
Parada ponosa LGBT osoba je deo godišnje festivalske proslave ponosa LGBT osoba, koja se održava u većim gradovima širom sveta. Pored karnevalske zabave, parade ponosa imaju i politički značaj usmeravanja pažnje javnosti na LGBT ljudska prava.
Većina parada se održava sredinom godine, kako bi se održala tradicija obeležavanja [Dan ponosa LGBT osoba|Dana ponosa LGBT osoba]].
Sadržaj/Садржај |
[edit] Istorija
| LGBT i Queer kultura |
|---|
 |
| Identiteti |
| Lezbejka • Gej • Bi • Queer • Trans-identiteti • Transžena • Transmuškarac |
| Osnovni pojmovi |
| Rod • Pol • Seksualnost • Seksualna orijentacija |
| Kultura |
| Zajednica • LGBT simboli • Parada • Queer teorija • Gej ikona • Gej himna • Sleng • Gej kvart • Drag • Film • Poznate LGBT osobe • Sport |
| Istorija |
| Hronologija • Pokret • LGBT istorija na Balkanu |
| Prava |
| Brak • Partnerstvo • Roditeljstvo • Usvajanje dece • LGBT prava na Balkanu |
| Dalje teme |
| Feminizam • Mirovni pokret • Ljudska prava • LGBT i religija |
| uredi |
Parada ponosa svoje početke ima u tzv. „Stounvolskoj revoluciji“, događaju koji se desio 27./28. juna, 1969. godine u klubu „Stonewall Inn“ u njujorškom kvartu Greenwich Village. Tom prilikom su se drag queensice pobunile protiv policijske racije, maltretiranja i hapšenja. Ovaj događaj se smatra jednim od najvažnijih događaja u istoriji LGBT pokreta i početkom savremene borbe za LGBT ljudska prava. Naredne godine, 28.6. Gay Liberation Front, pod koordinacijom Brende Howard, organizovao je prvi marš u Njujorku u znak obeležavanja Stounvolske revolucije. Učesnici i učesnice prve parade marširali su od Greenwich Villagea do Central Parka. U isto vreme LGBT osobe organizovale su sliče marševe u Los Anđelesu i San Francisku.
Prve parade su imale značajnu političku ulogu u emancipaciji LGBT osoba, jačanju vidljivosti i postavljanju zahteva za poštovanje prava osoba drugačije seksualne orijentacije. U Njujorku i Atlanti ovi marševi su se nazivali „Gay Liberation Marches“, a na Zapadnoj obali „Gay Freedom Marches“. Osamdesetih godina, međutim, konzervativnije strue u okviru LGBT zajednice dobijaju veću snagu, preuzimaju kontrolu nad ovim marševima i nazive „Gay Liberation“ (gej oslobađanje) odnosno „Gay Freedom“ (gej sloboda) ztamenjuju „Gay Pride“ (gej ponos).
U homofobičnim sredinama parade ponosa imaju i dalje ozbiljniji scenario i veći akcenat na politički značaj ovakvog okupljanja. U sredinama sa većim nivoom prihvatanja LGBT osoba parade imaju pretežno zabavni karakter, nalik na karnevale u katoličkim zemljama pre početka Velikog posta, kao što su Karneval u Veneciji ili Karneval u Rio de Žaneiru, sa raskošnim kostimima, muzikom i uličnom povorkom i plesom.
[edit] Parade ponosa LGBT osoba u državama bivše SFRJ
Od bivših republika SFRJ samo Slovenija i Hrvatska redovno organizuju parade ponosa; prva parada ponosa u Srbiji je bila prekinuta napadom klero-nacističkih grupa; a ostale republike još uvek nisu organizovale javne proslave dana ponosa.
[edit] Slovenija
Prva parada ponosa u Ljubljani održana je 6. jula, 2001. godine. Do sada je održano 6 parada koje su prošle bez incidenata i bez potrebe za većim policijskim obezbeđenjem.
[edit] Hrvatska
Prva parada u Zagrebu održana je 2002. godine uz jako prisustvo policije. Prisustvo policije je narednih godina bilo još veće, što je i rezurtiralo time da nema većih incidenata. Od 2002. godine parada ponosa u Zagrebu održava se redovno. Poslednje godine, 2006. parada je išla pod nazivom „Internacionala pride“, okupljajući LGBT aktivističku scenu iz cele jugoistočne Evrope. Glavni organizator parade je lezbejska grupa Kontra iz Zagreba.
[edit] Srbija
Parada ponosa organizovna je 30. juna 2001. godine, skoro godinu dana posle promene režima Slobodna Miloševića. Učesnike i učesnice parade napali su navijači fudbalskih klubova, skinheadsi, ultra-nacionalističke grupe, kao što je Obraz, simpatizeri nacionalističkih stranaka uz prisutvo i podstrek sveštenika Srpske pravoslavne crkve. Policija nije bila pripremljena da reaguje i odgovorila je tek kada su i sami policajci bili napadnuti. Tom prilikom povređeno je više učesnika i učesnica parade ponosa. Vlada i državni zvaničnici se nikada oficijalno nisu oglasili povodom ovog događaja.
Drugo održavanje parade ponosa u Beogradu najavljivano je za 2004. godinu. Pripreme su trajale oko šest meseci, ali se od parade odustalo iz bezednosnih razloga posle paljena džamija u Nišu i Beogradu, 17. marta, 2004. godine.
[edit] Europride
Europride je najveća internacionalna parada ponosa LGBT osoba koja se održava u Evropi. Svake godine grad domaćin je jedan od Evropskih gradova, koji, po pravilu, ima tradiciju održavanja parada ponosa i značajnu LGBT zajednicu. Prvi put Europride je održan u Londonu 1992. godine.
[edit] Vidi još
- Stounvolska revolucija
- Dan ponosa LGBT osoba
- Ponos LGBT osoba
- Istorija LGBT pokreta
- LGBT istorija
- LGBT kultura
