From Wikipedia
[edit] 26. januar - 26. siječnja
[edit] Događaji
- 1500. španski moreplovac Visente Janjes Pinson otkrio Brazil.
- 1531. snažan zemljotres pogodio Portugal, glavni grad Lisabon potpuno razoren, a poginulo više od 30.000 osoba.
- 1699. potpisan Karlovački mir, kojim je posle 16 godina okončan rat Turske i Svete alijanse. Sporazumom koji su u Sremskim Karlovcima s Turskom sklopile Austrija, Rusija, Poljska i Venecija Turci izgubili Ugarsku, Slavoniju, Liku i Baniju, zadržali Banat i deo Srema do Mitrovice. Venecija dobila srednju Dalmaciju, Boku Kotorsku do Risna i Moreju.
- 1788. - do Australije doplovili brodovi s prvim kažnjenicima iz Velike Britanije u Botany Bay - početak naseljavanja Australije koji se danas slavi kao Državni praznik Australije.
- 1841. - Velika Britanija okupirala kineski Hong Kong.
- 1885. sudanski ustanici Muhameda Ahmeda Abdule zauzeli Kartum i pogubili engleskog generala Čarlsa Gordona. Britanci ponovo preuzeli vlast 1898, a Sudan ostao pod britanskom vlašću do 1.1. 1956.
- 1905. kod PretorijPretorije u Južnoj Africi pronađen najveći dijamant na svetu, „Kalinan“. U sirovom stanju težio 622 grama i imao 3.106 karata.
- 1930. Mahatma Gandi, lider pokreta za nezavisnost Indije, počeo marš kroz Indiju zbog poreza na so. „Marš soli“ trebalo da ohrabri Indijce da samostalno proizvode so kao simbol nezavisnosti.
- 1934. potpisan desetogodišnji nemačko-poljski pakt o nenapadanju, koji je Hitler prekršio napadom na Poljsku 1.9. 1939.
- 1935. izašao prvi broj beogradskog nedeljnika „Nedeljne informativne novine“.
- 1942. prve američke trupe u Drugom svetskom ratu stigle u Evropu, u Severnu Irsku, a u borbe na evropskom ratištu uključile se 1943. napadom na Italiju.
- 1947. u avionskoj nesreći u Danskoj poginuo švedski prestolonaslednik Gustav Adolf. Bez oca ostalo petoro dece, među kojima sadašnji kralj Švedske Karl Gustav XVI.
- 1950. Indija formalno proglašena republikom u okviru Britanskog komonvelta.
- 1965. hindi postao zvaničan jezik Indije, što je izazvalo nemire na jugu zemlje, gde stanovništvo govori drugim jezicima, pa je Vlada Indije u februaru 1965. odlučila da u zvaničnoj upotrebi ostane i engleski.
- 1972. iznad Čehoslovačke, posle eksplozije podmetnute bombe, pao avion JAT „DC-9“ na liniji Kopenhagen-Beograd. Poginulo 26 putnika i članova posade, preživela jedino stjuardesa Vesna Vulović.
- 1993. književnik Václav Havel izabran za predsednika nove Češke Republike, posle raspada Čehoslovačke federacije.
- 1994. Rumunija kao prva zemlja iz bivšeg Varšavskog pakta potpisala dokument NATO „Partnerstvo za mir“.
- 1996. Senat SAD odobrio sporazum „Start 2“ o smanjenju broja američkih i ruskih strateških nuklearnih raketa.
- 2000. Haški tribunal doneo konačnu presudu bosanskom Srbinu Dušku Tadiću u postupku koji je trajao skoro četiri godine. Prvi čovek kom je suđeno za zločine počinjene tokom rata u Bosni, od 1992. do 1995, osuđen na 20 godina zatvora.
- 2001. u zemljotresu jačine 7,7 stepeni Rihterove skale u zapadnoj Indiji poginulo oko 18.000 ljudi.
[edit] Rođenja
- 1862 - David Hilbert, nemački matematičar (u. 1943)
- 1877 - Kees Van Dongen, francuski slikar nizozemskog podrijekla (u. 1968.)
- 1922 - Akio Morita, japanski biznismen, tvorac Sonija (u. 1999)
- 1971 - Dorijan Gregori, američki glumac
- 1823 - engleski lekar Edvard Džener, koji je 1796. izumeo vakcinu protiv velikih boginja.
- 1891 - nemački inženjer Nikolaus August Oto, koji je 1861. napravio prvi benzinski motor, a 1876. izumeo četvorotaktni motor sa unutrašnjim sagorevanjem, poznat kao „Oto-motor“.
- 1962. - Fran Lhotka, skladatelj i dirigent češkog porijekla (r. 1883.)
- 1990. - Ava Gardner, američka filmska glumica (r. 1922.) Snimila oko 60 filmova.
[edit] Praznici i dani sećanja
