|
Wikipedia an lenga piemontèisa
La wikipedia a l'é la pì gran enciclopedìa dël mond ant sla Ragnà, e costa a l'è soa edission an piemontèis.
Chi a veul consulté dël material a peul
- -sërchelo con la funsion sërca ambelessì a la man ësnista,
- -dovré la lista dij contnù për categorìe ambelessì dzora a la man drita.
Coma tute le edission dla wiki, ëdcò costa a l'é faita dal travaj d'académich, student e gent normal, tùit volontari che a travajo ansema për feje servissi a la comun-a dij parlant ëd na lenga.
Un travaj dont na part a peul esse soa!.
Vira person-a a l'ha un chèich sò setor ëd competensa, na materia andoa che a peul giuteje a tùit a amprende, ën butand a disposission ëd tuti soa conossensa. Conossensa che a peul ven-e da na specialisassion dë studi, n'esperiensa ëd travaj ò pura bele mach da un passatemp.
Tuti a peulo e a devo nen mach pijé, ma ëdcò travajé për j'àutri. Donca pijomla da dësgagià. A l'é franch normal che un a sia miraco nen vàire sigur ëd soa grafìa e gramàtica, ma sòn a l'é pro nen un gran sagrin. Ël material a ven controlà, la grafìa quand a venta rangela i la rangioma, ma j'informassion antant a resto e a-j servo a tùit, dzortut aj cit.
Chi a l'é neuv ambelessì a peul registresse coma utent e fesse soa pàgina utent, për pijé l'andi a scrive e modifiché ëd test. Lë stranòm (nickname) che un as sern a peul esse an piemontèis, a-i é pa gnun-a manca dë dovré ij caràter dl'anglèis. Ën visitand la Piòla dël Paotass as peulo trovesse ëd neuve ansima al proget, ëd pàgine d'agiut e dë spiegon técnich dzora a coma che a sia mej travajé.
|
|
|
N'artìcol: Metropolitan-a ëd Turin
La Metropolitan-a ëd Turin a l’è un mès ëd traspòrt pùblich provist dël sistema ëd guida automàtica VAL, ativà ant soa prima part ël 4 fërvé 2006 an ocasion dij XX Gieugh Olìmpich Invernaj.
Travaj danans a la stassion ëd Pòrta Neuva
A diferensa ëd Roma e Milan, per vàire agn a Turin a-i è mai stàit un servissi ëd metropolitan-a, contut che ant j’agn ’30 dël Neuvsent, con la ricostrussion dla central via Roma, a fussa stàit creà un tunnel sota la strà ch’a l'avrìa dvù fé part d’una linea soteranea. Mach ant ël november 1995 a l’è stait aprovà ël proget ëd la linea Camp Vòl – Pòrta Neuva, dal confin òvest ëd la sità, a le pòrte ëd Colegn, fin-a a la prinsipal stassion dij tren; belavans a j’ero nen ij finansiament per soa costrussion. Ant l’avril dël 1999 a l’è stàit garantì finalment un finanssiament al 60%; ant l’istess ani a l’è stait aprovà ël progèt ch’a l’avrìa giontà aj 9,6 km ëd la linea d'àotri 4,6 km, për slonghé ël percors da Pòrta Neuva fin-a a la stassion dël Lingòt. Ij travaj a son ancaminasse ufissialment ël 19 dzèmber 2000.
Ant la galerìa a viagio ij tren VAL
Ël prim trat, da Fermi a Pòrta Neuva, a l’è longh 9,6 km e a conten 15 stassion. Për l’aspet tecnich, la metropolitan-a ëd Turin a costituiss la còpia precisa ëd la metropolitan-a ëd Lille, an Fransa: a l’han mantenù le mideme mzure e dimension. La GTT (Gruppo Torinese Trasporti), ch’a gestiss l’euvra, a vàluta che për cost trat-sì ël temp ëd përcorensa medi a sarà ëd 15 minute. La stassion Fermi, la stassion sucessiva Paradis e ’l depòsit dij tren as treuvo ant ël comun ëd Colegn. Intrand ant la sità, la metropolitan-a a cor sota ‘l longh Cors Fransa, për peui viré vers Pòrta Susa, passé sota Cors Vitòrio Emanuel II e argionze la stassion ëd Pòrta Neuva.
An sle banchin-e dle stassion le pòrte ëd sicurëssa a ampedisso l'intrada për asard ansima aj binari
La galerìa ch’a porta ij tren dal depòsit ëd Colegn fin-a a la veja stassion ëd Pòrta Susa a l’é stàita terminà ant ël giugn dël 2004. Ël 4 fërvé 2006 a l’è stàit inaugurà ël tragit Fermi-XVIII Dzèmber; lë pcit tragit XVIII Dzèmber-Pòrta Neuva a sarà druvert ant ël giugn 2007.
Ij travaj për la costrussion dël tragit Pòrta Neuva-Lingòt a son ancaminasse ant ël 2006 e a dovrìo terminé ant ël 2010. Ël cost ëd la realisassion dël proget antregh, da Colegn al Lingòt, a dovrìa esse d’apopré 966 milion d’euro.
Le stassion, ch’a disto an media 550 m, a l’han na longhëssa ëd 60 m, e a son përtant adate a arsèive ij tren ch’a l’han na longhëssa ëd 52 m e na capacità ëd 440 passagé. Mach le stassion dë scambi Pòrta Neuva e Pòrta Susa a l’avran dle dimension pì grande. Le stassion a son stàite disegnà da l’Ëstudi Bernhard Kohn & Associés. Ël sistema dovrà a l’è ël VAL, progetà da l’asienda fransèisa Matra, catà da Siemens e integrà ant ël Siemens Transportation System.
Con na velocità media ëd 32 km/h, la capacità dla linea a sarà ëd 15000 passagé l’ora an minca sens ëd marcia. L’antrames ëd temp antra ël passagi ëd doi tren a sarà mach ëd doi minute ant j’ore pì traficà. A son ëdcò previst dij prolongament dël tragit, a parte dal 2010, a òvest ëd Colegn vers Rosta e a sud dël Lingòt vers Piassa Bengasi. A son ëdcò an camin ch’a progeto la sconda linea ëd metropolitan-a: l’orientament general a sarà nòrd-sud e a passerà për ël sènter sitadin (Piassa Castel), ancrosiand la Metro 1 a Pòrta Neuva. A smija sicur ch’a partirà da Orbassan, ma a l’è ancor incerta l’àutra destinassion (Mapan, San Mò o Venarìa). Vardé ambelessì për lese tut l'artìcol
|
|
Na figura
Omèt a l'é miraco un-a dle pì veje paròle piemontèise, e nen mach piemontèise... Lese l'artìcol
N'omèt che a marca ël senté aranda d'un giassé.
|
|
Na nassion
La Repùblica Argentin-a a l'è un pais dl'América meridional. Avzin l'Argentin-a o-i son ël Brasil, l'Uruguai, ël Paraguai, la Bolivia e ël Cile. A l'è na repùblica federal compòsta da province. A l'è bagnaja da l'océan Atlàntich. Le sità pì amportant i son la capital Buenos Aires, Rosario, Còrdoba, Santa Fè, San Miguel de Tucuman, Bahìa Blanca, Mendoza e La Plata... Lese tut l'artìcol
|
|
|
