Francis Drake
Z Wikipedii
Sir Francis Drake (hiszp. el Draque), (ur. ok. 1543 r. - zm. 28 stycznia 1596 r.), najsławniejszy z korsarzy, czyli piratów w oficjalnej służbie korony angielskiej. W latach 1577-1580 odbył wyprawę dookoła świata.
Spis treści |
[edytuj] Młodość
Francis Drake urodził się, w Tavistock w hrabstwie Devon. Data jego urodzin nie jest dokładnie znana, możliwe, że urodził się już w 1535, przyjmowany jest też 1540. Był najstarszym z dwunastu synów fanatycznego protestanta, który na początku lat pięćdziesiątych wieku XVI przeniósł się do Kentu. Tam jego liczna i uboga rodzina żyła w skrajnej nędzy na rozpadającym się, przeciekającym wraku statku. Statek ten był pierwszym domem, jaki Drake zapamiętał. W dwunastym roku życia został chłopcem okrętowym. Wykształcenie uzyskał dzięki pomocy dalekiego krewnego, magnata i znanego żeglarza sir Johna Hawkinsa, w którego wyprawach Drake brał udział we wczesnej młodości. W wieku 18 lat poprowadził po raz pierwszy samodzielnie statek, odbywając rejs z Anglii do Zatoki Biskajskiej. W roku 1567 dowodził statkiem Judith, który wraz z innymi jednostkami Hawkinsa dokonywał napadów na Hiszpanów koło wybrzeży Ameryki.
[edytuj] Wyprawy korsarskie
W II połowie XVI wieku, gdy Anglia w niewypowiedzianej wojnie na morzu walczyła o pokonanie monopolu Hiszpanii i Portugalii w handlu zamorskim i zdobyczach kolonialnych, Drake wsławił się złupieniem wielu miast Nowego Świata, oraz zdobyciem wielu statków portugalskich i hiszpańskich. Około 1563 Drake po raz pierwszy pożeglował na hiszpańskie wybrzeża Morza Karaibskiego, skąd wypływały hiszpańskie statki ze srebrem. Hiszpanie uważali go za zwykłego pirata, lecz dla Anglii był przede wszystkim wielkim żeglarzem i korsarzem. Bitwa stoczona z siłami hiszpańskimi podczas jego drugiej wyprawy, zaskarbiła mu sympatię królowej Elżbiety. Najbardziej znanym dokonaniem Drake'a z tego okresu było zdobycie hiszpańskiej karawany srebrnych statków w marcu 1573 pod Nombre de Dios.
Drake był typem żeglarza-nawigatora, człowiekiem dbającym o precyzyjne wykonywanie map odkrytych lądów, był również piratem-gentlemanem – nie zabijał bez powodu, a jeńcom okazywał często wyszukaną gościnność.
[edytuj] Wyprawa dookoła świata
W 1577, na polecenie królowej, Drake podjął wyprawę przeciw hiszpańskim posiadłościom na zachodnim wybrzeżu Ameryki, która przekształciła się następnie w pierwszą angielską wyprawę dookoła świata, drugą po wyprawie Magellana.
Drake wypłynął w grudniu 1577 z Plymouth w Anglii z ponad 150 ludźmi załogi i pięcioma statkami:
- galeon Pelican przemianowany później na Golden Hind (150 ton, 18 armat), okręt flagowy dowodzony przez Drake'a
- galeon Elizabeth (80 ton, 16 armat) dowodzony przez Johna Wintera
- karawela Marigold (30 ton, 16 armat) dowodzona przez Johna Thomasa (niektóre źródła podają, że był to bark)
- karaka Swan (50 ton, 5 armat) dowodzona przez Johna Chestera
- pinka Christopher (15 ton, 1 armata) dowodzona przez Toma Moone'a
Po przepłynięciu Atlantyku, dwa statki musiały zostać porzucone na wschodnim wybrzeżu Ameryki Południowej. Trzy pozostałe przepłynęły Cieśniną Magellana na Pacyfik. Sztormy zniszczyły jeden statek i spowodowały konieczność zawrócenia drugiego. Drake popłynął dalej na północ, wzdłuż zachodniego wybrzeża Ameryki Południowej na ostatnim statku "Golden Hind" (Złota Łania). Odebrał Hiszpanom wyłączność na obecność na Pacyfiku (do tej pory wozili złoto na nieuzbrojonych statkach), łupiąc wszystko po drodze, co tylko się dało, zdobywając hiszpańskie statki i atakując porty. Poszukując przejścia północnego na Atlantyk, dopłynął aż do obecnej granicy USA z Kanadą. Nie znajdując oczekiwanego połączenia, skierował się na południe, obejmując oficjalnie (aczkolwiek czysto teoretycznie) w posiadanie królowej angielskiej odkrytą przez siebie Kalifornię (jako Nowy Albion).
Po naprawach statku, Drake wyruszył na zachód przez Pacyfik, dopływając po kilku miesiącach do Moluków. Płynąc dalej na zachód, robiąc przystanki po drodze, następnie opływając Afrykę, dotarł z powrotem do Anglii we wrześniu 1580, przywożąc ze sobą ładunek przypraw korzennych i hiszpańskie skarby. Wyprawa okazała się olbrzymim sukcesem finansowym.
W 1581 został podniesiony przez królową Elżbietę do godności szlachcica (w uznaniu jego zasług, nie stało się to na dworze królowej, a na pokładzie jego statku "Golden Hind"), został również admirałem. Zdobył wielki majątek, przysparzając równie wielkich dochodów Koronie. Początkowo krewni, arystokracja, oraz sama królowa potajemnie finansowali wyprawy Drake'a i jemu podobnych, czerpiąc z nich nielegalne i niemałe zyski. Z czasem na swą działalność piracką Francis Drake dostał licencję królowej stając się korsarzem, a w swoich dalekich morskich podróżach oprócz grabieży wypełniał również w imieniu Korony misje dyplomatyczne.
W 1586 roku przywiózł z wysp Morza Karaibskiego do Anglii pierwszy ładunek tytoniu.
[edytuj] Wiceadmirał
Był równie dobry w samotnych wyprawach pirackich, jak i w dowodzeniu wielkimi flotami inwazyjnymi z dobrze prowadzonymi operacjami wojsk lądowych. Zawierał doraźne sojusze w wyprawach łupieżczych zarówno z kapitanami statków innych bander, jak i z partyzantką murzyńską w Ameryce Łacińskiej. W 1588 jako wiceadmirał floty angielskiej (pod rozkazami lorda Charlesa Howarda of Effingham), wziął udział w rozgromieniu na Kanale La Manche Wielkiej Armady – floty inwazyjnej hiszpańskiego króla Filipa. Napadał także na porty w Hiszpanii, Portugalii i na Azorach – jednak z czasem popadł w niełaskę królowej oskarżany o zbytnie sprzyjanie prywatnym interesom podczas oficjalnych działań floty Korony – pomimo, że nieraz był głównodowodzącym tych sił.
[edytuj] Ostatnie lata
Jego ostatnie wyprawy wojenno-rabunkowe do Hiszpanii i na Karaiby na czele połączonych flot Królowej i inwestorów prywatnych zakończyły się klęskami. Zmarł na morzu na dyzenterię 28 stycznia 1596 roku, w czasie kolejnej wyprawy pirackiej do Indii Zachodnich, złożony postępującą chorobą, febrą i załamany brakiem powodzenia w ostatnich wyprawach. Jego ciało wrzucono w ołowianej trumnie do Morza Karaibskiego. Umarł jednak jako człowiek bardzo bogaty, szanowany i otoczony wręcz legendarnym podziwem zarówno wśród swoich jak i przeciwników. Był największym żeglarzem swoich czasów. Jego imieniem została nazwana cieśnina między Ameryką Południową i Antarktydą – Cieśnina Drake'a.
[edytuj] Ciekawostka
Pomnik Drake'a stojący w niemieckim Offenburgu przedstawia wielkiego pirata z kwiatkiem w ręku. To kwiat ziemniaka. Napis na postumencie głosi "Sir Francisowi Drake'owi, który rozpowszechnił ziemniaki w Europie. Miliony rolników całego świata błogosławią jego nieśmiertelną pamięć. To ulga dla biedaków, bezcenny dar Boży, łagodzący okrutną nędze".
[edytuj] Bibliografia
- John Cummins - "Francis Drake" (PIW, 2000)
