Ciechanów

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Ciechanów – wieś w woj. dolnośląskim, w pow. górowskim, w gminie Jemielno.

Współrzędne: 52°52' N 020°38' E

Ciechanów

Herb Ciechanowa

Dewiza: brak

Gmina
- rodzaj

Ciechanów
miejska

Założono

XI wiek

Prawa miejskie

1266

Prezydent

Waldemar Wardziński

Powierzchnia

32,51 km²

Położenie

52° 52' N
20° 38' E

Wysokość

150-200 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2005)
- liczba ludności
- gęstość

46 112
1418,4 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

06-400 do 06-413

Tablice rejestracyjne

WCI

TERC10
(TERYT)

1141802011

Miasta partnerskie

Meudon

Haldensleben

Chmielnicki

Brezno

Położenie na mapie Polski

Urząd miejski³

Rynek 6
06-400 Ciechanów
tel. 23 672-47-93; faks 23 672-29-63

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Ciechanów – miasto i gmina w województwie mazowieckim, siedziba powiatu ciechanowskiego. W latach 1975-1998 miasto było stolicą województwa ciechanowskiego.

Według danych z 30 czerwca 2005², miasto miało 46 112 mieszkańców.

Miasto położone jest ok. 100 km na północ od Warszawy, nad rzeką Łydynią. Powierzchnia 32,51 km². Ciechanów był stolicą województwa ciechanowskiego w latach 1975-1998.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Ciechanów ma obszar 32,51 km², w tym:

użytki rolne: 58%
użytki leśne: 3%

Miasto stanowi 3,06% powierzchni powiatu.

[edytuj] Demografia

Dane z 30 czerwca 2005²:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	46 112	100	24 124	52,3	21 988	47,7
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	1418,4		742,0		676,3

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1284,08 zł.

[edytuj] Historia

Zamek Książąt Mazowieckich w Ciechanowie

Kamienica Brudnickich

Kamienica Baranowskich

Wieża ciśnień

Ciechanów ma bardzo burzliwą historię, naznaczoną fazami rozwoju i upadku z powodu wojen i najazdów.

Historycy podają, że w Ciechanowie, w miejscu gdzie dziś stoi kościół Farny, w czasach pogańskich stała świątynia Swarożyca, a pobliska góra zwana dziś Farską, nosiła wówczas nazwę Góry Swarożyca, lub po prostu Swarskiej Góry. Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1065 r. z dokumentu mogilnickiego wydanego przez Bolesława Śmiałego. W XII w. gród był wielokrotnie najeżdżany przez Pomorzan, Prusów i Jaćwingów, Litwinów, a później przez zakon krzyżacki.

W 1266 r. książę czerski Konrad II nadał Ciechanowowi prawa miejskie.

Pomyślny okres dla miasta trwał od XIV do XVI w. W tym czasie liczba mieszkańców sięgnęła 5 tys. Kupcy ciechanowscy handlowali nawet z odległymi miastami, odbywały się wielkie targi i zjazdy rycerstwa. Pod koniec XIV w., na mokradłach Łydyni książę Siemowit III rozpoczął budowę zamku. Jego syn Janusz I sprowadził do Ciechanowa zakon augustianów, którzy rozpoczęli w połowie XV w. budowę kościoła i klasztoru (obecnie kościół pw. św. Tekli)

W 1526 r. po śmierci ostatnich książąt mazowieckich Ciechanów włączono do Korony. Miasto i okolice zostały przekazane jako wiano ślubne królowej Bonie, która przyczyniła się znacznie do rozwoju miasta.

W 1559 r. spisano w Ciechanowie prawo bartne po raz pierwszy w Polsce jako samodzielny dokument. Obejmowało ono starostwa przasnyskie oraz ciechanowskie.

Wraz z wiekiem XVII nastąpił powolny upadek miasta, spowodowany najazdami szwedzkimi i pożarami. Ciechanów długo nie mógł powrócić do dawnej świetności.

Po II rozbiorze Polski Sejm Rzeczypospolitej podniósł miasta do rangi stolicy województwa. Po III rozbiorze Ciechanów stał się prowincjonalnym miastem w powiecie przasnyskim.

W 1806 r. podczas kampanii Napoleona na Mazowszu miasto zostało ograbione i zniszczone. W XIX w. ludność Ciechanowa aktywnie wspierała dążenia niepodległościowe. W okolicy toczyło się wiele walk powstańczych. Pod koniec XIX w. nastąpiło ożywienie gospodarcze. W 1864 r. zbudowano tu pierwszy na Mazowszu browar parowy. Trzy lata później Ciechanów stał się miastem powiatowym. W 1877 r. dotarła tu kolej nadwiślańska, a w 1882 r. wybudowano cukrownię.

Wybuch I wojny światowej i kilkakrotne zniszczenie, zahamowały rozwój miasta. W 1915 r. pod Ciechanowem przebiegała linia frontu niemiecko-rosyjskiego.

Ważną rolę odegrał Ciechanów w okresie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. podczas bitwy nad Wkrą. Miasto stanowiło ważny punkt obrony bolszewickiej (mieścił się tu sztab korpusu). Wypad 203 pułku ułanów 15 sierpnia 1920 r. doprowadził do zajęcia, rozbicia sztabu i zniszczenia głównego ośrodka łączności, co stworzyło dogodne warunki do działań 5 armii gen. W. Sikorskiego i rozpoczęcia ofensywy znad Wieprza.

Wraz z odzyskaniem niepodległości, mimo trudności i kryzysów, przystąpiono do odrabiania zacofania narosłego w okresie niewoli. Następuje ożywienie gospodarcze, rozpoczęto realizację długofalowych planów rozwojowych. Szczególnie wiele uczyniono w zakresie oświaty i kultury, tworząc powszechnie akceptowany wzorzec kultury regionalnej. Ciechanów nadal pełnił funkcje powiatowe w obrębie woj. warszawskiego, a jego ludność wzrosła w latach 1921-1938 z 12 tys. do 15,5 tys. osób. Należy też pokreślić rolę, jaką w życiu miasta odgrywał 11 Pułk Ułanów Legionowych im. Marszałka Edwarda Rydza–Śmigłego.

Z 3 września na 4 września 1939 r. miasto zostało zajęte przez Niemców. Ciechanów został wcielony do Rzeszy i przemianowany na Zichenau jako stolica Rejencji Ciechanowskiej. Rozpoczęła się eksterminacja ludności polskiej i żydowskiej. Zbudowano 3 obozy pracy, tysiące mieszkańców miasta wywieziono lub rozstrzelano. W mieście stacjonowało komando SS (skierowane m.in. do Jedwabnego).

Z okupantem walczyły tu odziały Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych, Batalionów Chłopskich i Armii Ludowej. 17 stycznia 1945 r. Ciechanów został zdobyty przez oddziały Armii Czerwonej z II Frontu Białoruskiego. Dzień wcześniej, w nocy z 15 na 16 stycznia, hitlerowcy aresztowali i rozstrzelali ok. 100 mężczyzn, których podejrzewali o współpracę z podziemiem.

Po wojnie nastąpił szybki rozwój miasta. W latach 60. XX w. zbudowano kilka filii zakładów przemysłowych z Warszawy. Najlepszym okresem były lata po 1975 r., kiedy Ciechanów był stolicą województwa ciechanowskiego. Po 1989 r. miasto dotknęła fala bezrobocia. W 1998 Ciechanów stał się miastem powiatowym.

[edytuj] Zabytki

Zamek Książąt Mazowieckich z XIV wieku – ruiny.
Farska Góra – grodzisko z XI (VII) w., na górze dzwonnica gotycka.
Kościół farny w Ciechanowie (XVI w.)
Cmentarz rzymsko-katolicki przy ul. Płońskiej – założony na początku XIX w., z licznymi starymi, zabytkowymi grobami
Cmentarz żydowski w Ciechanowie – założony pod koniec XIX w.
Średniowieczny układ urbanistyczny (z rynkiem i trójkątnym placem przedlokacyjnym)
Kościół poaugustiański (XVI w.) i budynek d. klasztoru (XVII w.)
Ratusz (XIX w.)

[edytuj] Przemysł i gospodarka

Ciechanów położony jest w rejonie typowo rolniczym. Jest ośrodkiem przemysłu przetwórczego i precyzyjnego.

Niektóre zakłady przemysłowe:

Zakład Produkcji Papieru Higienicznego "Delitissue"
Fabryka Narzędzi Fanar
Drukarnia "Bauer"
Ciechanowskie Zakłady Drobiarskie CEDROB SA
PWP "Gryf" – drukarnia

[edytuj] Edukacja

Kolegium Nauczycielskie w Ciechanowie
Wyższa Szkoła Biznesu i Zarządzania w Ciechanowie
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Ciechanowie
Akademia Humanistyczna w Pułtusku, Wydział w Ciechanowie
Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie - Wydział Zamiejscowy w Ciechanowie

[edytuj] Kultura

Centrum Kultury i Sztuki w Ciechanowie

[edytuj] Media

[edytuj] Prasa

Czas Ciechanowa
Tygodnik Ciechanowski
Extra Ciechanów (tygodnik bezpłatny)

[edytuj] Radio

Katolickie Radio Ciechanów

[edytuj] Sport

MKS Jurand Ciechanów – piłka ręczna, koszykówka, kolarstwo
CLKS Mazovia – podnoszenie ciężarów
MKS Ciechanów [1] – piłka nożna

[edytuj] Znani ciechanowianie

Z pobliskiej Opinogóry pochodził Zygmunt Krasiński – jeden z trzech wieszczów (obok Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego) epoki romantyzmu (został bierzmowany w kościele farnym w Ciechanowie).

Z ziemi ciechanowskiej pochodził także Prezydent RP Ignacy Mościcki. W historię Ciechanowa wpisani są ponadto Stefan Żeromski, Maria Konopnicka, która otwierała Dom Ludowy w Ciechanowie, Aleksander Świętochowski, założyciel pierwszej na Północnym Mazowszu szkoły rolniczej w Gołotczyźnie k/Ciechanowa, a także rzeźbiarz Bolesław Biegas oraz wicepremier, sygnatariusz Porozumień Gdańskich z 1980 r. Mieczysław Jagielski.

Ponadto większość życia z Ciechanowem związali pisarz i poeta Jan Rzewnicki, poeta Antoni Słoński oraz lekarz i społecznik Karol Szwanke.

Z Ciechanowa pochodziła także Roza Robota, Żydówka znana jako "Bohaterka z Auschwitz".

Ireneusz Paliński (ur. 1935) – sztangista, pierwszy w historii Polski mistrz olimpijski w podnoszeniu ciężarów (Rzym 1960)
Jerzy Bralczyk (ur. 1946) – językoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Andrzej Tyszkiewicz (ur. 1949) – generał broni
Andrzej Rzepliński (ur. 1949) – profesor prawa, prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.
Paweł Rabczewski (ur. 1949) – sztangista, medalista mistrzostw świata i Europy, olimpijczyk
Mirosław Wyrzykowski (ur. 1950) - profesor prawa, sędzia Trybunału Konstytucyjnego.
Piotr Czerwiński (ur. 1955) - generał dywizji, dowódca piątej zmiany polskiego dowództwa w Iraku.
Zbigniew Siemiątkowski (ur. 1957) – polityk
Dorota Rabczewska (ur. 1984) – piosenkarka (ps. Doda)

Z Ciechanowa pochodzą także przodkowie Aarona Ciechanovera (ur. 1947) – noblisty z dziedziny chemii. Rodzina naukowca ze strony ojca przyjęła nazwisko od miasta, w którym mieszkała.