Бугарски извори за Македонскиот идентитет

Од Википедија, слободна енциклопедија

До докази за потеклото на Македонците доаѓале претежно учените Македонци, кои не потпаднаa под влијанието на соседните пропаганди, а своите знаења и заклучоци претежно ги извлекувале од старо-грчки записи, како и од друга странска литература.

Како пример можеме да ја земеме статијата на Стефан Захариев, објавена во списанието „Читалиште” од 1871 година, во која авторот говори за верувањата на древните Македонски Славјани и го поврзува потеклото на современите Македонци со древните Македонци и ги опишува современите состојби во Македонија и кај Македонците.

СТЕФАН ЗАХАРИЕВ, МАКЕДОНСКО ПИРУВАЊЕ

Извадоци од статијата на Стефан Захариев:

…Но толку сега што говоревме за свадбата на богатиот Македонец Каран, сега да го оставиме споменатиот Атинеј да докажува дека Римајаните ја прифатиле раскошноста во гозбите од Македонците, и да ги видиме оние од сегашните Македонци, кои заслепени од подзатворениот блесок на елинските мудрувања прифаќаат да се презираат и да се откажуваат од својата народност. Затоа по опишувањето на Карановите гозби ми се виде времето поволно да извикам и оф: навистина колку сме одалечени од времето кога од сите денес наречена Елада (Грција) беше потчинета од Македонската власт, и се одалечуваше од нивната јунаштина, на нивните богати пирови, и робски ги обожаваше…

…Според тоа, ако ни беше целта да ги опишеме зачуваните од грчки книги ”свадбарски обичаи и гозби на древните Македонци”, причината на одалечување од предметот се состои да ја докажеме цивилизацијата на Македонците славјани, во што таа се состоела во времето на Александар и до каде стигнувало нивното образование, за да ги употребуваат елините за подбив и сегашната нивна заблуда и незнаење, во кое ги фрлиле гркофенерските владици и да ги поканиме нашите родољубиви сонародници да им помогнат и морално и материјално…

На 25 март 1870. Во Т. Пазарџик, Стефан Захариев Читалиште (Цариград) I/7 (1871, стр. 214-216)

---

П. Драганов во својот „Македонско-славјанскиј сборник“, од 1894,

„Как ни странно, но те Македонские Славяне, которых оплакивает в своей политической елегии почтеннейший г. Пулевский, если разматривает их в целости, отнюд не единаково смотрят на свою родословию. Одни считают себя потомством Темистокла и Демостена (славяногласние елины, грекомань). Другие, напр. воденские Пуливаки, ведут свое происхождение од класических Македонях именно од врагов Демостена, Филипа и Александра македонских, котрых родили-де наши, славянския баби, по выражению Пулевскаго. Прилеп и Велеские же Брзаки, если верит Ст. И. Верковичу, происходят од короля Марка, которы, как известно, был Серб. Пеянци, если верит болгарину Г. Динкову, произошли од Юговичей, которы како известно тоже были Серби. Мыяки же все ведут свое происхождение од своего "славного паше Скендер-бега бана" и назмвают-то себя албанцами, хотя они по язикы не албанци а Славяне, шкьяи.“

---

Ова настапување на македонските патриоти во одбрана на посебниот, македонски народен и национален индивидуалитет, ги погоди особено бугарските националисти и големобугарските државни планови. Затоа ним им сметаа не само овие македонски настапувања, туку и свесните Македонци, носителите на македонските национални идеи, нарекувајќи ги „незнајковци“ и „глупави луѓе“, како на пример бугарскиот намесник и агент во Македонија, Петко Рачев Славејков.

Со оглед на тоа што реалната состојба во Македонија со националноста на Македонците беше повеќе од деликатна за големобугарските државни планови, бугарската политика повеќе години избегнуваше да се впушти во директни расправии со македонските патриоти и национално освестените Македонци.

Така редакцијата на бугарскиот весник Право пишува како своја забелешка кон статијата "Една вистина":

„И втор пат слушнавме од патниците за некои учители по Македонија, за г-дин Шапкарев кој се труди, да ги убеди нашите македонски браќа, како било друго Бугарин и бугарски јазик, а друго Македонец и македонски јазик. Но не верувавме, прво поради тоа што мислевме дека тоа е грчко лукаво средство за разделување на нашата народност во овие деликатни времиња при обновата на нашата народна хиерархија, а второ зошто лично го познавав г-дин Шапкарев и неговото во книжевен однос благорасположение... Овој допис, испратен со писмо до еден нaш пријател на нашиот дописник, го потврдува сето она што сме го слушале, а ние не можевме да направиме друго, туку да му дадеме место во нашиот весник и да го поканиме г-дин Шапкарев да ни го објасни тоа поведение што му е препишано.“

(Редакција на весникот Право од 30 ноември 1870 год. Цариград.)

---

Бугарската држава сметаше дека овие факти за Македонците треба едноставно да се премолчуваат и никако да се изнесува во јавноста, туку тајно и неприметно за европската, но и самата бугарска јавност, внатре во Македонија да води непоштедна борба против македонското национално чувство, кое ги доведуваше во прашање сите големобугарски планови за бугаризација на Македонците и проширување на бугарската држава на територијата на Македонија. Така самиот П. Славејков пишува:

„Не се решивме да зборуваме во печатот, затоа што нашата работа изгледаше доста деликатна, а особено за условите во кои се наоѓавме“.

(Петко Р. Славейков, Македонският въпрос. „Македония“, Цариград, V, 18.1.1871),

---

Но четири години подоцна Славејков ќе признае:

„...Најпосле, македонското прашање излезе во јавноста и се појави во печатот. Ние велиме најпосле, зашто ова прашање не е нова работа. Ние уште пред десет години слушавме од некои луѓе во Македонија дека тие не се Бугари туку Македонци, потомци на старите Македонци, дека Македонците се Словени, а Бугарите Татари и не знам што друго. Во почетокот зборовите на овие патриоти ги земавме на шега и за паѓање во оган на нашите нетолку сериози спорови. Така ние мислевме до едно две-три години, кога новите разговори со некои Македонци ни покажаа дека работата не е само голи зборови, туку и во мислите, кои мнозинството сака да ги спроведе во дело. И жално и тешко ни беше нам да слушаме такви зборови, но не се осмелувавме за ова прашање да говориме во печатот, бидејќи таа работа ни изгледаше доста деликатна, а посебно во ситуација во која се наоѓавме. Денеска тоа прашање излезе на пазарот, благодарејќи на невниманието на еден од нашите бугарски собраќа, па сакале ние сега или не, принудени сме јавно да истапиме...“

(Петко Р. Славейков, в. „Македония“ 1874 година)