Akkadisch
Van Wikipedia
- Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel woe meugelik 't Mestreechs aan te hawte.
't Akkadisch is 'n aw taol die veural in 't twiede millennium veur Christus de dómmenante taol waor in Mesopotamië. 't Waor zoewel de taol vaan de Babyloniërs es vaan de Assyriërs - me sprik daan ouch wel vaan Babylonisch en Assyrisch. E daarde dialek is 't Eblaïtisch oet de stad Ebla. De naom Akkadisch is aofgeleid vaan de stad Akkad, die in de Babylonischen tied al verweus waor.
Akkadisch huurt mèt o.m. Hebreeuws, Aramees en Arabisch bij de Semitische taole. Roond 2300 v.Chr. vervink 't 't Soemerisch es volkstaol, en in de iewe daonao kaom 't ouch ummer mie es sjrieftaol in gebruuk. 't Woort gesjreve in 't nagelsjrif, meh es taolsysteem wat stèrk op de consonante steunt waor dat Soemerisch syllabesjrif neet hendeg gesjik; bovedeen misden 't väöl kleng die in 't Akkadisch veurkaome. Aon de bezwoere kaom me gedeiltelik tegemoot door 't sjrif aon te passe. 't Bekind Gilgamesj-epos, waorsjijnlik vaan oorsproonk Soemerisch, is gooddeils in 't Akkadisch euvergeleverd.
Me deilt 't Akkadisch in in de volgende periodes:
- Aajdakkadisch: 2500 - 1950 v.Chr.
- Aajdbabylonich en Aajdassyrisch: 1950 - 1530 v.Chr.
- Middelbabylonisch en Middelassyrisch: 1530 - 1000 v.Chr.
- Nuibabylonisch en Nuiassyrisch: 1000 - 600 v.Chr.
- Laatbabylonisch: 600 v.Chr. - 100 n.Chr.
[bewirk] Grammair
Akkadisch heet es Semitische taol grammaticaol väöl gemein mèt 't Hebreeuws en Arabisch. De meiste beteikenisdräögers - substantieve, adjectieve en verbe - höbbe 'ne wortel vaan drei consonante. Substantieve höbbe drei naomvalle (nominatief, genitief en accusatief), drei getalle (inkelvajd, miervajd en dualis) en in de praktiek twie geslachte (mennelik en vruiwlik; soms oondersjeit me nog e daarde geslach, 't gemeinsjappelik geslach). Mèt dezelfde wortelconsonate meh hiel ander vocaole kint me aofgeleide wäörd make. Anders es in 't Arabisch koume gebroke miervajde neet veur, en wie in 't Hebreeuws höbbe e paar mennelike wäörd in 't miervajd vruiwlike oetgeng. 't Adjectief volg 't substantief in zien flectie. 'n Artikel, wie 't Arabisch (a)l-, kump neet veur.
Verbe kinne door touwvoging vaan prefixe en door 't gebruuk vaan versjèllende klinkerpatroene in 13 versjèllende gedaontes optrejje; ach vaan die versjijningsvörm weure algemein gebruuk. Me moot die aofgeleide verbe neet zeen es modi, meh ieder es zelfstendege verbe, te verglieke mèt Limburgse rijkes wie goon, begoon, vergoon, aongoon, doorgoon, oontgoon etc. De woordvolgorde is, oongewoen veur 'n Semitische taol, subjek - objek - verb.
[bewirk] Bibliografie
- Michael P. Streck: Sprachen des Alten Orients, Darmstadt 2005, ISBN 3-534-17996-X