Ćelija

Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije

Ćelije su osnovne građevne jedinice tkiva koje grade različite organe i organske sisteme. Ćelije su složene i raznolike, specijalizirane za posebne oblike opstanka. Ćelijski svijet se dijeli na prokariote i eukariote. Prokarioti su mali jednoćelijski organizmi, obično manji od 1 mikrometra. Jednostavnije su strukturne organizacije jer nemaju jedro niti ćelijske organele. Nasljedne upute se nalaze unutar citoplazme u okrugloj strukturi gdje nedostaju mnogi hemijski sastojci koje sadrže hromosomi eukariotskih ćelija – radi se zapravo samo o jednoj kružnoj molekuli DNK.

Tri su glavne skupine prokariota: bakterije, mikroplazme i modrozelene alge.

Ćelije eukariota mogu biti samostalni jednoćelijski organizmi (praživotinje: ameba, papučica, bičaši) ili tvore tkiva i sisteme organa, te čine višećelijski organizam. Eukariotska ćelija ima jedro u kojoj se nalazi DNA pakirana u hromosome i citoplazmu. Citoplazma sadrži različite organele: mitohondrije, ribosome, endoplazmatsku mrežicu, Golđijev aparat, lizosome, a okružena je ćelijskom membranom. Eukariotske ćelije možemo podijeliti na biljne ćelije obavijene ćelijskom membranom i sa hloroplastima gdje se odvija fotosinteza te životinjske ćelije sa centriolama koje omogucuju kretanje i stvaranje diobenog vretena. U višećelijskom organizmu skupine ćelija su specijalizirane za obavljanje određenih funkcija (izlučivanje, upijanje, potpora, kontrakcija, provođenje impulsa), dok je u jednoćelijskom organizmu samo jedna ćelija prilagođena izvršavanju svih potrebnih funkcija.