İncil
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Düzenleme yapıldıktan sonra bu not silinmelidir.
| Hristiyanlık |
 |
|
Hristiyanlık Tarihi |
|
Hristiyan Teolojisi |
|
Hristiyan Kutsal Metinleri |
|
Hristiyan Mezhepleri Hristiyan Akımlar |
İncil, Hristiyanların kutsal kitabı Kitabı Mukaddes'in, Yeni Ahit kısmının ilk dört bölümünün her birine verilen isim. Türkçe'ye Arapça'dan geçen kelimenin aslı Yunanca "Ευαγγελιον" (Evangelion) şeklindedir ve 'iyi haber, müjde' anlamına gelir.
İncil kelimesi gerçekte Yeni Antlaşma'nın ilk dört kitabını (bölümünü) karşıladığı halde bazen Yeni Antlaşma'nın tamamı için de kullanıldığı olur. Türkçe'de sık sık yanlışlıkla Kitab-ı Mukaddes yerine kullanılır. Yeni Ahit'in ilk dört kısmını oluşturan kanonik İncil'ler: Matta, Markos, Luka ve Yuhanna İncilleridir.
Konu başlıkları |
[değiştir] Yazım süreci
İsa'nın çarmıhta öldüğü ve üç gün sonra dirildiği inancı havarileri ve diğer öğrencileri arasında büyük etki yarattı. Havariler İsa'nın göğe alınışından sonra bir süre Filistin'de kaldılar. Ancak hem Yahudi muhafazakarlar hem de Romalılar'dan gördükleri baskılar nedeniyle dünyanın değişik yerlerine göç etmek zorunda kaldılar. Bunun sonuçlarından biri de Hıristiyanlık'ın yayılması oldu. Havarilerden Petrus Roma'da, Bartalmay Ermenistan'da, Yehuda (Taday) ve Yurtsever Simun Pers topraklarında öldürülmüşlerdir [1]
İsa'nın havarileri ve onların yakın çevresinde yer alan kişiler İsa'nın öğretilerini anlatmayı sürdürdüler. Öğrencilerin önderi konumundaki Petrus Roma'da yaşamaktaydı. Onun yakın çalışma arkadaşı Markos büyük olasılıkla Petrus'un anlattıklarını bir araya getirerek İsa'nın yaşamını anlatan en eski İncil kitapçığını yazmıştır (M.S. 50-60 yılları). Diğer İncil yazarları İsa'nın öğrencisi Matta Levi ve Pavlus'un yakın çalışma arkadaşı doktor Luka, Markos'un yazdığı metni geliştirerek değişik alıcılara göndermek üzere İsa'nın yaşam öyküsünden kesitleri yazmışlardır. Her iki kitapçığın da 70 yılları dolayında yazıldığı düşünülmektedir. Yine İsa'nın öğrencisi olan Yuhanna ise İncil'ini 85 yılından sonra kaleme almıştır. İncil'in bütün kitapçıkları o dönemde Yahudiler'in yaşadığı her yerde yaygın olarak konuşulmakta olan Yunanca'nın Koine diyalekti ile yazılmışlardı [kaynak belirtilmeli].
Yeni Antlaşma 27 kitapçıktan oluşmaktadır. İsa'nın yaşamını anlatan ilk dört kitapçığa İncil denilmektedir.
Sonraki kitapçıkların büyük bir bölümü ise İsa'nın öğrencilerinin (elçilerinin) kiliselere yazdığı mektupları içerir (bkz. Yeni Antlaşma).
İncil'in mesajı İsa'nın kimliği ve eylemleridir. Hristiyanlar için insanlığın temel sorunu günahtır. Günahkar insan kutsal tanrı ile ilişki kuramaz. Günah insana ölüm getirir ve herkes bu ölümü hak etmektedir. Dünyada yaşamış tek günahsız kişi olan İsa ise insanların günahlarını bağışlatan bir kurban olarak çarmıhta ölmüştür. Tanrı bu kurbanı kabul ederek, İsa'yı ölümden diriltmiştir. Eğer bir insan İsa'nın ölümü ve dirilişine ve bu gerçeklerin onun yaşamındaki etkilerine iman ederse (güvenirse) günahlarından ve sonuçlarından kurtulacaktır. İsa'nın ölümü günahları bağışlatan bir kurban (kefaret kurbanı) işlevi görmüştür. Bu nedenle Hristiyanlar kurban kesmezler. Dört kanonik incilde sık sık İsa'nın Mesih olduğu belirtilir.
[değiştir] Matta İncili
Matta İncili, İsa'nın oniki havarisinden biri olan, Roma vergi memuru Celile'li Matta tarafından yazıldığı kabul edilen incildir. Yeni Ahit'in ilk bölümünü meydana getirir. Kelime anlamı olarak Matta, İbranice "efendimizin (tanrımızın) hediyesi" anlamına gelmektedir. M.S. 52 - 68 yılları arasında, Yeruşalim (Kudüs) düşmeden önce yazıldığı tahmin edilmektedir.
Matta İncili, İsa'nın soyağacı ile başlar, hayatını ve dinî faaliyetlerini özetler. Havarilerin seçimini ve İsa'ya katılışlarını anlatır. Muhtemelen ilk olarak İbranice yazılmıştır. Markos İncili temel alınmıştır. Diğer üç kanonik incilden çok daha fazla Eski Ahit referansı içermektedir. İsa'nın da mensubu olduğu Yahudi toplumunu hedeflediği düşünülmektedir. Yahudileri, Nasıra'lı İsa'nın yüzyıllardır bekledikleri Mesih (kurtarıcı) olduğuna inandırmayı amaçlar. İsa'nın kral olduğu belirtilir. Yahudilerin fizikî ve materyalist bir kurtarıcı ve krallık beklemelerinden ötürü Matta İncili'nde İsa'nın manevî krallığı vurgulanır.
[değiştir] Markos İncili
Markos İncili, Yeni Ahit'in ilk dört bölümünü oluşturan kanonik incillerden ikincisidir. "Evanjelist Markos" olarak da bilinen Yuhanna Markos tarafından yazılmıştır. Markos, Barnabas'ın kuzeni ve İsa'nın havarisi Petrus'un (Simun) yakın arkadaşıdır. Markos'un incili Petrus'a dayanarak yazdığı kabul edilir. M.S. 60'lı yılların sonlarında veya 70'li yılların başlarında yazılmıştır. Matta ve Luka İncillerine kaynak teşkil ettiği ve incillerin en eskisi olduğuna inanılır. Vaftizci Yahya'dan İsa'nın göğe yükselişine kadar olan kısmı anlatır. Kısa versiyonunda İsa'nın boş mezarına kadar olan kısmı anlatır.
Kelime olarak "nazik ve parlayan" anlamlarına gelen Markos İncili'nin Roma'da yazıldığına inanılır. Diğer kanonik incillere kıyasla çok fazla Latince kelime içerir. İsa'nın gösterdiği mucizeler en fazla bu incilde örneklenir. Yahudi geleneklerinden, yaşadıkları yerlerden, sikkelerinden ve Aramice deyimlerden bahsedilir. Bu yönleriyle Markos İncili'nin Romalılara hitaben yazıldığı düşünülebilir. İsa'nın "Tanrı'nın Oğlu" ve "Seçilmiş Kişi" olduğu vurgulanır.
[değiştir] Luka İncili
Luka İncili, Yeni Ahit'in ilk dört bölümünü oluşturan kanonik incillerin üçüncüsüdür. Luka Latince "aydınlık" anlamına gelir. Bir doktor olan Luka tarafından yazıldığı kabul edilir. Luka İsa'nın havarilerinden biri değildir. Aziz Paul'ün takipçilerindendir.
Luka İncili Vaftizci Yahya'nın doğumundan İsa'nın göğe yükselişine kadar olan yaklaşık 35 yılı kapsar. M.S. 60'lı yıllarda yazıldığı tahmin edilmektedir. Markos İncili'ni baz aldığı kabul edilir. Karakteristikleri, dönemin Yunanlılarına hitap ettiğini düşündürür. İncilin yazıldığı dönemlerde Romalılar askerlikte ustalaşmış iken, Yunanlılar bilgelikleriyle meşhurdurlar. Bu nedenle Luka İncili İsa'yı kusursuz bir insan ve tanrının bilgeliğinin insan şekline bürünüşü olarak resmeder. İsa'nın ibret verici kısa hikayelerine geniş yer verir. İsa'nın Kutsal Ruh ile olan bağlantısını anlatır. Kutsal Ruh'un doğmuş şekli olduğunu, Kutsal Ruh'un gücü sayesinde kilisesini kurduğunu ve Kutsal Ruh'tan akan sözlerini, vaatlerini anlatır.
[değiştir] Yuhanna İncili
Yuhanna İncili, Yeni Ahit'in ilk dört bölümünü meydan getiren kanonik incillerden sonuncusudur. Kelime anlamı olarak "sevgili" veya "sevilen" demektir. Balıkçılık yaparak geçinen, "Evancelist Yuhanna" olarak da bilinen, havari Yuhanna tarafından yazılmıştır. M.S. 90'lı yıllarda yazıldığı tahmin edilmektedir. Vaftizci Yahya'nın (Yahya Peygamber) dini faaliyetlerinden, İsa'nın göğe yükselişine kadar olan zaman aralığını kapsar.
Yuhanna İncili, İsa'nın kilisesinin oluşumunu anlatır. Cennetteki krallığından insanlığa yol göstermeye devam edeceği vurgulanır. Bu anlamda, diğer inciller gibi belirli bir kesimi değil, tüm insanlığı hedeflediği düşünülebilir. "Dünya" kelimesi birçok yerde tekrarlanır. Diğer incillerde vurgulanan İsa'nın insanî veya dünyevî faaliyetlerinden ziyade doktrinlerine geniş yer ayırır.
[değiştir] İslamiyet açısından İncil
İslamiyet'te Kuran'ın tanrının kelamı olduğu ve İslam peygamberi Muhammed'e Cebrail aracılığıyla geldiği kabul edilir. Hristiyanlığın kutsal kitabının bir kısmını oluşturan İncil'lerin, havariler veya onların arkadaşları tarafından yazılmış olması müslümanların nazarında İncil'lerin doğruluğuna gölge düşürür.
Müslümanlara göre Roma İmparatoru Konstantinos Hristiyan olduktan sonra, o günkü mevcut yaklaşık seksen (kimi kaynaklara göre otuz) kadar Kutsal Kitabı toplamış ve 325 Yılında İznik'te alimlerin ve din adamlarının katıldığı bir kurul (Nikaia Konseyi) oluşturmuştur. Bu kurul onlarca Kutsal Kitap arasından güvenilir olan dört tanesini gerçek İncil kabul etmiştir. Bunlar : Matta, Markos, Yuhanna ve Luka'dır [kaynak belirtilmeli].
[değiştir] Referanslar
- ↑ Oxford İngilizce Sözlük, St. Peter, St. Bartholomew, St. Simon, St. Jude
[değiştir] Kaynakça
- Kevin Conner & Ken Malmin, New Testament Survey, ISBN 0-914936-22-0
- http://www.hristiyan.net/
- http://www.incil.info/
- http://www.kitabimukaddes.com/
