Eski Ahit
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
|
|
| Musevi felsefesi |
|---|
| İnanç esasları • Seçilmişlik • Alaha |
| Tanrı • Kabala |
| Mesih • Musevi ahlakı • Kader |
| Kaşerut • Tevazu • Minyan • Tsedaka |
| Dini metinler |
| Tevrat/Tora • Tanah • Talmud • Zohar |
| Humaş • Sidur • Mişna Tora • Arba Turim |
| Şulhan Aruh • Tosefta • Mişna Berurah |
| Tanya • Midraş • Piyutim |
| Kutsal Şehirler |
| Kudüs • Safed • Hebron • Tiberia |
| Musevi Bayramları |
| Şabat • Roşaşana • Yom Kippur • Sukot |
| Simhat Tora • Hanuka • Asara BaTevet |
| Tu Bişvat • Purim • Pesah |
| Şavuot • 9 Av • Şaloş Regalim |
| Önemli şahsiyetler |
| Avraham • Moşe • Dvora • Rut • David |
| Şlomo • Eliyahu • İlel • Şamay • Raşi |
| İbn Ezra • Rif • Ramban • Gersonides |
| Saadia Gaon • Rambam |
| Baal Şem Tov • Tosafistçiler |
| Yosef Alba • Yosef Karo • Ovadia Yosef |
| Dini roller |
| Kohen • Haham • Hazan • Mohel |
| Dayan • Maşgiah • Roş yeşiva • Gabay |
| Şohet • Menaker • Kabar • Tokea |
| Dini binalar |
| Tapınak • Sinagog • Mikve |
| Musevi Ayin sistemi |
| Musevi Ayinleri • Şahrit |
| Minha • Ma'ariv (veya Arvit) • Avdala |
| Musevi dilleri |
| İbranice · Ladino · Yidiş |
| Aramice · Yahudi Arapçası |
| Musevi etnik bölünmeler |
| Aşkenaz Museviler · Sefarad Museviler |
| Parsim · Buhara Musevileri |
| Doğulu Museviler · Temani |
| Musevi mezhepleri |
| Musevilik • Karaylar • Samaritler |
| Tutucu musevilik • Ortodoks Musevilik |
| Hasidizm • Beta Israel |
| Reformist musevilik • Hümanist musevilik |
| Yeniden yapılanmacı musevilik |
Eski Antlaşma veya Eski Ahid (İbranice: Tanah), Yahudilerin kutsal kitabı olan Tanah'a Hristiyanlar tarafından verilen isimdir. Hristiyan İnancı'nda Eski Ahid, Yeni Ahid'den önceki 39 kitabı ifade eder.
Bu 39 kitap:
Musa'nın beş kitabı diye bilinen, "Tora - Pentateuch"un diğer adı "Tevrat"tır.
- Musa’nın beş kitabı (Tora) Tekvin, Çıkış, Levililer, Sayılar, Tesniye;
- Yeşu, Hakimler ve Rut kitapları;
- Samuel’in ve Krallar’ın ikişer kitapları;
- Paralipomenon ismi verilen iki adet Tarihler kitapları;
- Ezra, Nehemya, Ester ve Eyüp kitapları;
- Davut’un Mezmurları;
- Süleyman’ın üç kitabı – (Özdeyişler, Vaiz ve Ezgiler Ezgisi);
- Dört büyük peygamber - (İşaya, Yeremya, Hezekiel, Daniel kitapları);
- On iki küçük peygamber - (Hoşea, Yoel, Amos, Obadya,
Yunus, Mika, Nahum, Habukkuk, Sefanya, Hagay, Zekariya, Malaki kitapları.
Eski Ahit; Yahudiler tarafından ise şu üç ana kısma ayrılmıştır:
1. Tora (תורה) (Tevrât): Şeriat, Yasa veya Pentateuk denilir. 5 kitap. (Tekvin, Çıkış, Levililer, Sayılar, Tesniye;)
2. Neviim (נביאים)(Peygamberler): İlk ve son peygamberler denilir. 21 kitap (İlk Peygamberler;Yeşu, Hakimler, 1. Samuel, 2. Samuel, 1. Krallar, 2. Krallar. Son Peygamberler; Yeşaya, Yeremya, Hezekiel, Hoşea, Yoel, Amos, Obadya, Yunus, Mika, Nahum, Habakkuk, Tsefanya, Hagay, Zekeriya, Malaki)
3. Ketuvim (כתובים): Bilgesel, tarihsel ve şiirsel bölümler. 13 kitap (Mezmurlar (Zebur), Süleyman’ın Özdeyişleri, Eyüp, Ezgiler Ezgisi, Rut, Yeremya’nın Mersiyeleri, Vaiz, Ester, Daniel, Ezra, Nehemya, 1. Tarihler, 2. Tarihler)
Eski Antlaşma'ya yahudiler tarafından “TaNaH” (תנ"ך) denmesinin sebebi, bu kelimenin, Tevrât (Tora), Peygamberler (Neviim), ve Ketuvim'in baş harflerinin bir araya gelmesiyle oluşmasıdır.
Hıristiyanlar Yahudiler'in Eski Ahid’ini aynen kabul ederler, ancak Eski Ahid'i oluşturan kitapları değişik bir sıraya koyuyorlar.
Kaynak: İlahi Dinlerin Kitaplarının Oluşumu - (Daniel Wickwire)
