Musevi dilleri
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
|
|
| Musevi felsefesi |
|---|
| İnanç esasları • Seçilmişlik • Alaha |
| Tanrı • Kabala |
| Mesih • Musevi ahlakı • Kader |
| Kaşerut • Tevazu • Minyan • Tsedaka |
| Dini metinler |
| Tevrat/Tora • Tanah • Talmud • Zohar |
| Humaş • Sidur • Mişna Tora • Arba Turim |
| Şulhan Aruh • Tosefta • Mişna Berurah |
| Tanya • Midraş • Piyutim |
| Kutsal Şehirler |
| Kudüs • Safed • Hebron • Tiberia |
| Musevi Bayramları |
| Şabat • Roşaşana • Yom Kippur • Sukot |
| Simhat Tora • Hanuka • Asara BaTevet |
| Tu Bişvat • Purim • Pesah |
| Şavuot • 9 Av • Şaloş Regalim |
| Önemli şahsiyetler |
| Avraham • Moşe • Dvora • Rut • David |
| Şlomo • Eliyahu • İlel • Şamay • Raşi |
| İbn Ezra • Rif • Ramban • Gersonides |
| Saadia Gaon • Rambam |
| Baal Şem Tov • Tosafistçiler |
| Yosef Alba • Yosef Karo • Ovadia Yosef |
| Dini roller |
| Kohen • Haham • Hazan • Mohel |
| Dayan • Maşgiah • Roş yeşiva • Gabay |
| Şohet • Menaker • Kabar • Tokea |
| Dini binalar |
| Tapınak • Sinagog • Mikve |
| Musevi Ayin sistemi |
| Musevi Ayinleri • Şahrit |
| Minha • Ma'ariv (veya Arvit) • Avdala |
| Musevi dilleri |
| İbranice · Ladino · Yidiş |
| Aramice · Yahudi Arapçası |
| Musevi etnik bölünmeler |
| Aşkenaz Museviler · Sefarad Museviler |
| Parsim · Buhara Musevileri |
| Doğulu Museviler · Temani |
| Musevi mezhepleri |
| Musevilik • Karaylar • Samaritler |
| Tutucu musevilik • Ortodoks Musevilik |
| Hasidizm • Beta Israel |
| Reformist musevilik • Hümanist musevilik |
| Yeniden yapılanmacı musevilik |
Musevi Dilleri: Dünya üzerinde Museviler'in konuştuğu veya bir zamanlar konuşmuş olduğu diller.
Yahudiler tarih boyunca farklı diller konuşmuşlar ve bu dillerde eserler vermişlerdir. Şüphesiz bunlardan en fazla bilineni İbranicedir, Nebukadnezar tarafından Babil'e sürülen Museviler burada Aramice öğrenmişler ve bu dilde birçok kitaplar yazmışlardır. Daha sonralara Aramice, İbranice'nin yerini almış İbranice sadece din dili olarak yaşatılmıştır. Helenistik dönemde Yahudiler Yunanca'nın Koine diyalektini konuşmaya başlamışlardır.
İkinci Tapınağın yıkılmasıyla Dünya'ya dağılan yahudiler İspanya'da 15. yy İspanyolca'sı olan Ladino, Doğu Avrupada'da Cermenik bir dil olan Yidiş kullanmışlardır. Arap ülkelerinde yaşayan Yahudiler se Arapça konuşmuşlar ve Judeo Arap lehçesi geliştirmişlerdir.
Günümüzde Yahudiler, birinci dil olarak bulundukları ülkenin dilini konuşurlarken, ikinci dil olarak İbranice, Yidiş, Ladino, Aramice veya Judeo Arap dillerinden birini konuşurlar.
