Arabia Saudite

Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë

المملكة العربيّة السّعوديّة
Al-Mamlakah al-'Arabiyah as-Sa'udiyah

(Detaje) (Detaje)
Moto Kombëtare: s´ka
Gjuhë zyrtare	arabishtja
Kryeqyteti	Riad
Sistemi	Mbretëri
Mbret	Fahd bin Abdul Aziz
Sipërfaqja  -totale  -ujore	2,218,000  km²  - ( 14 -ta)  ?  %
Popullsia  - Totale  - Dendësia	24,293,844  - ( 45 -ta) 12 b. / km²
Monedha	Riali Saudikë
Zona kohore	UTC + 3:00
Pavarësia  nga ?	- (shpallur) 23 Shtator 1932
Në OKB nga	24 Tetor 1945
Himni kombëtar	Aash Al Maleek
Kodi i internetit TLD	.sa
Prefiksi telefonik	+966
Sipas llogaritjeve të vitit 2003
redaktoni

Mbretëria e Arabisë Saudite është shtet në Azinë e afërt. Arabia Saudite ndodhet në ishullin e Arabisë dhe kufizohet nga Iraku, Jordania, Kuvajti, Omani, Katari , Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Jemeni. Ka dalje në detin e kuq, dhe në gjirin e Persisë. Vendi është i njohur për qytete e shenjta të Mekës dhe Medinës si dhe si vendlindje e fesë islame.

Tabela e përmbajtjeve 1 Historia 2 Politika 2.1 Mbretë e Arabisë Saudite 2.2 Njësit administrative 3 Gjeografia 4 Ekonomia 5 Demografia 6 Kultura 7 Të tjera 8 Lidhje të jashtme

[redaktoni] Historia

Artikulli kryesor : Historia e Arabisë Saudite

Nga të dhënat e historisë lë të kuptohet se ky vend gjithnjë ka qenë i banuar nga Semitët (ang. Semitic). Për shkak të klimës së nxehtë, ekonomia e këtij vendi ekonomi e bujqve endacakë të cilët shpesh arrinin të vendoseshin në luginat frytdhënëse. Vendosja më e madhe ishte ajo gjatë përhapjes së fesë islame nga profeti Muhamet në shekullin e VII-të. Brenda ca dhjetëditësh myslimanët në krye me profetin e tyre ja arritën të krijojnë një perandori që shtrihej nga Spanja deri në Indi.

Mirëpo me zhvendosjen e kryeqendrës së perandorisë, brenda një kohe shumë të shkurtë Arabia humbi rendësin politike. Vetëm qytete e shenjta vizitoheshin nga besimtarët mysliman për çdo vit. Që nga shekulli i XVIII, Dinastia e Saudëve hynë në aleancë me Lëvizjen reformuese islamike Ualhabitët që të arrijë bashkimin e fiseve më të rëndësishme arabe. Një përpjekje të tillë ka bërë Emir Saud I me një invasion gjatë viteve 1803-1814 mirëpo përpjekja e tij përfundojë me një humbje të thellë që i shkaktoji veziri i sulltanit në Egjipt, Muhamet Ali Pashë Egjipti . Trupat e djalit të Saudit (Abdallah I) humbën betejat dy herë gjatë viteve 1818-1882 dhe më 1838-1843 dhe më këtë tokat e saudëve në Nexh u okupuan nga trupat egjiptiane. Që nga kjo humbje prijësit saud vinin nga prijësi e fiseve besnike të perandorisë Osmane. Emiri Abd-al-Aziz II. ibn Saud (sundoi nga 1902-ta)që më vonë merret edhe si themelues i Arabisë Saudite (1932) ja arriti që të shkëputë nga kthetrat e perandorisë Osmane, tokat e dinastisë dhe fisin e tij. Edhe ky po ashtu provoi që të përdorë fuqinë e lëvizjes reformuese islame për sulme ushtarake në Arabi. Fitorja vendimtare e tij ishte kundër dinastisë konkurrente, dinastisë së Hashemidëve të cilët mbanin nën sundim qytete e shenjta. Me luftëra të tjera Arabia Saudite i bashkëngjitë territorit të saj pjesë tjera arabe gjatë vitit 1932. Burimet e Naftës dhe basenet e naftës kanë bërë që ky vend të ketë një rëndësi ekonomike dhe industriale në nivel botërorë.

[redaktoni] Politika

Artikulli kryesor : Sistemi shtetërorë në Arabinë Saudite

Arabia Saudite është Monarki islame absolute (nën mëshirën e ShBA-së) e udhëhequr nga diktatori Mbreti Fahd bin Abd al-Aziz Al Saud i cili ka edhe funksionin e kryeministrit. Princi kandidatë për mbretë tani kryen punët e qeverisë për shkak se mbreti është i sëmurë që nga 1995-ta. Që nga shpallja e mbretërisë kanë sunduar pesë mbretë, të gjithë nga familja Al Saud, emërimi i një mbreti të ri bëhet nga kuvendi i Pleqve të familjes mbretërore. Mbretit i nënshtrohet kuvendi i ministrave i themeluar në vitin 1993 që ka 120 anëtarë me mandate prej katër vitesh. Të gjithë anëtarët e kuvendit të ministrave zgjidhen personalisht nga mbreti. Kuvendi nuk ka fuqi legjislative apo juridike por luanë funksionin e kabinetit të këshilltarëve të mbretit. Postet kyçe të pushtetit i mbajnë princat e kurorëzuar. Ndikimin më të madh në popull kanë Ulemët, klerikë që predikojnë në xhamitë e vendit.

Vendi është ndarë në 13 rrethe administrative (sipas vitin 1993) të cilat administrohen nga një i dërguar personal i mbretit. Qytezat dhe fshatrat udhëhiqen zakonisht nga kuvendi i Pleqve. Kushtetuta e vendit në formë të shkruar është që nga 1992 ku është përpiluar dokumenti me 83 paragrafë të bazuara në Sheriat. Po ashtu ligji i Arabisë Saudite është i bazuar edhe në Kuran dhe “Sunai”. Rregullat e këtyre librave praktikohen rreptësishtë .

Deri më tani Arabia Saudite ka pasur marrëdhënie shumë të mira me ShBA-të të cilat janë ftohur paksa pas sulmeve të 11 Shtatorit. Përndryshe Arabia Saudite ishte edhe një ndër vendet kooperuese në dy luftuat e Gjirit Persik

[redaktoni] Mbretë e Arabisë Saudite

Artikulli kryesor : Kryeparët e Arabisë Saudite

• Abd al-Aziz al Saud, (1932-1953)
• Saud, (1953-1964), i biri i mbretit Abd al-Aziz
• Faisal, (1964-1975), i biri i mbretit Abd al-Aziz
• Chalid, (1975-1982), i biri i mbretit Abd al-Aziz
• Fahd, (1982-? ), i biri i mbretit Abd al-Aziz.

[redaktoni] Njësit administrative

Artikulli kryesor : Njësit administrative

Arabia Saudite ka 13 njësi administrative (mintaqat, njëjës - mintaqah).

1. Al Bahah
2. Al Hudud ash Shamaliyah
3. Al Jawf
4. Al Madinah
5. Al Gassim
6. Ar Riyad
7. Ash Sharqiyah
8. 'Asir
9. Ha'il
10. Jizan
11. Makkah
12. Najran
13. Tabuk

[redaktoni] Gjeografia

Artikulli kryesor : Gjeografia e Arabisë Saudite

[redaktoni] Ekonomia

Artikulli kryesor : Ekonomia e Arabisë Saudite

[redaktoni] Demografia

Artikulli kryesor : Demografia e Arabisë Saudite

[redaktoni] Kultura

Artikulli kryesor : Kultura e Arabisë Saudite

[redaktoni] Të tjera

Telekomunikacioni
Transporti
Ushtria
Turizmi

Qeveria 
Kryetari        
Parlamenti      
Ministria       

[redaktoni] Lidhje të jashtme

---

• Amnesty International: Saudi Arabia, End Secrecy, End Suffering