Klavir
From Wikipedia
Osnovu građe klavira čine:
- okvir sa razapetim žicama,
- rezonantna daska,
- klavijatura sa mehanizmom pokretnih čekića,
- i pedale.
Zbog prevelikog opterećenja, okvir za žice se gradi od livenog gvožđa ili od čelika. Zato se žice ukrštaju, a samim tim se smanjuje njihova dimenzija.
Oko čeličnog jezgra se žice (pošto su najdublje) obmotavaju bakarnim nitima, da bi se postigla savršena zvučnost i da bi se debljinom, kao i težinom nadoknadila smanjena dužina.
Tonski raspon klavira (u proseku) je od 2A do c5. Da bi se zvučnost ujednačila, obično je deset tonova najdubljeg registra zastupljeno samo jednom žicom, a sledećih šesnaest tonova sa po dve žice, dok svi tonovi gornjeg registra imaju po tri.
Postoje metalni klinovi (zavrtnji), koji su pričvršćeni za okvir i prednjim, kao i zadnjim delom. Njihovim okretanjem pomoću specijalnog ključa, podešava se zategnutost žice, odn. štimuje se instrument.
Na prednjoj strani se nalazi klavijatura. Unutrašnji mehanizam s kojim su dirke povezane, najsloženiji je i najprecizniji deo klavirske konstrukcije. On se završava nizom drvenih čekića, koji pri udaru o žicu proizvode zvuk. Glava ovih čekića je obložena filcom.
Važnu ulogu unutrašnjeg mehanizma čine prigušivači, koji sa otpuštanjem dirke padaju na žicu i prekidaju njen odzvuk. Pored prigušivača postoje desni, levi i srednji pedal.
Desni pedal omogućuje jači zvuk, zbog otpuštanja prigušivača. Tako da, kada svirač prestane da svira (pusti dirku), žice rezoniraju, jer ne postoje prigušivači ni na jednoj od žica.
Levi pedal stišava, odn. umekšava zvuk. To se postiže tako što se ceo mehanizam pomera malo udesno, pa čekići udaraju samo o jednu žicu, ili o dve (zavisi da li postoje dve ili tri žice).
Srednji pedal služi za prigušeni zvuk. Može da postoji, ali i ne mora.
Notacija se vrši u dva ključa. U violinskom ključu se zapisuje ono što svira desna ruka, a u bas ključu se notira ono što svira leva.
Primer:
- Mesečeva sonata (Ludvig Van Betoven)
- Fantazija za klavir - c-moll (Volfgang Amadeus Mocart)
- Koncert u c-mollu i d-molu (Sergej Rahmanjinov)
